Molen Wissink's Möl (na de verplaatsing naar Buurse), Haaksbergen

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1921

verdwenen

1974

afgebroken

afkomstig van

Usselo (Wissink's Möl (voor de verplaatsing naar Buurse))

verplaatst naar

Enschede (Wissink's Möl)

geschiedenis

Deze in 1802 gebouwde molen maalde tot 1921 te Usselo voor boeren in de omgeving. 
In 1921 kocht de heer J.B. van Heek de toen buiten gebruik geraakte molen en liet hem overbrengen naar het natuurgebied het Buurserzand onder Haaksbergen, als onderdeel van een op te richten openluchtmuseum.  Door het overlijden van J.B. van Heek in 1923 kwam het openluchtmuseum er echter niet. Voor de molen betekende dat slecht nieuws: hij stond geheel alleen op een afgelegen plek, blootgesteld aan weer en wind en een makkelijk mikpunt van vandalisme. Hierdoor raakte de molen in de jaren '50 in zo'n slechte staat dat de eigenaar, de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten, serieus overwoog de molen te slopen. 

Zover kwam het niet: uit piëteit tegenover de heer Van Heek stelde de Edwina van Heekstichting zich garant voor de herstelkosten. In 1957 werd een grootscheepse restauratie uitgevoerd, die vooralsnog de toekomst van de molen veiligstelde. Ook in 1965 werd nog belangrijk herstel uitgevoerd: toen kreeg de molen een nieuwe eiken bovenas. Draaivaardig was de molen daarna kennelijk wel, want uit ca. 1969 zijn enige foto's bekend dat de molen is uitgerust met (twee) zeilen. Aan te nemen is dat er toen inderdaad een paar keer is gedraaid. 

Duidelijk bleef evenwel, dat de molen op het Buurserzand geen goede toekomst had. Eind 1972, nadat de hevige storm van 12/13 november aanzienlijke schade had aangericht, werd de molen grotendeels gedemonteerd. De meeste onderdelen werden opgeslagen. Er zijn RDMZ-opnamen uit 1977 waarop te zien is dat de kruisplaten toen nog op de teerlingen lagen en waarop deels ook een nissenhut zichtbaar is.

Na de storm en de afbraak van de molen wordt in de pers gesuggereerd de molen maar weer naar Usselo te verplaatsen.  Herplaatsing op de originele locatie te Usselo was zeker een mogelijkheid: die plek was nog intact en de molen kon er - bij wijze van spreken - zo worden neergezet. Dit werd ook het uitgangspunt van de molen- en monumenteninstanties. Dit idee stuitte echter op verzet vanuit Haaksbergen: daar wilde men dat de molen op zijn plaats in het natuurgebied zou worden herbouwd. Het bezwaar dat Haaksbergen tegen de verplaatsing aantekent leidt tot een juridische strijd van vier jaar, tot eind 1978 wanneer het beroep bij de Kroon tegen de door de minister gemaakte keuze voor Usselo wordt afgewezen. In 1981 heeft men de molen weer op zijn originele plaats in Usselo neergezet, uiteraard geheel gerestaureerd en maalvaardig. Sindsdien draait en maalt de molen regelmatig.

Informatie/ tekst van Toine Zwitserlood, 17 oktober 2023