Molen Bosch- en Gasthuispolder, Boschhuizermolen, Leiden

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1802

herbouwd

verdwenen

1959

gesloopt

voorganger

Leiden (Boschhuizerpolder / Boschhuizermolen)

geschiedenis

Gecombineerde Bosch- en Gasthuispolder, Boschhuizermolen

09-03-1630 De Boschhuizerpolder werd gesticht op 9 maart 1630; de Gasthuispolder op voor 1615. De beide polders werden op 1 maart 1664 verenigd en bemalen door de Stadswatermolen. Op 23 mei 1671 zijn de polders weer gescheiden. Omdat de bemaling van de stadsmolen niet naar wens verliep. 

Omdat de poldermolen van de Gasthuispolder was verbrand, wilde het polderbestuur een nieuwe molen bouwen en wel één van steen, uitgerust met een scheprad. De polder werd tijdelijk bemalen door de Boschhuizermolen. Tijdens de voorbereiding van de bouw van de nieuwe stenen molen, kwamen de polderbesturen van de polders overeen beide polders door een molen te laten bemalen. Op 20 september 1802 werd dit een feit. De molen kwam te staan in de Boschhuizerpolder. Aan de overzijde van de verbrande Gasthuis-poldermolen. De namen van beide polders bleef bestaan, Bosch- en Gasthuispolder. De molen bleef de polder bemalen tot 1950.

De in 1802 gebouwde molen van de Bosch- en Gasthuispolder stond aan de noordkant van de Fortuinsloot, ongeveer in het midden. Als gevolg van de oprukkende woningbouw door de stad Leiden werd de molen in 1962 fl. 1500,00 aangekocht.
In 1947 was al een elektrisch gemaal gebouwd aan de Vliet aan de oostelijke grens van de polder. In 1975 werd het maalwerktuig vernieuwd en verplaatst. In 1956 kreeg het gebied ter andere zijde van de Waddingervliet, het Voorschotense gedeelte van de polder, een eigen elektrisch gemaaltje. Dat werd in 1975 verplaatst naar het noorden ter hoogte van Ter Wadding vanwege de vergraving van de kronkelige Waddingervliet tot Vlietkanaal.
Na aankoop van de molen heeft de gemeente Leiden de molen niet goed onderhouden. En de molen werd een ruïne. En werd uiteindelijk in 1959 gesloopt.

De molen kwam in de jaren '50 buiten bedrijf als gevolg van de uitbreidingsplannen van de stad Leiden. De molen werd door de gemeente Leiden voor fl. 1500,00 aangekocht.
Na een sloopvergunning op 12 december 1955 werd de molen in 1957 door vandalen nog in brand gestoken. De zwaar beschadigde molen werd tenslotte in 1959, bij het bouwrijp maken van het uitbreidingsplan Leiden Zuidwest, gesloopt door fa. De Bolster (nog steeds een bekende aannemer in Leiden).

De molen stond iets ten zuiden van de kruising van de huidige Churchill- en Kennedylaan.
De Boschhuizerpolder is op 1 januari 1979 in beheer gekomen bij het hoogheemraadschap van Rijnland.

Informatie
Rijnlands Archief,
N. Varkevisser, 29 oktober 2020

01-03-1876 De Delftsche Courant
Jl. Zaterdag-middag had nabij Leiden een treurig ongeluk plaats. Een jongman, op het Levensdaal aldaar woonachtig en werkzaam op de fabriek van de hh. van Kempen te Voorschoten, begaf zich van die fabriek naar zijne woning en nam daartoe, naar gewoonte, zijnen weg door het land, om vervolgens langs het jaagpad de stad te bereiken. Den watermolen van de gecombineerde Boschhuizer- en Gasthuizer-polders passerende, moet hij dien molen, die malende was, te digt zijn genaderd ; want hij werd door een der roeden of wieken doodelijk getroffen en in de molenwetering geworpen.
Ingezonden door Caroline Schaeffer, 19 mei 2021

29-11-1939 Nieuwsblad van het Zuiden
BOSCH- EN GASTHUISMOLEN DOOR DEN STORM BESCHADIGD.
Gistermiddag is de steenen watermolen - in den Bosch- en Gasthuispolder, gelegen tusschen Voorschoten en Leiden, tijdens een van stormvlaag ernstig beschadigd en daardoor voor geruimen tijd onbruikbaar geworden. Daar het loon van den molenaar zeer laag is, was de man door maatschappelijk hulpbetoon in de werkverschaffing te Valkenburg geplaatst en werd de molen bediend door zijn vrouw, moeder van zeven kinderen. Blijkbaar heeft zij de molen die met vier volle zeilen draaide niet meer op tijd kunnen vangen, waardoor hij ronddraaide zooals ooggetuigen vertelden als de schroef van een vliegtuig.
Toen de wieken tot stilstaan waren gebracht, was een der hekken met het zeil enkele honderden meters het weiland ingeslagen, en de kap met ijzeren spil en wieken nagenoeg een meter achteruit gezet, waardoor ook het metselwerk werd ontzet.
De vrouw was zoo geschrokken dat zij met haar kinderen in allerijl het terrein heeft verlaten en verder op het land een onderdak heeft gezocht.

nog waarneembaar

de gevelsteen en de baard van de molen, die bewaard worden in molen De Valk te Leiden.