Molen Bonkmolen / Molen den Bonk, Lexmond

Lexmond, Utrecht
b

korte karakteristiek

naam
Bonkmolen / Molen den Bonk
modeltype
Wipmolen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de polder Lakerveld, thans op vrijwillige basis; woning

adres
Lakerveld 282
4128 LM Meerkerk
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00826
oude dbnr.
B1056
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 00826 Bonkmolen / Molen den Bonk (Lexmond)
Ronald Bakker (4-4-2020)

locatie

plaats
Lexmond
gemeente
Vijfheerenlanden, Utrecht
streek
Vijfheerenlanden
kadastrale aanduiding
Gemeente Lexmond, sectie C, nr. 2523
geo positie
X: 128779, Y: 437083
N: 51.92161, O: 5.00604
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Zeer groot; fraai gelegen aan het Merwedekanaal

contact en bezoek

bezoek/postadres
Lakerveld 282
4128 LM Meerkerk
molenaar
Leen van Aalsburg
telefoon
e-mail

website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Op afspraak

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Bonkmolen / Molen den Bonk via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Wipmolen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ondertoren gedekt met riet
kap
Bovenhuis groen geverfd; kap gedekt met gepotdekselde planken
inrichting

Open ijzeren scheprad buiten de molen, Ø 5,95 m.; breedte 0,43 m.
Woning in de molen

plaats bediening
grondzeiler
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
Zetelkruiwerk; kruilier
vlucht
25,60 / 25,75 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; evenaar. Kneppel.
overbrenging

Bovenwiel 55 kammen
Bovenschijfloop 25 staven, steek 14,8 cm.
Onderschijfloop 18 staven
Onderwiel 84 kammen, steek 17,0 cm.
Overbrengingsverhouding 2,12 : 1

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx ✉︎ 660 binnen 1990 1990 binnen aanw. 25,60
Derckx ✉︎ 659 buiten 1990 1990 buiten aanw. 25,75
Pot ✉︎ 1230 buiten 1880 1926 buiten 1990 25,42
Pot ✉︎ 2454 buiten 1920 1920? buiten 1990 25,40
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ 879 1873 1873? aanw. 05,80
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
onb.
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de polder Lakerveld, thans op vrijwillige basis; woning

omwentelingen
eigendomshistorie

De SIMAV is eigenaar sinds 1972; daarvoor was dat de polder Lakerveld.

geschiedenis

De Bonkmolen bemaalde samen met de nog bestaande Vlietmolen, de tussen deze beide molens gelegen Lekkersche Molen en de eveneens aan de Vliet gelegen Rode- of Overtogtmolen de polder Lakerveld. Deze polder was tot 1814 een zelfstandige gemeente. Het werd toen samengevoegd met de Gemeente Lexmond-Achthoven tot de gemeente Lexmond-Lakerveld. Beide gelegen in de Vijfheerenlanden. Meerkerk is gelegen in de Alblasserwaard. Inmiddels is de Polder Lakerveld uitgebreid met de Polders Achthoven (ten NW van de Vlietmolen) en Lexmond (waarvan de ondertoren van de Pluck-op Molen nog resteert).

Van de Bonkmolen af gezien stonden richting de Lek: de Lekkersche molen, de Vlietmolen en de Rode- of Overtogtmolen.
Na de brand van de Vlietmolen in 1997 kwam op één van de balken de tekst "No. 3" tevoorschijn. Door de complete vernieuwing van de kop van de Bonkmolen is dit hier niet meer zichtbaar, maar waarschijnlijk zijn de molens van de Bonk naar de Lek oplopend genummerd, de Bonkmolen - die peilmolen was voor de Lakerveldse molens - zou dan No.1 gehad moeten hebben. De nummers 2 en 4, resp. Lekkersche en Rode- of Overtogtmolen zijn gesloopt na de bouw van het stoomgemaal op het einde van de Vliet (volgens een 18e eeuwse kaart: "St. Nicolaasvliet").
Omdat het gemaal pal naast de Rode molen werd gebouwd kwam die te vervallen en bleef de Vlietmolen voorlopig staan. Omdat de Lekkersche molen zeer slecht was werd ook die gesloopt.
De Bonk bleef voorlopig staan: men wilde de twee overgebleven molens vooralsnog enkele jaren bewaren voor als het gemaal onvoldoende capaciteit zou hebben. Het geluk was met beide molens: de vele regenval in die jaren heeft de bestuurders doen besluiten de molens te handhaven, sterker nog: de Vlietmolen bleef, tezamen met het gemaal, hoofdbemaling en heeft tot 1985 de polder Lakerveld bemalen.
Dit gold dus niet De Bonk: die kwam reeds in 1945 buiten gebruik. In 1972 kwam de molen in bezit van de SIMAV, op dat moment was de toestand al slecht.

Op 2 september 1976 werd de molen na een grote restauratie, waarbij onder meer het bovenhuis geheel werd vernieuwd, officieel in gebruik gesteld. In het kader van de toenmalige wet Bescherming Waterstaatswerken in Oorlogstijd (BWO) is de restauratie van de molen voor 90% gefinancierd door het rijk.

Het sintelstuk is afkomstig van de molen van de polder Quakernaak. In het begin van de 20ste eeuw werd het kruihaspel vervangen door een lier.

In het voorjaar van 2009 werd begonnen met een forse onderhoudsbeurt: de muurplaat onder één van de hoekstijlen werd aangegoten, het kruiwerk nagekeken en het bovenwiel gerond en van een nieuwe voering voorzien.

 

foto's

foto's