Molen De Verwachting / Van Eck, Harmelen

geschiedenis

toestand

restant

bouwjaar

1868

herbouwd

verdwenen

1983

verbrand

voorganger

Harmelen (Om te Leven)

geschiedenis

Deze molen werd gebouwd nadat op 19 juni 1868 de voorganger verbrandde. Kenmerken van de korenmolen: typisch Utrechts achtkant met een stenen voet (begane grond en 1e verdieping onder de stelling) en houten weeg, achtkant en kap met riet bedekt. Hier gebouwd in 1862 [?] maar vermoedelijk ouder door waarschijnlijke gebruikmaking van een oude poldermolen (de molen had geen luizolder).

In de jaren 1874-82 was Hendrik Jan Hofstede eigenaar. De molen werd op 4 april 1882 aan Willem Hoek verkocht, door de erfgenamen van de overleden Pieter Baelde. Willem Hoek verkocht de molen en de grond op 16 januari 1888 aan Jan van Eck, korenmolenaar van molen "Oog in't Zeil" te Cothen.

Regionaal Archief Gorinchem, Advertentieblad 2 juni 1882:
"Te Harmelen sloeg de bliksem in den korenmolen van J. van Eck, deed een roede uit elkaar barsten en richtte van boven tot onder groote schade aan. De brand kon in zijn begin gestuit worden."

Notariële akten Harmelen, 1882, Inventarisnummer 832, Aktenummer 938.
Naam Pieter Baelde, Type akte veiling, datum 4 april 1882.
"Openbare verkoop in de herberg van Van Heteren te Harmelen van de windkorenmolen De Verwachting met inventaris en opstallen op erfpachtgrond aan de Rijn onder Harmelen, op verzoek van de erfgenamen van Pieter Baelde. De verkopers zijn Willem Baelde, veehouder te Bodegraven, als gemachtigde van Pietje Hoogendoorn, weduwe van Pieter Baelde, veehoudster te Bodegraven voor zichzelf en als voogdes over haar minderjarige zoon Isaac Baelde en Hendrik Baelde, veehouder te Vleuten, als toeziend voogd over de minderjarige. De molen wordt voor 8000 gulden gekocht door Willem Hoek, korenmolenaar te Harmelen."
Retroacta 16 juli 1874, notaris O.W. van Geijtenbeek te Harmelen.

Notariële akten Harmelen, 1882, Inventarisnummer 832, Aktenummer 968.
Naam Pieter Baelde, Type akte geldlening, datum 11 mei 1882.
"Willem Hoek, korenmolenaar te Harmelen, leent 2750 gulden tegen 5% van Pietje Hoogendoorn, weduwe van Pieter Baelde, landbouwster te Bodegraven, als voogdes over haar minderjarige zoon Isaac Baelde (gemachtigde is Ocko Johan Goldschmid Nanninga, notarisklerk te Harmelen). Er wordt geen hypotheek of borg gesteld."
Marjolein Spaan, 11 november 2016

In 1890 liet Jan van Eck naast de molen een stoom-maalderij bouwen met twee koppel stenen en een lijnkoek-breker. Ook dit bedrijf maakte rond de eeuwwisseling een groei door. In 1920 startte Gerrit van Eck met de produktie van veevoeders: gemengde granen, enkelvoudige- en gemengde melen in de maalderij naast de molen, naast het malen op de wind.

Tilburgsche Courant, 17 juli 1901:
"Te Harmelen sloeg Zaterdagavond de bliksem in den korenmolen van J. van Eck, deed een roede uit elkaar barsten en richtte van boven tot onder groote schade aan. De brand, daarbij ontstaan, kon in zijn begin gestuit worden."

NB. Het vreemde is dat hetzelfde bericht op twee verschillende data geplaatst is in twee verschillende kranten.

Utrechtsch Nieuwsblad, 8 november 1910:
"HARMELEN. Dezer dagen was het bovenste deel van de korenmolen van J v E alhier, des nachts met den wind omgedraaid, en draaiden de wieken aldus van den wind af lustig rond. Door den nachtwachter werd de eigenaar gewaarschuwd, die den molen tot stilstand bracht. Een groot onheil was daar door voorkomen."

In 1930 kwam de molen als windmaalderij definitief buiten gebruik. In dat jaar kreeg de firma een aansluiting op het P.U.E.M.-elektriciteitsnetwerk en ging malen m.b.v. een 7 pk elektromotor.

Tot 1939 maakte de molen (staande met één roede) een verwaarloosde indruk. Onderhandelingen met de Gemeente Harmelen-Veldhuijsen en De Hollandsche Molen mochten niet baten, bij een tekort van ƒ 2500 werd de molen eind 1939 door molenmaker van Vliet (woonachtig te Montfoort) tot maalzolder-hoogte gesloopt. De roeden werden als balken verwerkt in de schuur naast de molen, de as bleef nog enige jaren langszij de haven liggen (vlg. Jan van Eck, 1998).

Na de Tweede Wereldoorlog ging de de Fa. Jan van Eck verder en groeide tot kleine mengvoederfabriek, de molenromp werd siloruimte voor de maalderij-perserij ernaast. Hiermee startte Van Eck met de productie van veevoeders m.b.v. een Exhaust-gekoppelde hamermolen, twee Nauta-mengers en installeerde in de 1960-er jaren een korrelpers.

Tot aan de brand van 1983 perste de firma met een "Simon-Heese"n V-3" pers".

De romp van de gewezen korenmolen De Verwachting brandde in de nacht van 7 op 8 november 1983 volledig uit. De romp was dat moment in gebruik als silocomplex voor de naastgelegen firma Van Eck. De oorzaak werd gezocht in kortsluiting van de schakelkasten (voor de fabriekssturing) van de naastgelegen maalderij. Daar deze direct naast de houten 'overdekking' stond tussen molen en maalderij brandde de eerste volledig uit en de tweede liep zware schade op de begane grond en verloor de totale 1e verdieping. Eigenaar was op dat moment Jan van Eck.

In 1985 werd de nieuwe fabriek gebouwd voor de Fa. Van Eck Veevoeders BV (eigenaar Gerrit van Eck).

In 1992 nam de Fa. Van Eck - Harmelen de Fa. Gebr. PAK - Kamerik over. Later werd dit de firma Van Eck Veevoeders BV - Harmelen. In hetzelfde jaar werd ook de produktie van "Veevoederbedrijf De Kraai" van de familie Schuurman - Westbroek overgenomen. Huidig eigenaar- directeur is Gerrit van Eck.

Het koppel blauwe stenen uit de molen ligt nu voor de ingang van het huidige kantoor, de staakijzers uit de dubbele machinale maalderij zijn naar de Vreelandse De Ruiter gegaan. Het lager van de bovenas alsmede enkele andere onderdelen liggen bij de molen te IJsselstein (Utr.).

Molenaars op de molen aan de Harmelerwaard, Harmelen
Pachters van de molen :
1. Jan Peterszoon van Hardenberch = genoemd in 1640
2. Claes Vredenburch = genoemd in 1675
3. Maarten Janssen Timmer = genoemd in 1678
4. Jan van Rijn = genoemd in 1728
5. Adrianus van Berkesteijn = 1748 tot 1754
6. Willem en Jacobus van Berkesteijn = 1754 tot 1756
7. Arien Vermeer = 1756 tot 1762
8. Leendert de Pater = 1763 tot 1771
9. Joost Stout = 1771 tot 1805
10.Egbertus van Schiven = 1805 tot 1844
11.E. van Schieveen = 1844 tot 1868

Particuliere eigenaren van de molen :
1. Hendrik Knoop + Hermanus Knoop Hendrikzn. = 15 februari 1868 tot 1874
2. Hendrik Jan van Hofstede = 1874 tot 1882*
3. Willem Hoek = 4 april 1882 tot 16 januari 1888
4. Jan van Eck = 16 januari 1888 tot 1920 windmolenaar)

Particuliere eigenaren van de maalderij :
1. Jan van Eck ( tot 1920 windmolenaar); kocht in 1918 het oude Windrecht
2. Gerrit van Eck en molenaarsknecht Jacobus Hoveling
3. Jan van Eck (geb. 1923)
4. Gerrit van Eck (geb. 1952)

AGD, 4 juni 2007:
"De Heus koopt Van Eck's Veevoeders
De Heus Voeders heeft voerproducent Van Eck Veevoeders overgenomen op 1 juni. Van Eck is een voerderproducent in Harmelen die voornamelijk varkens- en rundveevoer en ook voergrondstoffen en kunstmest. Het bedrijf produceert jaarlijks 20.000 ton mengvoer. Het bedrijf heeft acht medewerkers. De Heus produceert op acht locaties jaarlijks 1,7 miljoen ton mengvoer.
De veevoederfabriek in Harmelen is van Gerrit en Nellie van Eck. Zij hebben geen opvolger en hebben daarom hun bedrijf verkocht aan De Heus Voeders.
Volgens De Heus past de overname in de strategie van de voerfabrikant om verder te groeien. “Met deze overname vergroot De Heus Voeders haar marktaandeel in de rundveevoeders”, aldus het bedrijf."

De eigenaar/directeur is thans de heer Henk de Heus.
Informatie van oa: Mike D. Ekelschot, 21 september 2007.

De molenaarswoning werd in januari 2011 gesloopt.
Bron: Molenprikbord 16 januari 2011.

nog waarneembaar