Molen De Kerkuil, Wormer

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1681

verdwenen

1922

1892 gesloopt 1922 schuur verbrand

voorganger

Wormer (De Kerkuil (1e))

geschiedenis

De oliemolen de Kerkuil werd als enkelwerks oliemolen gebouwd in 1681.
De windbrief van de molen werd op 21 januari 1682 uitgereikt aan Pieter Dircxz. Stall.
De verbandbrief, waarin de molen als onderpand werd gegeven als de eigenaar zijn betalingen aan de staat niet nakwam, werd op 24 oktober 1684 verleend.
Een gedeelte van de tekst in de verbrandbrief luidde:”Pieter Dircksz. Stall, Pieter Jansz. Bas ende Jacob Gerritsz. woonende tot Wormerveer als stichters van een enckelde hennipsaetmolen genaemt den Kerkuyl, staende in den banne van Wormer tegenover de kerck van Wormerveer”.
In 1726 behoort de Kerkuil toe aan Jan Visser, die later samen met de zoon de firma Jan & Pieter Visser runt. Naast de Kerkuil, slaat ook de Visscher olie voor deze firma.
Op 14 juni 1727 worden beide molens op naam van de firma Visser verzekerd bij het op die dag opgerichte olieslagerscontract voor ladingen.
Op dat moment is de Kerkuil al ingericht als een dubbele oliemolen.
In de loop der jaren wordt het moleneigendom van de firma Visser vergroot met oa. de oliemolens “de Liefde”, “het Fortuin”, “de Bonte Kraai”, “de Bonte Ruiter” en “de Witte Bijl”. De Kerkuil wordt omstreeks 1740 verkocht aan Jan Claasz. Mars.
Pas op 3 mei 1783 worden de opstallen van de molen bij het olieslagerscontract verzekerd. De molen is dan het eigendom van de schoonzoon van Jan Mars, Pieter Froncken. Na zijn overlijden in 1795 worden zijn eigendommen geveild, de Kerkuil werd gekocht door Willem Jansz. Couwenhoven uit Jisp, die één der firmanten was van de firma Bettelem & Mol. Tot 1845 blijft de Kerkuil in bezit van de familie Couwenhoven, op 29 juni van dat jaar wordt de molen verkocht aan de Wormerveerder Albert Vis.
Deze Vis werkte sinds 1827 onder een eigen firma met de Wormerveerder rijstpelmolen “de Jonge Voorn”, later kwamen hier “de Rosbaijer” en “de Bonsem” bij.
Lang heeft Albert Vis zich niet met de oliemolen opgehouden, want in 1854 verkoopt hij de molen aan de firma Koekenbakker & Boekenoogen uit Wormerveer, welke firma ook de oliemolen “de Mooriaan” gaande houdt.
In 1859 splitsen de beide compagnons hun zaken, Boekenoogen gaat verder met “de Mooriaan” en Koekenbakker met de Kerkuil.
Wie de molen in zijn laatste jaren in bedrijf houdt is mij niet bekend, in ieder geval werd de Kerkuil 27 november 1875 uit het olieslagerscontract geschrapt.
De molen werd echter niet gesloopt zoals dat meestal het geval was.
Het kan heel goed zijn dat de toenmalige eigenaar van de molen hem elders tegen brand had laten verzekeren.
In het jaar 1892 werd de molen gesloopt, zijn schuur bleef bestaan en is toen als woonhuis ingericht. Op 18 december 1922 verbrandde deze schuur.
De bewoners van de schuur hadden een aap als huisdier, tijdens een onbewaakt moment gooide het dier het theelicht dat op petroleum brandde om, waarna de schuur vlam vatte en geheel verloren ging.
De aap had geen geluk, want hij kwam om tijdens de brand.
(veel meer info op www.duizendzaansemolens.nl )


Bronnen:
“de Zaende” 6e jaargang 1951 blz. 327
“Encyclopedie van de Zaanstreek” 1991blz. 738
Windbrief nr.83 uitgave van vereniging de Zaanse molen 1993 blz. 20
www.duizendzaansemolens.nl R.Couwenhoven
“Duizend Zaanse molens” P.Boorsma 1968 blz. 189
“het Olieslagerscontract” R.Couwenhoven 2002 blz. 94, 107


Informatie van F.Rol