Molen van Vorderman / Molen van Berends / Molen van Ketel, Apeldoorn

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1866

verdwenen

1983

1931 - 1933 onttakeld 1983 restant gesloopt

geschiedenis

Aan de heer P.G. Ketel werd voor deze molen een bouwvergunning verleend op 31 juli 1866, een vergunning voor een windkoren- en runmolen aan het Kanaal-Noord
Op 10 november 1866 werd de molen in gebruik genomen door molenaar Peter Goris Ketel en zijn echtgenote Eyper Dina Braakkamp. De molen was een hoge ronde stenen stellingmolen, dit was noodzakelijk aangezien er in de nabijheid van de molen al hoge bebouwing was, waaronder de gasfabriek. In 1872 vertrokken Peter en Eyper en hun inmiddels geboren dochter Hendrika Johanna naar Noord-Amerika.

Na Ketel kwam de molen in bezit van de heer Gerrit Seeger en na deze in 1880 Jannes Berends. De molen bleef drie generaties lang in het bezit van de familie Berends. Op 1 februari 1930 kwam de molen in het bezit van de broers Johannes en Frederik Vorderman

Volgens een koopakte van 31 januari 1930 verkocht Frerik Popke Smid, graanhandelaar te Apeldoorn, de molen aan het kanaal noord aan de heren Frederik en Johannes Vorderman (Fa. Vorderman, een granen, zaden en kunstmestbedrijf). Zij kwamen uit een Apeldoorns molenaarsgeslacht.
In 1936 viel Johannes van de molen, Johannes zijn aandeel van de molen aan Frederik, waarna Johannes tot 1948 in dienst bleef bij Frederik.

In 1933 werd het binnenwerk uit de molen gesloopt, waarna de twee koppel stenen elektrisch of door een motor aangedreven werden. Ook werd de molen onttakeld.

In de Tweede Wereldoorlog bood de molen een schuilplaats aan vele onderduikers. Frits Vorderman zette in samenwerking met Apeldoornse huisartsen een eigen distributiesysteem op, zodat veel kinderen en zwakken de oorlog doorkwamen.

In 1948 werd Frederik door A.G. Dieperink benaderd om de molen over te nemen, maar in 1970 nam J. Vorderman de molen over van zijn ouders.

In 1976 stapte Vorderman uit de molen omdat hij geen opvolger had. De verkoop van veevoeder werd echter voortgezet zodat het twee man tellend personeel niet ontslagen hoefde te worden.
Voor de molen was dit geen verbetering, dit gold voor de gehele omgeving, het raakte allemaal een beetje in verval. Velen ergerden zich hierover. Men beweerde dat als de molen weer hersteld zou worden, de hele buurt weer een beter aanzien zou krijgen.

De heer W.J.P. v.d. Waal uit Apeldoorn nam het initiatief een commissie te vormen om de molen te restaureren. Hij kreeg van alle kanten geldelijke en praktische hulp toegezegd. Vorderman kwam echter plotseling te overlijden en de molen en bijgebouwen moesten worden verkocht.
De restauratiecommissie kon op korte termijn niet genoeg geld bij elkaar krijgen en dus ging de molen in andere handen over. De nieuwe eigenaar voelde niets voor restauratie, en in opdracht van een projectontwikkelaar werd de molen eind 1983 zonder vergunning van de gemeente, de provincie en de Provinciale Geldersche Molen gesloopt. Dit had natuurlijk voor de betrokkene de nodige gevolgen, maar de molen was weg.

Nu resteert van de vier of vijf windmolens die Apeldoorn rijk was, alleen nog de molen aan de Marleweg te Wenum.

Bronnen o.a.:
- "Het Zaagblad", Vereniging vrienden van de Bolwerksmolen, 1985, Lammert en Ben van Beek. jnjv
- De Molenaar 1983 (41), blz. 1372.