Molen De Gunst, Dussen

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1714

verdwenen

1960

1944 door oorlogsgeweld 1960 of iets later rest gesloopt

voorganger

Dussen (De Gunst voorganger)

geschiedenis

De voorganger van deze molen was een standerdmolen die rond 1708 werd vervangen in opdracht van Van Schueren-van Hagoort, de Heer van Dussen Munsterkerk.

Het metselwerk werd gedaan door Hendrick Cannans en Jan Leempoel en het timmerwerk door Jan Rombouts en Jan Favier, alias Jan de Waal. Deze aannemers beklaagden zich dat opzichter Claas Decker zich te weinig liet zien waardoor de voortgang van de bouw vertraging opliep.
De eerste pachter van de molen was Arien Heijmans, die ook de korenmolen van Meeuwen (de voorganger van de huidige molen) in pacht had. Om graan te laten malen moest bij de Collecteur van verpondingen Impost (belasting) betaald worden en de molenaar diende bij zijn aanstelling dan ook een eed af te leggen “teneinde de gemeenelandsmiddelen niet te ontduiken”. De invoer van brood of meel uit bijvoorbeeld een ander dorp was ten strengste verboden. Toch werd er 's-nachts per roeiboot over de Maas wel eens wat gesmokkeld wat bekend is bij de molens van Veen en Aalburg. Wanneer men hierop betrapt werd werd er een fikse boete uitgedeeld van het astronomische bedrag van maar liefst 600 gulden per overtreding. Molenaar Arien Heijmans werd opgevolgd door zijn zoon Arnoldus. Omdat molenaar Arnoldus geen opvolger had kwam Adriaan Graumen in 1771 tijdelijk op de molen in Dussen Binnen. Hij diende echter in 1785 weer plaats te ruimen voor Arnoldus Heijmans een zoon van Hendrik Heijmans (een broer van Arien) waarmee het molenaarschap weer terug in de familie kwam.
Tot begin 19e eeuw is de molen in het bezit geweest van de familie Heijmans, en deze naam is nogal een bekende naam in Dussen. Hierna kwam Antonius Nefkens samen met zijn knecht Bernardus Antonie van Dijk en later met Johannes Pols, een neef van Johannes Nefkens ( 1802-1867). In 1903 was Hendrikus Anthonius Nefkens (1880-1942) eigenaar van de molen en daarna zijn zoon Harrie Nefkens, Antheunis Cornelis van Dalen en Jan de Graaf als knecht. Deze Jan de Graaf zal later molenaar worden op de wipmolen van polder Den Hill bij Dussen.
De laatste eigenaren van De Gunst waren de gebroeders de Baar met Geurt van Binsbergen en David van de Westen als molenaarsknecht. De molen raakt tijdens de Tweede Wereldoorlog in 1944 flink beschadigd. Geallieerden troepen welke vanuit de Ardennen oprukten zitten ten zuiden van de Bergsche maas en voeren daar de hevige strijd tijdens de slag om het Kapelsche veer. Er werd over de Bergsche maas heen geschoten om hoge gebouwen als kerktorens en molens te vernietigen. Deze zouden anders door de Duitsers als uitkijkpost worden gebruikt. De molen in Dussen raakt hierdoor beschadigd en werd niet meer hersteld na de oorlog.
In 1946 worden de gehavende wieken van de molen gehaald en de kap wordt provisorisch hersteld en dicht gemaakt. Er wordt een motor onderin de molen geplaatst en deze drijft het spoorwiel aan en zo wordt verder op de motor gemalen met de 3 koppels stenen die in de molen lagen.
Tot overmaat van ramp brandde in 1949 de molenaarswoning naast de molen af door blikseminslag. Eind jaren vijftig ontstond er oververhitting in de motor in de molen, waardoor deze dusdanig brandschade opliep dat hij in 1960 uiteindelijk werd afgebroken.

-----

De molen van Marinus de Baar werd in 1944 door oorlogshandelingen verwoest, op de tweede afbeelding genomen in mei 1942 is de molen nog geheel in tact. Na de beschietingen van 1944 volgde het ene drama het andere op, de mooie molenaarswoning gelegen naast de molen, werd getroffen door de bliksem in 1947, waarna de 25m lange woning binnen 3 uur compleet in de as was gelegd.
De molen was kennelijk al van windkracht overgegaan op machinale bemaling, want de machinekamer
is in 1948 volledig uitgebrand door oververhitting, nadat er de gehele dag mee gemalen was.

Molenaar Martinus de Baar gaf de moed niet op en begon in Hank aan de Korenstraat, een dorp 5 km verderop en bouwde daar een moderne maalderij met silo's, hamermolen enz, enz. Maar het lot was hem niet gunstig gezind want toen goed en wel daar de boel goed op gang kwam, werd het bedrijf getroffen door de watersnoodramp op 1 Februari 1953.
De maalderij, het vee en het woonhuis kwam tot 2 meter onder water te staan, wederom veel inkomstenderving.
Na de waternoodramp het bedrijf weer op gang te hebben gekregen begonnen de toenmalige Coöperaties zoals de CHV in Vechel met boeren organisatie zich te verenigen en de molenaars hebben toen uiteindelijk het moeten opgeven. Marinus de Baar moest toen wel stoppen, na de zoveelste tegenslag.

Gegevens en foto's afkomstig van Nico de Baar, zoon van Marinus de Baar, 5-2-2014

-----

Nieuwe Gorinchemse Courant; 20/03/1950
Dussen.

Brand in de molen. Dezer dagen ontstond brand in de historische molen van M. de Baar. Gelukkig kon de brand worden bedwongen en de molen behouden blijven.

Informatie van J. de Vries, 31 maart 2010