Molen De Bijenkorf, Waddinxveen

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1717

verdwenen

1923

verbrand

geschiedenis

Op 22 maart 1717 werd voor de erfpachtsom van 6 pond een windbrief (het recht om een molen te mogen bouwen en exploiteren) voor een pelmolen te Waddinxveen onder het Noordeinde verstrekt aan Jacob en Arent Verbij, van Waddinxveen.

Op 13 februari 1719 werd voor de erfpachtsom van 20 schelling nog een windbrief verstrekt aan Jacob en Arent Voorbij, van Waddinxveen, voor een grutmolen (door paarden in beweging gebracht) te Waddinxveen.
Bron en algemene informatie: www.gahetna.nl, index Grafelijkheidsrekenkamer: windrechten (molens)

Hoewel de functie van de molen in de windbrief verschilt, duiden jaartal, locatie en oprichters toch op deze windmolen. De oprichters hebben later kennelijk ook een rosmolen gehad, niet noodzakelijkerwijs bij de windmolen.

Molen De Bijenkorf werd gebouwd vermoedelijk omstreeks 1720.
Het was een grote met riet gedekte achtkante bovenkruier met stelling op een stenen onderstuk die ten zuiden van de trasmolen De Oranjeboom stond.
De oprichters van de molen waren de gebroeders Jacob en Arent Voorbij

Oprechte Haerlemsche courant, 7 december 1726
Jacob Voorby en Gijsbert van Heusden ; zullen op Vrydag den 17 December Namiddags ten 2, uuren, in 't Rechthuys tot Noord- Waddinxveen verkopen, een hegte sterke en weldoortimmerde dubbelde OLY- en PELDEGARST-MOOLEN , dewelcke van beyde te gelijck Rath maelenaelen , Zijnde wel voorsien van Solders en Zaat-kasten, met een Schoone Olybak, wier in gebergt kan werden 260 Aam Oly, staende ende gelegen aen de Rivier de Gouwe; als mede nog een schoone ROS-MOLEN, om met een Paerd te Gorten, staende in de voorsz. Molen; Die nader onderrigtinge begeert; addressere zig aen Jacob Voorby wonende by de Molen, of aen Gijsbert van Heusden wonende tot Swammerdam.

In 1802 was Jan Herfst er eigenaar van, later was de weduwe van Jan Herfst eigenaresse tot 1839 in welk jaar ze overleed.

De molen werd in 1840 toebedeeld aan Jan van der Star gehuwd met haar dochter Adriana Herfst

In 1842 werd de molen verkocht aan Andreas Spruijt die hem liet recht zetten en in orde maken (vermoedelijk verzakt)

In 1859 kwam de molen in bezit van Willem Blok

Het nieuws van den dag : kleine courant, 11 januari 1889
Papiermolen Waddinxveen.
Uit de hand te koop, de hechte en sterke, in goeden staat van onderhoud verkeerende Papiermolen
De Bijenkorf, met 3 bakken, 2 kuipen en den Inventaris,
met of zonder de 3 daarbij behoorende en in 7 perceelen bewoond wordende Arbeiderswoningen, alles zeer gunstige gelegen aan de rivier de Gouwe, binnen Waddinxveen.
Te bevragen bij den Eigenaar den Heer C. van der Torren Kz. en den Notaris Mr. J. Molenaar, beiden te Waddinxveen.

na 1890 korenmolen

Op 22 april 1890 werd de molen aan Jan Spruijtenburg Mzn korenmolenaar verkocht,
deze richtte de molen de molen in tot graanmolen en begon in 1893 daarmee te malen.
Als korenmolen is de molen op 2 maart 1923 verbrand
Informatie van Jacob Stolp, 2 september 2004

ook dit artikel stond in diezelfde Rijnbode:
Vrijdag l.l. ging 'De Bijenkorf' in vlammen op. Daarmee verdwijnt de laatste der Waddinxveense papiermolens, eertijds zoo talrijk aldaar. Wel was het nu een meelmolen, maar vóór 1890 verleende hij zijn diensten bij de papierindustrie.
In 1850 waren er nog 7 papiermolens in Noord Waddinxveen en 4 dito in Zuid Waddinxveen. Wij herinneren ons nog, behalve de 'Bijenkorf' de 'Minerva' met de z.g. pakkamer. In 1885 verbrand, toen machinaal geworden en in 1890 opgehouden te bestaan. Deze beide van de firma Blok en Van der Torren. Verder de 'Dikke Bet' of wel de 'Beetere Hoop' van den heer J.H. van der Torren, nu nog maar een paar jaar geleden afgebroken en machinaal door den heer Vos voortgezet. De 'Herder' in 1881 door den bliksem getroffen en door den eigenaar den heer J.A. van der Werve, niet meer herbouwd. Deze alle op de Noordkade.
Op de Zuidkade stond de papiermolen van de familie Herfst. later tot meelmolen ingericht; de 'Wip' van den heer Vas en de papiermolen van den heer Wernink, benevens de 'Schoone Haas' gesticht in 1766, eigendom van de familie Van Lange. Deze brandde in 1897 af, is als machinale fabriek herbouwd en houdt met de fabriek van den heer Vos de herinnering aan deze voorheen zoo uitgebreide industrie levendig.
Als alles was gebleven zooals in 1850 dan zou Waddinxveen beslist één van de plekjes zijn, door buiten- en binnenlandsche toeristen het meest bezocht. Het was dan ook bij frisschen wind een buitengewoon aardig gezicht. Behalve de bovengenoemde papiermolens was daar op de Noordkade de 'Oranjeboom', vroeger een oliemolen, in onze tijd een trasmolen en enkele jaren geleden gesloopt.
Er stonden daar ook nog een paar watermolens van den Voorofschen Polder en de Putten. Op de Zuidkade zag men den korenmolen 'de Hoop' van de familie Van Erk; de houtzaagmolens van de h.h. Hoogendijk en van der Torren en een gang watermolens op het Kanaal. Afzonderlijk stond op de Dorrekenskade de molen van de familie van der Arend, voorheen Van der Poel. Dat was bij een flinke bries een gezwaai en gedraai van belang.
Alles leefde mee: het was een opgewekt gezicht. Molenmakers en zeilmakers beschouwden dit lieve leven met buitengewone belangstelling: zoolang het boeltje draaide, ging ook hun affaire naar wensch!
Bron: Molenwereld 14e jaargang, 2011 nr 2 blz 57/58
van W.M.C. Regt (1867-1938)

De Standaard, 3 maart 1923
Brand
Te Waddinxveen brandde de korenmolen van den heer Sp. geheel af met huis en twee burgerhuisjes. Enkele meubelen konden met moeite gered worden.

De molen is op 2 maart 1923 door brand geheel verwoest.
gelezen in De Rijnbode van 7 maart 1923:

Vrijdag tegen den avond ontstond er brand in den korenmolen (vroeger genaamd 'de Bijenkorf') van den heer Spruitenburg. Door den fellen wind, lag alles spoedig in de asch. Ook het woonhuis. Vier woningen ernaast, kregen veel brand- en waterschade. De inboedels van Van Pruissen en Gersie waren zo min verzekerd, als de molen van Spruitenburg. Oorzaak onbekend