Molen De Held Jozua, Zaandam

Zaandam, Noord-Holland
b

korte karakteristiek

naam
De Held Jozua
modeltype
Paltrokmolen
functie
zaagmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het zagen van hout, thans op vrijwillige basis

adres
Held Jozuapad 3
1507 ER Zaandam
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01105
oude dbnr.
B751
Meest recente aanpassing
| Constructie
media-bestand
Molen 01105 De Held Jozua (Zaandam)
Bernhard IJskes (9-4-2016)

locatie

plaats
Zaandam
gemeente
Zaanstad, Noord-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Zaandam, sectie H, nr. 6338
geo positie
X: 115552, Y: 495271
N: 52.44380, O: 4.80701
biotoopwaarde
1 (slecht)
landschappelijke waarde
Niet onbelangrijk, maar de molen staat erg ingeklemd tussen allerhande nieuwbouw

contact en bezoek

bezoek/postadres
Held Jozuapad 3
1507 ER Zaandam
molenaar
Th. Teeuw
telefoon
075-641 1831
e-mail

website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden
toegangsprijzen
0,00
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen
Na telefonische afspraak
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Held Jozua via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Paltrokmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Gedekt met hout; voorzijde in visgraatverband, geheel geteerd. Het houtwerk op de zaaggrond is overwegend groen geverfd.
kap
Gedekt met gepotdekselde planken, geheel geteerd
inrichting

Drie zaagramen met twee sleden, twee winderijen en kraan

versieringen

Fraaie opengewerkte makelaar.

Op de achterbalk staat de naam van de molen afgebeeld.

plaats kruiwerk
onderkruier
kruiwerk
Specifiek zetelkruiwerk, ondersteund door 55 houten rollen. Kruirad.
vlucht
20,50 m.
vang
Stutvang; 3 vaste stukken. Binnenvangstok. Trekvang; pal.
overbrenging

Bovenwiel 72 kammen
Krukwiel (varkenswiel) 27 kammen
Overbrengingsverhouding 1 : 2,67

hoogte
van de stelling: 3,00 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx ✉︎ 835 buiten 1996 1996 buiten aanw. 20,50
Derckx ✉︎ 836 binnen 1996 1996 binnen aanw. 20,50
Pot ✉︎ 2041 buiten 1906 1942 binnen 1990 20,50
Pot ✉︎ 2442 buiten 1919 1920? buiten 1990 20,58
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Kon.Ned.Grofsmederij ✉︎ g.n. 1904 1904? aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het zagen van hout, thans op vrijwillige basis

omwentelingen
geschiedenis

Molen De Held Jozua is een in of kort voor 1719 gebouwde paltrok-houtzaagmolen. Over de geschiedenis van deze molen zijn niet zoveel bijzonderheden te vermelden. Bekend is, dat de windbrief gedateerd was op 25 juli 1719 en verleend aan Hendrik Claasz. de Boer. Als merkwaardigheid kan worden vermeld dat deze balkenzager op 10 juni 1728 werd opgenomen in een assurantiecontract met als eigenaar Gerardus van Aelst, predikant in de 'Gereformeerde kerke tot Westsaendam'. Misschien verklaart dit de bijbelse naamgeving van de molen.

In de loop der tijden veranderde molen diverse malen van eigenaar; in de 20ste eeuw waren het H. van Doesburgh en later de firma Gebrs. de Boer. Van Doesburgh bestelde in 1919 een nieuwe buitenroede bij de fa. Pot te Kinderdijk en ook de fa. De Boer investeerde behoorlijk: zo werd in 1942 een buitenroede van de molen van de Hooglandse polder te Barsingerhorn aangekocht, om in Zaandam als binnenroede te dienen; verder kreeg de molen een geheel nieuw krukwiel. Dit wiel werd uitgerust met ijzeren kammen, gegoten als ingesleten kammen. Deze opmerkelijke constructie moet bedacht zijn door de Zaanse molenmaker Klaas Boerendans. Aan te nemen is dat hij ook die roede heeft gestoken. 

In het najaar van 1946 kwam de bij de molen gebouwde mechanische zagerij gereed en in 1949 kwam de windmolen definitief buiten bedrijf. Opmerkelijk is wél, dat 'de Held' daarna nog behoorlijk werd onderhouden en het wiekenkruis ieder jaar voor teer- en schilderwerk een paar keer rondging.
Pas in de jaren '70 was het eigenaar Cornelis de Boer niet meer mogelijk, iets aan de molen te doen; de molen uit handen geven wilde hij ook niet. Het gevolg was langdurig en tenslotte intens verval.

Uiteindelijk kocht J.J. Koeman in 1987 de molen van De Boer en pas toen was er weer enig perspectief. In 1994-´95 werd het totaal vervallen complex van molen en bijgebouwen geheel gerestaureerd. De molen werd maalvaardig opgeleverd en draait en zaagt sindsdien regelmatig; in de bijgebouwen werd onder meer een restaurant gevestigd.
Inmiddels is de omgeving behoorlijk vervreemd van wat bij een windmolen hoort, maar 'De Held' heeft alles overleefd! 

foto's

foto's