Molen Polder Bennemeer, Twisk

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1629

verdwenen

1926

gesloopt

geschiedenis

Het Bennemeer diende vroeger tot boezem van het ambacht De Vier Noorder Koggen, zie de molen bij het Bennemeer, Tenbruggencatenummer 07498. Toen de eigenaar, de Staten, aankondigde het meer te willen laten bedijken en droogmaken, vroegen Dijkgraaf en Heemraden van het ambacht, die het meer in erfpacht hadden, daartoe zelf octrooi aan. Dit werd verleend op 17 augustus 1629.

Ter compensatie voor de boezemverkleining, waarover door Oostwoud en Hauwert werd geklaagd, werd in 1634 een extra boezemmolen aan een nieuwe kolk nabij de Zeedijk opgericht, gelijk met die ten koste van de polder De Brake, Poel en Wijmers en het Lichtewater.

De oppervlakte van de Bennemeerpolder bedraagt 119 ha, deels onder Twisk en deels onder Abbekerk.

De molen werd in 1926 afgebroken. In 1936 werd in de bemaling voorzien door een draaistroom-elektromotor van 15 pk, direct gekoppeld aan een verticale schroefpomp, die het water op de ringsloot uitsloeg. Opbrengst 20 m3 per minuut.

Bronnen:
- De zeeweringen en waterschappen van Noordholland, Mr. G. de Vries Azn., 1864.
- De zeeweringen en waterschappen van Noordholland, derde uitgaaf, D. Kooiman, 1936.
MHO
-----

Sept. 1924: "... alle wieken defect en daardoor buiten gebruik; zal spoedig verdwijnen".
Bron: archief Ten Bruggencate.
-----

Volgens het jaarboekje van de Provincie, is de Bennemeer alleen bij Abbekerk, drooggelegd in 1629 en groot 116 h. 80 a. 50c.

Duidelijk zichtbaar is nog de sloot die naar de molen loopt. Ook nog steeds zichtbaar is de verhoging op de dijk waar de molen heeft gestaan. Wat mijn vader mij verteld heeft omtrent de sloop van deze molen is dat jongelui stenen in de vijzel hebben gegooid die daarop is vastgelopen.
Informatie van S. Ham , 20 september 2005.
-----

In ieder geval in de 17de en 18de eeuw stonden in de Bennemeer twee molens. De tweede molen stond zuidelijker, mogelijk tegen de Bennemeersweg aan.
De twee molens staan op de kaart van Johannes Dou (ca. 1650, Westfries Archief), en op de kaart van het Dijkgraafschap van het Ooster Baljuwschap van West-Friesland uit 1732 [molen gewist?].
Josje van Leeuwen, Archeologie West-Friesland, 2 sept. 2016.

NB Waarschijnlijk had de Bennemeer oorspronkelijk een tweegang schepradmolens, en kon de ondermolen (Tenbruggencatenummer 17420) verdwijnen toen de bovenmolen (rond 1732?) werd vervijzeld.
Red.