Molen Zuidhollandse Molen, Hank

Hank, Noord-Brabant
b

korte karakteristiek

naam
Zuidhollandse Molen
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig in circuit
bestemming

Vh. bemalen van de Zuidhollandse (of Nieuw-Dussense) polder, thans buiten bedrijf

adres
Buitenkade 4
4273 GP Hank
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01186
oude dbnr.
B528
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 01186 Zuidhollandse Molen (Hank)
Johan Straver (15-1-2011)

locatie

plaats
Hank
gemeente
Altena, Noord-Brabant
streek
Land van Heusden en Altena
kadastrale aanduiding
Gemeente Dussen, sectie R, nr. 123
geo positie
X: 122479, Y: 417696
N: 51.74703, O: 4.91629
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Zeer groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Buitenkade 4
4273 GP Hank
molenaar
Johan Straver
telefoon
0183-401415 / 06-25318156
e-mail

website
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Als de molen draait en op afspraak

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Zuidhollandse Molen via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met riet, op hoge gemetselde voet
kap
Gedekt met riet
inrichting

IJzeren scheprad in de molen, Ø 6,40 m.; breed 0,64 m.; authentieke woning in de molen (niet in gebruik).

versieringen

Eenvoudige baard, grotendeels zwart geteerd; tussen de koppen van voeghouten en steunder in geel op een rood fond: "Anno 1791"

In één van de veldmuren een stichtingssteen met de tekst:
MDCCXCI
Gestigt onder dierectie van
Dijkgraaff
Wouter van Eeten Y r
Heemraden
Govert van Dyk
Maarten 't Hooft
Meeuwis Roubos
Hendricus Donkersloot
Pieter Yoppe Verschoor
Penningmeester
Willem van Eeten
Pr Pickee PrZ Fabrico
Cs Pellikaan Aannemer

Daaronder een kleinere steen met het opschrift:
2 El 67,4 dm
boven NAP

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels; kruirad met hoge bank
vlucht
27,86 / 27,65 m.
vang
Vlaamse vang; vangbalk met haak; vangtrommel
overbrenging

Bovenwiel 69 kammen
Bovenschijf 38 staven
Onderschijf 30 staven
Onderwiel 106 kammen
Overbrengingsverhouding 1,96 : 1

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 153, Vaags
Vaags
✉︎ 153 buiten 2007 2007 buiten aanw. 27,64
media-bestand
Roede 1732, Pot
Pot
✉︎ 1732 buiten 1895 1895? buiten 2007 27,75
Pot ✉︎ 1203 binnen 1880 1880 binnen aanw. 27,86
wiekverbeteringen

Van 1942 tot ca. 1978 was deze molen op beide roeden voorzien van het systeem Van Bussel.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 1160, De Prins van Oranje
De Prins van Oranje
✉︎ 1160 1878 1878? aanw. 05,64
wateras
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 1110, De Prins van Oranje
De Prins van Oranje
✉︎ 1110 1877 1877? aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig in circuit
bestemming

Vh. bemalen van de Zuidhollandse (of Nieuw-Dussense) polder, thans buiten bedrijf

molenmaker
C. Pellikaan (1791)
omwentelingen
geschiedenis

Deze grote achtkante molen werd in 1791 gebouwd ter bemaling van de in 1682 bedijkte Zuid-Hollandse of Nieuw-Dussense polder. Na 1682 bleek het ruim een eeuw mogelijk, het grootste deel van deze polder op natuurlijke wijze water te laten lozen, maar door inklinking van de grond werd dat steeds moeilijker. Vandaar dat men besloot tot de bouw van een molen: het werd een forse achtkanter.
In tegenstelling tot de meeste molens in deze regio is deze duidelijk wat 'luxer' uitgevoerd: zo werd er vanouds geverfd in plaats van geteerd; ook was deze molen vanaf de bouw bewoond. Dit laatste duurde tot 1877: reeds toen bouwde men op korte afstand een aparte molenaarswoning. Als gevolg bevindt zich tot de dag van vandaag in deze molen een authentieke woonruimte.

In 1964 kwam de molen buiten bedrijf als gevolg van de zeer ingrijpende ruilverkaveling die het gehele Land van Heusden en Altena gold.

In 1942 had het wiekenkruis Van Bussel-stroomlijnwieken gekregen, maar na het buiten bedrijfstellen zijn de Potroeden opnieuw van Oud-Hollands hekwerk voorzien. Later is een rondmaalcircuit aangelegd, waardoor het scheprad weer water kon verzetten. In de loop van de jaren '70 is de molen weer gaan malen, zij het nu geheel in circuit en op vrijwillige basis.
Tot 1970 lag de lange spruit áchter het bovenwiel, in dat jaar heeft men dat gewijzigd. Ook bestond tot dat jaar de staartbalk uit een deel van een roede, afkomstig van de achtkante molen uit het Zuid-Hollandse Langerak.

In mei 2004 werd de molen, voornamelijk vanwege de slechte staat van het wiekenkruis, stilgezet.
In december 2006 werd begonnen met een welverdiende restauratie. Het werk omvatte: herstel aan het metselwerk, geheel nieuw riet op romp en kap (met daarbij vervanging van lichtkisten, kozijnen en deuren), nieuwe buitenroede en uiteraard teer- en schilderwerk. De uit 1880 daterende Pot-binnenroede was nog in dermate goede staat, dat deze - na reparatie - gehandhaafd kon blijven. Op zaterdag 7 juni 2007 werd de gerestaureerde molen weer in bedrijf gesteld. Malen was er toen nog niet bij: pas in november 2008 was het onderwiel zover hersteld, dat de molen weer als maalvaardig kon worden beschouwd. Velgen en kammen van het onderwiel waren toen gedeeltelijk resp. geheel vernieuwd.
Begin 2020 vernieuwde men alle kammen van het bovenwiel. Daarnaast werden andere werkzaamheden uitgevoerd, zoals het beter opstellen van de koningspil.

 

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen is vernoemd naar de polder die hij kon bemalen.

foto's

foto's