Molen Haanwijker Polder, Harmelen

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1615

verdwenen

1942

1871 buiten gebruik 1885 deels afgebroken 1942 ? onderbouw gesloopt

opvolger

Molendatabase.net dbnr. 120

geschiedenis

De wipmolen bleef tot 1871 in gebruik, toen Haanwijk samen met de waterschappen Rapijnen, IJsselveld en Cattenbroek, een gemaal stichtte. Het bovenhuis van de molen werd in 1885 gesloopt. In 1896 scheidde de polder zich af van het samenwerkingsverband, en stichtte een eigen stoomgemaal naast het onderhuis van de wipmolen.

Dit stoomgemaal bleek hoge kosten (reparaties en keuringen) met zich mee te brengen, zodat in 1918 werd nagedacht of het zin had terug te keren tot windbemaling. Aan A.J. Dekker (de man die later bekend zou worden door zijn wiekverbetering) werd gevraagd een windmolen met centrifugaalpomp te ontwerpen. Een aantal ingelanden vond deze molen te duur en vroeg een offerte aan bij de firma R.S. Stokvis van de Herkules windmotoren. Deze windmotor werd uiteindelijk in 1922 gebouwd, waarna de stoommachine in reserve werd gehouden.
De windmotor bleef tot 1957 in gebruik. Toen werden de polders Haanwijk en Breeveld samengevoegd en werkte het gemaal van de laatste polder voortaan voor beide polders.
Daar de ondertoren van de wipmolen (tot 1942?) bewoond bleef door de molenaar, bestond hier de unieke situatie dat er drie opvolgende bemalingssystemen naast elkaar te zien waren. Helaas zijn er van de molen en van de windmotor geen overblijfselen. Het stoomgemaal is omgebouwd tot woonhuis en later sterk uitgebreid.

Bronnen:
- Molens in het Stichts-Hollands grensgebied door E. Stoop, in Heemtijdinghen, orgaan van de Stichts-Hollandse Historische Vereniging, september 1991. Molen nr. 2102. Verzameling H. van der Kaay.
- informatie van Erik Stoop, 24 januari 2011.
- Haanwijk, een polder met bemalingsproblemen, artikel door Erik Stoop in Molinologie nr. 41, 2014, pag. 26-37.