Molen Polder Waterland / Zuiderpolder / Vurige Staart, Zuidermolen, Purmerend

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1794

verdwenen

1888

gesloopt

geschiedenis

Watermolenaar Jacob Pietersz de Boer (1756-1808), met eerste vrouw Niesje Dirks Boet en 2e vrouw Aafje Jacobs Dekker. Zijn vader was molenaar in de Nekker watermolen.
Geboorte zoon Pieter: "Volgens opgaaf der vader geboren den 2 april 1794, in de groote Watermoolen vanuit Oude Lands Dijkje Onder Purmerland" (DTB 6 Ilpendam blz. 121).
Andere kinderen werden in 1797, 1798, 1800 en 1801 in de molen geboren.
Op 25 februari 1807 betaalde het polderbestuur een jaartraktement van ƒ 95 aan Jb. de Boer als molenaar van De Grote watermolen.
In het register der overledenen staat dat Jacob de Boer is overleden in de Groote watermoolen op 9 sept. 1808. In Purmerland (DBT9 begraven) staat 12 sept. Jacob Psz de Boer uit de grote watermolen.

Jacob Pietersz de Boer was een oom van Jacob Valk, de molenaar van de kleine watermolen [dbnr. 4681]. Zijn zoon Dirk de Boer volgde hem kennelijk op op de grote watermolen.

In 1807 kreeg de molenaar van de Grote Watermolen een jaarloon van ƒ 95, plus ƒ 3 voor dijkwerk.
In de verpondingskohieren van ± 1807 staat onder nummer 62 opgevoerd "Jacob de Boer, Watermolenaar &boer geh. 6 kinderen 6, 7,9,11,17 en 24 jaar dienstbode - Neeltje Valk ƒ 36,-" (gemeentearchief Ilpendam, nr. 26, 1807/Streekarchief Purmerend).
Peter de Boer, 2017-2020
-----

De molen bemaalde van oudsher de hele noordelijke punt van de Polder Waterland, tussen de Achterdichting en Purmerend.
Uit een door de minister van Binnenlandse zaken en Waterstaat bekrachtigd procesverbaal van de Gouverneur van Noord-Holland Tets van Goudriaan d.d. 5 september 1819, tot ‘opruiming van zwarigheden’ i.v.m. de aanleg van het Noord-Hollands kanaal, blijkt:
1. “Dat de Grote (water)molen van Purmerland, genaamd de Zuijdmolen “ i.v.m. de aanleg van het Noord-Hollands Kanaal door het rijk wordt vervangen door een nieuwe watermolen van gelijke capaciteit aan de westelijke zijde van de Zuijdpolder en wel aan de ringsloot van de Wijde Wormer.
..."

De Zuiderpolder was dat deel van de Polder Waterland dat ten oosten van het in 1822 aangelegde "Groot Amsterdamsch Kanaal" (Noordhollands Kanaal) lag. De molen bemaalde de Zuiderpolder, alsmede de zuidelijk gelegen Polder De Vurige Staart.
Het ten westen van het kanaal gelegen gebied werd voortaan bemalen door een eigen vijzelmolen, later twee, aan de Wormerringvaart.

Het gebied ressorteerde ook nog onder de Polder Waterland, als beide eigen polders op peil waren kon een schuif in de Jaagweg geopend worden om te helpen bij de bemaling van Waterland.

Bron: "De zeeweringen en waterschappen van Noordholland", Mr. G. de Vries Azn., 1864.
-----

Eind 19e eeuw werd de molen vervangen door een stoomgemaal.

Purmerender Courant 4 juli 1888:
"Het bestuur der Banne PURMEREND zal op Zaterdag, den 14 Juli 1888, des middags ten 12 uur, in het Noord-Hollandsch Koffiehuis aan de kaasmarkt te Purmerend, publiek verkoopen tot AMOTIE: De Vijzelwatermolen met ijzeren As en Molenroeden, staande in de banne Purmerend, gemeente Ilpendam. Betaling contant. Inlichtingen te bekomen ten kantore van den Secretaris van genoemde Banne, de heer E. Graafstal te Purmerend."

Purmerender Courant 23 sept. 1888:
"Notaris te Purmerend N. Doncan, zal op vrijdag, den 28 September 1888, des morgens ten 10 uur op het terrein van den geamoveerden watermolen in de banne Purmerend, onder de gemeente Ilpendam aan het Oudelandsch dijkje, publiek verkoopen: Een aanzienlijke partij AFBRAAK van bovengenoemden watermolen, bestaande in zwaar eiken- en schothout, vloer- en zolderdeelen, greenen balken, een ribhout, deuren, ramen, een partij steenen en riet, alsmede greenen en eiken brandhout. Betaling contant."

Tegenwoordig ligt hier de Purmerendse wijk De Gors, en staat er een elektrisch gemaal.