De Polder de Banne van Gorinchem en het deel Kwakernaat in de voormalige gemeente Schelluinen loosden oorspronkelijk direct op de Merwede via de in 1271 gegraven Schelluinse Vliet. Na de omdijking van de naburige polders Hardinxveld en Giessen-Nieuwkerk werd deze uitwateringsvliet afgedamd en noordwaarts verlengd naar de Giessen.
Wanneer de waterafvoer van de 485 ha. grote polder met behulp van molens werd geregeld, is niet bekend. Langs de Schelluinse Vliet stonden al vroeg twee molens, die in 1607 werden verplaatst naar de huidige locatie langs het nieuw gegraven verbindingskanaal naar de vestingstad Gorinchem. In de sluitsteen boven de waterloop van de Westmolen staat het jaartal 1664, dat duidt op de ouderdom van de fundering.
In 1813 werden zowel de West- als de Oostmolen vernield door Franse troepen bij het beleg van Gorinchem. In 1814 besloot het polderbestuur alleen de Westmolen te laten herbouwen. Dit kostte ƒ 12.350,--.
De ondertoren was oorspronkelijk met horizontaal overlappende gepotdekselde planken in plaats van het later aangebrachte riet. Hoewel er al ramen, een bedstede en een stenen schoorsteen waren aangebracht, werd de molen in eerste instantie niet bewoond.
Nadat bleek dat in het vaak natte voor- en najaar bij een hoge rivierstand met veel kwelwater één molen tekort schoot, werd ook de Oostmolen herbouwd. Om die herbouw te kunnen bekostigen gaf men obligaties uit.
In 1818 kon bij de aanleg van het Kanaal van Steenenhoek richting Boven-Hardinxveld niet worden voorkomen dat de omliggende landerijen enige tijd onder water stonden als gevolg van het vele opkomende kwelwater. In 1828 was de situatie ernstiger toen de noordelijke dijk doorbrak en de polder grotendeels overstroomde. De molenaars van beide molens kregen elk ƒ 12,50 extra om het teveel aan water weg te malen.
Verkeerskundige werkzaamheden in 1936/37 hadden hier grote gevolgen: ten zuidoosten van de beide wipmolens legde men een oprit naar de rijksweg Utrecht - Breda (thans A27) over de Gorinchemse brug aan. Vrijwel gelijktijdig werd de rijksweg Rotterdam - Nijmegen (thans A15) aangelegd en kwamen beide molens ingesloten te staan. In september 1943 kregen zij, bij wijze van schadeloosstelling, van Rijkswaterstaat stroomlijnwieken volgens het systeem Van Bussel.
Jos Kuijper was van 1952 tot 1971 de laatste beroepsmolenaar op de Westmolen, daarvoor was dat jarenlang Peter 'Peer' van der Giessen geweest.
In de jaren '60 brak een keer tijdens het malen de koningspil, toen een stuk hout in het scheprad terechtkwam en het gaandewerk blokkeerde.
De Oost- en de Westmolen kwamen in 1971 buiten bedrijf, een elektrisch gemaal nam hun taak over. In 1973 verkocht Waterschap de Overwaard beide wipmolens voor ƒ 1,-- aan de gemeente Gorinchem (al was de Westmolen destijds nog in de toenmalige gemeente Schelluinen gelegen).
Helaas was de belevingswaarde van de Westmolen (en zijn buurmolen) door alle wegen, sportvelden en bomen inmiddels sterk verminderd. Wél zijn er in 2006 behoorlijk wat bomen gerooid (iets wat in 2016 werd herhaald...).
Niet alleen veranderde de omgeving van Oost- en Westmolen, ook waterstaatkundig gebeurde er iets heel ingrijpends: na de aanleg van een sportpark ten noorden van de vliet werden beide molens van het eigenlijke polderpeil afgesneden. Daarom is in de vroegere boezemkade ten westen van de Westmolen een duiker aangelegd; het maalcircuit bleef echter aan de krappe kant. Pas in april 2014 werd een veel betere duiker aangelegd, waarmee Oost- en Westmolen voldoende water kunnen houden als zij met het scheprad malen.
In 2006 zijn diverse reparaties verricht aan het bovenhuis en, belangrijk, werd dit wederom geverfd in de lichtgroene kleur van ca. 60 jaar geleden.
Van begin juni tot eind september 2014 stond de molen stil vanwege groot onderhoud. Het complete rietdek is vernieuwd en de molen grotendeels geverfd. Op verzoek van de molenaar is hierbij het gevlucht (de Van Busselneuzen) weer in de originele kleur geverfd. Sinds de jaren '80 waren de roeden zwart geverfd. Nu is alles weer zilver zoals dit ook vroeger ook het geval was (en eigenlijk bij Van Bussel een gebruik is). In eigen beheer zijn ook schuur, buitenplee en hekken geverfd, zodat alles er weer keurig bij staat.
In het late najaar van 2020 is men opnieuw begonnen met ingrijpend herstel. Allereerst zijn de waterlopen onderhanden genomen, daarna volgde de molen zelf. Staartbalk, hangbomen, kruischoren en kruirad worden vernieuwd, daarnaast worden de koker opnieuw vastgezet en de steenlijst versterkt en krijgt de bovenzetel nieuwe kruineuten. Verder worden nog dakkisten en kozijnen vernieuwd en komt er een compleet nieuw wiekenkruis.
In november 2021 werden beide roeden gestreken en de nieuwe aangevoerd. Kort daarna kon de molen weer malen.
Op grond van de ster op de kop werd de bovenas in 2008 geïdentificeerd als een zeer oude Enthoven. Deze moet in 1846 of nog iets daarvoor gegoten zijn.
