- naam
- Buitenwegse Molen
- modeltype
- Wipmolen, grondzeiler
- functie
- poldermolen
- bouwjaar
- herbouwd
- 2017
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Bemalen van de polder Buitenweg (ca. 288 ha.), thans op vrijwillige basis
- adres
-
Nedereindsevaart 2
3611 AV Oud-Zuilen - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 01056
- oude dbnr.
- B843
- Meest recente aanpassing
- | Streek
Molen Buitenwegse Molen, Oud-Zuilen
Oud-Zuilen, Utrecht
b
locatie
- plaats
-
Oud-Zuilen
- gemeente
- Stichtse Vecht, Utrecht
- streek
- Vechtstreek
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Maarssen, sectie D, nr. 154
- geo positie
-
X: 133006, Y: 460690N: 52.13398, O: 5.06597
- biotoopwaarde
- 3 (matig)
- landschappelijke waarde
- Groot maar er is ook veel begroeiing in de omgeving
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Nedereindsevaart 2
3611 AV Oud-Zuilen - molenaar
- Arie Harkes
- telefoon
- 06-23033567
-
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- ja
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- ja
- openingstijden
- woensdag en zaterdag
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- meelverkoop
- nee
- museuminformatie
- gericht op scholen
- ja
- informatie voor scholen
op afspraak
- bijzonderheden
- fietsroute
- fietsroute in de buurt van Buitenwegse Molen via fietsnetwerk.nl
constructie
- modeltype
- Wipmolen, grondzeiler
- krachtbron
- wind
- functie
- romp
- Gedekt met gepotdekselde planken, geheel geteerd
- kap
- Bovenhuis gedekt met hout, rood geverfd; wit afgebiesd
- inrichting
Schroefpomp (sinds 1931), daarvoor een scheprad.
- versieringen
De rode kleur met witte bies van het bovenhuis dateert uit 1931; daarvoor was de molen geheel zwart geteerd.
- plaats bediening
- grondzeiler
- plaats kruiwerk
- middenkruier
- kruiwerk
- Zetelkruiwerk; kruihaspel
- vlucht
- 18,00 / 18,10 m.
- vang
- Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Pal.
- overbrenging
Bovenwiel 47 kammen
Bovenschijfloop 23, steek 13 cm.
Diameter riemschijf 3,20 m.
Diameter pompaspoelie 0,30 m.
Overbrengingsverhouding 1 : 21,8- hoogte
- wiekvorm
- Systeem Dekker op beide roeden
- wiekenkruis
-
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Koppes Constructie B.V. 10 binnen 2017 2017 binnen aanw. 18,00 Koppes Constructie B.V. 11 buiten 2017 2017 buiten aanw. 18,00 Straathof 47 buiten 1990 1991 buiten 2016 18,10 Straathof 46 binnen 1990 1991 binnen 2016 18,00 Pot 2671 buiten 1931 1931 buiten 1991 18,00 Pot 2672 binnen 1931 1931 binnen 1991 18,00 - wiekverbeteringen
In 1931 kreeg deze molen op beide roeden het systeem Dekker. In de jaren '60 is dat gewijzigd in het systeem Fauël (fokwieken).
In het kader van het herstel na de zware brandschade van 2016 is besloten het Dekkersysteem in ere te herstellen.- bovenas
-
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte Geraedts ? 2017 2017 aanw. 03,65 Schretlen & Co, D.A. 175 1872 1931 2016 03,65
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- externe verwijzingen
- monument
- 26481
- inventarisnummer
- UT016
eigendom
- eigenaar
- Stichting De Utrechtse Molens
- eigendomsvorm
- Stichting
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Bemalen van de polder Buitenweg (ca. 288 ha.), thans op vrijwillige basis
- molenmaker
- Fa. Beijk, Afferden (2017)
- omwentelingen
- eigendomshistorie
In 1972 droeg het waterschap Buitenweg de molen over aan de Stichting De Utrechtse Molens.
- geschiedenis
-
Deze molen werd gebouwd in 1830 ter bemaling van de polder Buitenweg.
Ruim 100 jaar later, 1931, vond een zeer ingrijpende verbouwing plaats: de bovenas, toen nog steeds van hout, werd vervangen door een tweedehands gietijzeren exemplaar, er kwamen nieuwe geklonken roeden die meteen werden voorzien van het systeem Dekker.
Onder supervisie van A.J. Dekker werd ook het scheprad vervangen door een open schroefpomp en alle lagers maakten plaats voor moderne exemplaren. Zo maakte de halssteen plaats voor een door Dekker ontwikkeld rollager met aparte metalen kraag rond de hals. Dit zgn. Dekkerlager kende een wisselend succes: bij kleine molens, zoals deze, werkte dit doorgaans goed; bij grotere molens liep dit in de regel te snel heet. De zetels werden eveneens voorzien van kogellagers, zodat het kruien zeer gemakkelijk ging.
Bijzonder was de wijziging die het uiterlijk van deze wipmolen toen onderging: het bovenhuis, vanouds sober zwartgeteerd, werd uitbundig rood geverfd, ongetwijfeld ingegeven door de Rijnlandse molenmakers.
Het scheprad maakte anno 1931 dus plaats voor een schroefpomp en dat was te merken: het grote stalen drijfwiel bevindt zich (net) onder de vloer en zit rond de stalen koningspil. Een brede platte drijfriem loopt naar de buiten tegen de voet aangebouwde schroefpomp. Dit houdt tegenwoordig een probleem in: als men 'voor de prins' wil draaien (iets wat vroeger weinig of niet zal zijn gedaan) moest de riem worden afgenomen.
De molen heeft met alle verbeteringen onder invloed van Dekker omgetwijfeld behoorlijk gefunctioneerd. De molen bleef reservegemaal voor de polder en draaide zeer geregeld en maalde soms.
Helaas ging het op een bepaald moment goed mis: in de nacht van 15 maart 2016 raakte deze molen door brand zwaar beschadigd. De molen overleefde dit alles staande maar duidelijk was dat er heel veel verloren was gegaan. Enige dagen later verwijderde molenmakerij Verbij wiekenkruis en bovenhuis. De ondertoren bleef, afgedekt met een groot zeil, achter.
Opdracht tot algeheel herstel werd later gegeven aan molenmakerij Beijk te Afferden (L.). In het late najaar van 2017 is het in de werkplaats geheel herstelde bovenhuis op de toren herplaatst. Beijk heeft zeer veel balken uit het bovenhuis hergebruikt en deze waar nodig versterkt.
Op 9 juni 2018 is de molen feestelijk in bedrijf gesteld door prinses Beatrix. Opvallende beslissing is geweest, het Dekkersysteem in ere te herstellen.
De bovenas was door de brand te zwaar aangetast om nog te kunnen worden gebruikt. Men heeft evenwel op een bijzondere wijze een nieuwe gietijzeren bovenas vervaardigd: de oude as is opgemeten en de resultaten zijn daarna in een tekenprogramma gezet. Vervolgens is een gietmodel van de oude as door middel van een 3D-printer gemaakt. De nieuwe as is dus een exacte kopie van de oude.
Ten opzichte van de molen vóór de brand is wat maalvaardig maken iets veranderd: de dekkerpomp kan in- en uit het werk gezet worden via vier bouten in de as waarop de dekkerpomp zit. Van buiten de molen kunnen deze bouten in de as geschoven worden. De riem kan als gevolg steeds op de poelies blijven zitten en de poelie van de dekkerpomp draait mee. Wil men malen, dan moeten (dus) de vier bouten worden aangebracht.
aanvullingen
- toelichting naam
Deze molen wordt vernoemd naar de polder die hij kan bemalen
foto's
- foto's
-
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
- foto's
- foto's insturen