- naam
- Moppemolen
- modeltype
- Kantige molen, grondzeiler
- functie
- poldermolen
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Bemalen van de Veender- en Lijkerpolder buiten de bedijking, thans op vrijwillige basis; woning
- adres
-
Poeldijk 16
2375 NH Rijpwetering - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 01004
- oude dbnr.
- B1095
- Meest recente aanpassing
- | Foto
Molen Moppemolen, Rijpwetering
Rijpwetering, Zuid-Holland
b
locatie
- plaats
-
Rijpwetering
- gemeente
- Kaag en Braassem, Zuid-Holland
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Alkemade, sectie D, nr. 1653
- geo positie
-
X: 101346, Y: 469550N: 52.21144, O: 4.60218
- biotoopwaarde
- 4 (aanvaardbaar)
- landschappelijke waarde
- Zeer groot maar masten van een nabijgelegen hoogspanningsleiding werken sterk verkleinend op molen en een deel van het Ade-gebied.
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Poeldijk 16
2375 NH Rijpwetering - molenaar
- Aad Toet
- telefoon
- 071-5012567 / 06-20221153
-
aad.moppe@kpnplanet.nl
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- nee
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- ja
- openingstijden
Op afspraak
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- meelverkoop
- nee
- museuminformatie
- gericht op scholen
- nee
- bijzonderheden
- fietsroute
- fietsroute in de buurt van Moppemolen via fietsnetwerk.nl
constructie
- modeltype
- Kantige molen, grondzeiler
- krachtbron
- wind
- kenmerken
- functie
- romp
- Grenen achtkant, gedekt met riet, op gemetselde voet van 2,00 m.
- kap
- Gedekt met riet
- inrichting
IJzeren scheprad in de molen, Ø 5,30 m.; breedte 0,64 m. Woning in de molen.
- versieringen
Eenvoudige baard, groen geverfd, wit afgebiesd met het opschrift:
ANNO 1752Op één van de velden van de onderbouw een zwart kruis op een gewitte ondergrond.
- plaats bediening
- grondzeiler
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Rollenkruiwerk; 48 houten rollen. Kruirad.
- vlucht
- 25,70 / 25,90 m.
- vang
- Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel; pal.
- overbrenging
Bovenwiel 65 kammen
Bovenschijfloop 36 staven, steek 13,4 cm.
Onderschijfloop 27 staven
Onderwiel 90 kammen, steek 16,5 cm.
Overbrengingsverhouding 1,85 : 1- hoogte
- wiekvorm
- Oud-Hollands
- wiekenkruis
-
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Derckx 286 buiten 1978 1979 buiten aanw. 25,90 Derckx 287 binnen 1978 1979 binnen aanw. 25,70 Pot 1830 buiten 1899 1899? buiten 1979 25,70 Pot 1281 binnen 1881 1881? binnen 1979 25,70 - wiekverbeteringen
Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.
- bovenas
-
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte Enthoven & Co, L.I. ? 1845c aanw. 06,10 - wateras
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte De Prins van Oranje 1109 1877 aanw.
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 7133
- inventarisnummer
- ZH010
eigendom
- eigenaar
- Rijnlandse Molenstichting
- eigendomsvorm
- Stichting
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Bemalen van de Veender- en Lijkerpolder buiten de bedijking, thans op vrijwillige basis; woning
- omwentelingen
- eigendomshistorie
De Rijnlandse Molenstichting is eigenaar sinds 1984, daarvoor was dat de Veender- en Lijkerpolder buiten de bedijking.
- geschiedenis
-
Deze molen werd in 1752 gebouwd, nadat zijn voorganger, een wipmolen, was verbrand. Vaak is 1792 als bouwjaar genoemd maar dat is niet juist gebleken: het jaartal op de baard is inderdaad het bouwjaar. Tezamen met de aan de Braassemermeer gelegen molen "de Meerkreuk" bemaalde "de Mop" de Veender- en Lijkerpolder buiten de bedijking (ca. 360 ha.).
In 1924 werd "de Meerkreuk" gesloopt en vervangen door een motorgemaal. De polder wilde toen ook van de Moppemolen af en het had niet veel gescheeld, of dit was gebeurd.
Protesten kwamen onder meer van bewoners van Nieuwe Wetering, die watervervuiling vreesden als de molen zou verdwijnen en er geen doorstroming meer zou zijn. Uiteindelijk werd besloten, de molen als reservebemaling te handhaven. Deze beslissing betaalde zich tussen 1940 en 1945 uit: de molen was toen zeer vaak in bedrijf; brandstof voor het gemaal was duur en schaars.
Direct na de oorlog leek het voorbij: in 1947 kreeg molenaar Cozijn van de polder zelfs een maalverbod opgelegd. Er werd veel over en weer geschreven tussen instanties die uit waren op het behoud en de polder, die het wat de molen betreft voor gezien wilde houden. Uiteindelijk werd de molen toch opgeknapt in het kader van de toenmalige wet BWO (Bescherming Waterstaatswerken in Oorlogstijd).
Het bemalingsgebied van de Moppemolen omvat ruwweg het dorp Roelofarendsveen, vanouds een plaats met zeer veel tuinders. De wateraanvoer geschiedt door een ca. vier kilometer lange aanvoersloot.
Na 2000 dreigde de molen, vanwege de aanleg van de HSL, deze levensader te verliezen; dit kon na veel overleg tussen allerlei instanties worden voorkomen: voor de molen werd een aparte (en kostbare) duiker gemaakt.
Anno 2018 stond een nieuwe bedreiging (bijna letterlijk) voor de deur: een hoogspanningsleiding. De windvang zal er niet onder lijden maar de molen wordt in ieder geval sterk door verkleind.
Op grond van de ster op de askop is de bovenas geïdentificeerd als een zeer oude Enthoven. Deze moet rond 1845 zijn gegoten. Omdat in Rijnland de molens in de regel veel later dan 1845 werden voorzien van gietijzeren assen, moet aangenomen worden dat het hier om een vroege sloopas gaat.
aanvullingen
- toelichting naam
Deze molen en ook zijn voorganger, worden en werden 'De Moppemolen' genoemd. Waarschijnlijk naar de Moppehoeve, die niet ver van de molen gelegen is. Volgens overlevering was die hoeve ooit betaald met moppen (duiten).
In het polderarchief staat steeds de naam "Mopmolen" vermeld. Er was hier ook behoefte aan een naam, omdat de polder nog een molen had: De Meerkreuk.- wetenswaardigheden
Hoewel de molen formeel aan de Poeldijk ligt, is deze alleen te benaderen via de Dwarsweg.
- literatuur
'1752 -2002. 250 jaar Moppemolen!' in: Molenwereld 12 (2002), 335 - 341
'Nieuw riet op de kap van de Moppemolen', in: Molenwereld 105 (2007) 221 - 223
Andries Veloo, 'De Moppemolen maalt door', in: Molenwereld 138 (2010) 235 - 238
'Nieuw riet op de Moppemolen', in: Molenwereld 193 (2015) 231 - 237- trivia
Deze molen staat bekend om zijn enorme waterverzet. Bij flinke wind kan het gebeuren, dat de wachtdeur al tijdens het opzeilen opengaat!
foto's
- foto's
-
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
- foto's
- foto's insturen