Molen Bergzicht, Gassel

Gassel, Noord-Brabant
b

korte karakteristiek

naam
Bergzicht
modeltype
Kantige molen, beltmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Hoeve 23
5438 ND Gassel
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01225
oude dbnr.
B519
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 01225 Bergzicht (Gassel)
Marcel van Nies (16-3-2017)

locatie

plaats
Gassel
gemeente
Land van Cuijk, Noord-Brabant
streek
Land van Cuijk
kadastrale aanduiding
Gemeente Grave, sectie L, nr. 116
geo positie
X: 181380, Y: 417401
N: 51.74470, O: 5.76918
biotoopwaarde
2 (bedenkelijk)
landschappelijke waarde
Niet al te groot; de molen staat helaas nogal ingegroeid

contact en bezoek

bezoek/postadres
Hoeve 23
5438 ND Gassel
molenaar
Jos van der Heyden / Piet Verbiesen / Pieter de Haan 
telefoon
e-mail

website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Donderdag 10:00 - 15:00 uur en op afspraak

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

Donderdag 10-15 uur

fietsroute
fietsroute in de buurt van Bergzicht via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, beltmolen
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met riet, op stenen voet
kap
Gedekt met riet
inrichting

Eén koppel 17der blauwe en één koppel 17der kunststenen; twee mengketels; sleepluiwerk

versieringen

Eenvoudige baard, op de koppen van de voeghouten aangebracht, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met in gele schrijfletters de naam 'Bergzicht' en daaronder '1808'.

plaats bediening
beltmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels; elektrische kruilier
vlucht
24,90 / 25,30 m.
vang
Vlaamse blokvang; vangbalk met haak; vangstok; vangtrommel (buiten gebruik)
overbrenging

Bovenwiel 70 kammen
Bovenbonkelaar 36 kammen, steek 13,5 cm.
Spoorwiel 82 kammen
Steenschijflopen 29 staven, steek 10,4 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 5,50

hoogte
van de belt: 2,90 m.
wiekvorm
Systeem van Bussel met neusremkleppen op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx ✉︎ 656 buiten 1990 1991 buiten aanw. 25,30
Derckx ✉︎ 465 binnen 1984 1984 binnen aanw. 24,90
Pot ✉︎ 1619 buiten 1891 >1926 buiten 1991 24,70
Fransen ✉︎ g.n. binnen 1908 1908? binnen 1984 25,00
wiekverbeteringen

Er is beweerd dat deze molen ooit op beide roeden het systeem Van Bussel heeft gehad. Echter: uit oude foto's blijkt niet, wanneer dat dan het geval moet zijn geweest. Pas in 1984 kreeg deze molen op beide roeden dit systeem.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Gieterij Hardinxveld ✉︎ 38 1990 1990 aanw.
De Prins van Oranje ✉︎ 723 1871 1904? 1990 05,04
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

omwentelingen
geschiedenis

Deze molen heeft een voorganger gehad, die gebouwd was in 1808. Tijdens het beleg van Grave (1813-1814) is deze door Franse troepen vernield (zij hielden Grave toen nog steeds bezet!). Aangenomen wordt, dat de huidige molen in 1815 is gebouwd, nadat de Fransen definitief verdwenen waren.

In 1962 onderging de molen een restauratie. Daarbij werd het achtkant van riet voorzien omdat het voordien aanwezige dakleer, mede als gevolg van het bewegen van de achtkantconstructie, steeds bleef scheuren.
Naar later zou blijken, was deze verandering niet juist: deze molen is geen verplaatste molen (een gedachte die toentertijd in molenkringen voor de hand lag), maar een Brabants achtkant, gebouwd zonder kruisen of verbindingen tussen de bintbalken, sterk afwijkend van hoe 'westerse' molens zijn gebouwd (thans is alleen de zeskante Mariamolen te Haps nog vergelijkbaar). Dit maakt deze molen tot een uiterst belangrijk monument.
Volgens oud-eigenaar Jan van Haren was het achtkant lang geleden, voordat het met dakleer was gedekt, met schaliën uitgerust en de kap met gepotdekselde planken.
Bijzonder is ook de kuip: deze is niet voorzien van neuten, maar van ijzeren keerrollen.

In 1984 werd een nieuwe roede gestoken en het systeem Van Bussel aangebracht. In 1990 kwam er een geheel nieuwe bovenas, dit nadat de voorganger was afgekeurd vanwege een scheur in de kop. Een koppel maalstenen, dat jarenlang in de tuin van molenaar Van Haren had gelegen, werd in 1993 opnieuw in de molen aangebracht en maalvaardig gemaakt.

Naast de molen bevindt zich vanouds een veevoederbedrijf.

Oud-eigenaar en -molenaar Jan van Haren overleed eind december 2022.

 

aanvullingen

toelichting naam

Over de herkomst van de naam van deze molen bestaan verschillende lezingen: men zou lang geleden vanaf de belt net de "Mookse Berg" hebben kunnen zien (Mookerhei).
Door anderen wordt deze uitleg betwijfeld: de molen staat aan de rand van een gebied dat tot ca. 1900 "de Berg" of "Heese Berg" werd genoemd.

unieke eigenschap

Het enige nog bestaande Brabantse achtkant

literatuur

R.H. Verkerk, Molens in het land van Cuijk (Cuijk 1988).

foto's

foto's