- naam
- Rooie Wip
- modeltype
- Wipmolen, grondzeiler
- functie
- poldermolen
- bouwjaar
- herbouwd
- 1703
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig in circuit
- bestemming
Vh. bemalen van de Gemenewegse Polder, thans buiten bedrijf
- adres
-
Gemeneweg 22
2391 NB Hazerswoude-Dorp - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 00951
- oude dbnr.
- B985
- Meest recente aanpassing
- | Tellerstand
Molen Rooie Wip, Hazerswoude
Hazerswoude, Zuid-Holland
b
locatie
- plaats
-
Hazerswoude
- plaatsaanduiding
- Hazerswoude-Dorp
- gemeente
- Alphen aan den Rijn, Zuid-Holland
- streek
- Rijnland
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Hazerswoude, sectie A, nr. 2430
- geo positie
-
X: 100116, Y: 458945N: 52.11601, O: 4.58590
- biotoopwaarde
- 4 (aanvaardbaar)
- landschappelijke waarde
- Zeer groot; beplantingen in de buurt maar vooral een te groot huis vlakbij de molen werken verstorend.
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Gemeneweg 22
2391 NB Hazerswoude-Dorp - molenaar
- Paul van der Zijde / Ger Nagtegaal
- telefoon
- 06-25061588
-
- website
- www.rooiewip.nl
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- ja
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- ja
- openingstijden
Zaterdag 10.00 - 16.00 uur.
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- meelverkoop
- nee
- museuminformatie
- gericht op scholen
- nee
- bijzonderheden
- fietsroute
- fietsroute in de buurt van Rooie Wip via fietsnetwerk.nl
constructie
- modeltype
- Wipmolen, grondzeiler
- krachtbron
- wind
- functie
- romp
- Ondertoren gedekt met riet
- kap
- Bovenhuis rood geverfd, wit afgebiesd; kap gedekt met gepotdekselde planken
- inrichting
Gesloten ijzeren scheprad buiten de molen, Ø 5,72 m.; breedte 0,31 m.
- plaats bediening
- grondzeiler
- plaats kruiwerk
- middenkruier
- kruiwerk
- Zetelkruiwerk. Kruirad.
- vlucht
- 21,50 / 21,60 m.
- vang
- Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel.
- overbrenging
Bovenwiel 50 kammen
Bovenschijfloop 26 staven, steek 13,3 cm.
Onderschijfloop 15 staven
Onderwiel 65 kammen, steek 15,5 cm.
Overbrengingsverhouding 2,25 : 1- hoogte
- wiekvorm
- Oud-Hollands
- wiekenkruis
-
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Straathof 91 binnen 1994 1994 binnen aanw. 21,50 Straathof 92 buiten 1994 1994 buiten aanw. 21,60 Pot 1356 buiten 1882 1883? buiten 1995 21,50 Pot 1355 binnen 1882 1883? binnen 1995 21,50 - wiekverbeteringen
Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.
- bovenas
-
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte De Prins van Oranje 1262 1881 1881? aanw. 04,20 - wateras
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte Kon.Ned.Grofsmederij g.n. 1894 1894 aanw. 04,20
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 21063
- inventarisnummer
- ZH067
eigendom
- eigenaar
- Stichting Molen De Rooie Wip
- eigendomsvorm
- Stichting
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- wederopbouw
- Ingrijpend herstel na zware stormschade.
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig in circuit
- bestemming
Vh. bemalen van de Gemenewegse Polder, thans buiten bedrijf
- omwentelingen
- geschiedenis
-
In 1567 werd een eerste poging gedaan tot stichting van wat nu de Gemenewegse polder is. Zonder conflicten ging dit niet: er was tegenstand vanwege de beoogde plaats van de molen en de kosten. Pas in 1573 werd een overeenkomst gesloten. Aan te nemen is dat in dat jaar of kort daarna een molen is gebouwd.
De huidige molen dateert uit 1639 en is opvolger van de molen die uit 1573 moet dateren en elders in de polder stond. Ook de bouw van deze molen ging bepaald niet zonder slag of stoot: zo dateerde de aanvraag voor de bouw van 1 maart 1636, maar niet eerder dan 2 juni 1639 was de nieuwe molen maalvaardig.
Eind 1703 werd het bovenhuis van de molen door een zware storm van de ondertoren geblazen, waarna prompt herstel volgde.
In 1876 kreeg de molen een ijzeren scheprad en in 1881 een dito bovenas.
De molen bleef tot eind 1956 in functie, in januari 1957 kwam een nieuw elektrisch gemaal officieel in bedrijf. De molen bleef tot ongeveer 1980 in functie als hulpgemaal, voor het geval dat het gemaal een storing had.
In 1960 was de molen met zomer huis voor ƒ 7500,-- aan een particuliere verkocht. Dit wel op voorwaarde dat zij de molen maalvaardig liet restaureren en zp nodig ter beschikking wilde stelde als hulpgemaal.
Het door het scheprad opgemalen water werd via de Lodewijksvaart geloosd op de Oude Rijn. Dit duurde tot eind 1980. Na de verkoop aan de tweede particuliere eigenaar verloor de molen definitief zijn functie en werd de Lodewijksvaart ter hoogte van de Rijndijk afgedamd. Ter plekke kwam een overstort, die later weer werd verplaatst naast de molen. Sinds 1980 maalt de molen dus in circuit.
In 1994/95 onderging de molen een grondige restauratie door molenmakerij Verbij. Hierbij werden onder meer nieuwe roeden gestoken.
Bij een latere herstelbeurt heeft men de bladen van het scheprad vernieuwd en daarbij iets versmald uitgevoerd, nl. van 37 naar 31 cm. Mocht in de toekomst blijken dat het scheprad bij deze breedte onvoldoende water geeft, dan worden verbreedsels aangebracht. Men heeft deze constructie bedacht, omdat de binnenste krimpmuur een flink stuk uit het lood staat en in het verleden enkele bladen tegen de binnenste krimp en de achterwaterloop aan schuurden.
Eind mei 2020 stond de molen zonder schoren en windborden. Er was een flinke onderhoudsbeurt aan de gang. Enige maanden later was alles weer zoals het was.
Opmerkelijk is, dat de steenlijsten al sinds 1894 uitgevoerd zijn in profielstaal. Bij de laatste restauratie is deze aparte constructie gehandhaafd. - bronnen
-
Inleiding op het archief van de Gemenewegse Polder, Hoogheemraadschap van Rijnland.
Diverse informatie van Nico Varkevisser (die deze molen vele jaren op vrijwillige basis liet malen).
aanvullingen
- toelichting naam
De naam "Rooie Wip" is algemeen bekend en dateert mogelijk van rond 1918, toen de molen ook seinmolen werd. De (overigens volstrekt correcte) aanduiding "Gemenewegse molen" is - voorzover de redactie weet - niet in gebruik geweest.
- wetenswaardigheden
Over de decemberstorm die deze molen in 1703 deels verwoestte is meer bekend: deze passeerde Nederland tussen 7 en 9 december 1703 en eiste duizenden levens.
Het begon met de eerste depressie, die trok de Noordzee op, de tweede naar Schotland. Het venijn zat echter in een nieuwe storing die bij Ierland verscheen. Die ontstond op 7 december 1703 en nam in activiteit toe. De storm trok over de Noordzee en de Lage Landen richting Noord-Duitsland.
De windrichting was op 7 december eerst zuidwest, werd in de avond zuidzuidwest en in de loop van de nacht geleidelijk west en steeds toenemend in kracht. Tussen 5.00 en 6.30 uur, het is inmiddels 8 december, bereikte de wind het hoogtepunt uit westnoordwest. Rond 7 uur draaiend naar zuidelijk en afnemend.
Dit betekende dat de molen van de Gemenewegse polder (Rooie Wip) deze storm ook over zich heen kreeg. Op 8 december 1703 bereikte de wind het hoogtepunt uit westnoordwest. Aangezien de storm die dag op zijn sterkst was, zal de Rooie Wip toen getroffen zijn. Het gevolg was de breuk van de koker, waardoor het bovenhuis naar beneden stortte en totaal werd verwoest.
Een molenmaker uit Voorschoten heeft de schade aan de molen hersteld.
foto's
- foto's
-
Molen 00951 Rooie Wip (Hazerswoude)Fons Gijselhart (26-6-2018)Molen 00951 Rooie Wip (Hazerswoude)Pieter Zuijkerbuijk (27-9-2018)Molen 00951 Rooie Wip (Hazerswoude)Frank Hendriks (12-2-2019)Molen 00951 Rooie Wip (Hazerswoude)Frank Moerland (3-11-2018)Molen 00951 Rooie Wip (Hazerswoude)Wim Koree (7-6-2021)Molen 00951 Rooie Wip (Hazerswoude)Frank Hendriks (12-2-2019)Molen 00951 Rooie Wip (Hazerswoude)Piet Glasbergen (4-6-2013)Molen 00951 Rooie Wip (Hazerswoude)Frank Moerland (11-3-2017)Molen 00951 Rooie Wip (Hazerswoude)Frank Moerland (11-3-2017)Molen 00951 Rooie Wip (Hazerswoude)Frank Moerland (11-3-2017)Molen 00951 Rooie Wip (Hazerswoude)Toby de Kok (14-10-2006).
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
- foto's
- foto's insturen