Molen Oostzijdsch, Abcoude

Abcoude, Utrecht
b

korte karakteristiek

naam
Molen Oostzijdsch
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Tijdelijk niet draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
bestemming

Bemalen van het waterschap Oostzijdsch, thans op vrijwillige basis; woning

adres
Gein Zuid 14
1391 GT Abcoude
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00769
oude dbnr.
B827
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 00769 Molen Oostzijdsch (Abcoude)
Piet Glasbergen (26-2-2019)

locatie

plaats
Abcoude
gemeente
De Ronde Venen, Utrecht
streek
Groene Hart
kadastrale aanduiding
Gemeente Abcoude, sectie A, nr. 2517
geo positie
X: 128231, Y: 476485
N: 52.27573, O: 4.99498
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Zeer groot; fraai gelegen in rivierlandschap

contact en bezoek

bezoek/postadres
Gein Zuid 14
1391 GT Abcoude
molenaar
Maarten van Dijk
telefoon
06-54794502
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
nee
openingstijden

Momenteel niet bekend.

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Molen Oostzijdsch via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Grenen achtkant, met riet, op hoge gemetselde voet
kap
Gedekt met riet
inrichting

IJzeren scheprad Ø 6,25 m., breed 0,58 m. in de molen. Woning in de molen.

versieringen

Fraaie baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met wit houtsnijwerk en het opschrift 'Anno 1874'

Opvallende halfronde bovenlichten boven de toegangsdeuren.

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; 48 houten rollen. Kruirad.
vlucht
26,28 m.
vang
Vlaamse vang; 5 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel; pal.
overbrenging

Bovenwiel 68 kammen
Bovenschijfloop 38 staven, steek 13,2 cm.
Onderschijfloop 19 staven
Onderwiel 89 kammen, steek 16,8 cm.
Overbrengingsverhouding 2,62 : 1

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Vaags ✉︎ 598 binnen 2024 nog niet binnen 26,10
Vaags ✉︎ 152 buiten 2007 2007 buiten aanw. 26,36
Straathof ✉︎ 41 binnen 1989 1989 binnen (aanw.) 26,28
Pot ✉︎ ? buiten ? buiten 2006 26,28
molen heeft problemen met de roeden
wiekverbeteringen

Op deze molen is nooit een wiekverbetering toegepast.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ ? ? aanw. 04,90
wateras
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ 117 1860 aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Tijdelijk niet draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
bestemming

Bemalen van het waterschap Oostzijdsch, thans op vrijwillige basis; woning

omwentelingen
eigendomshistorie

De SDUM is eigenaar sinds 1965, daarvoor verkeerde deze molen vanaf 1952 in particuliere handen.

geschiedenis

Reeds in 1486 stond op deze plek een poldermolen, aan te nemen is: een wipmolen. Deze, of een opvolger daarvan, brandde op 2 augustus 1873 na blikseminslag af. Vervolgens werd een nieuwe molen gebouwd, de huidige. Tot 1950 bemaalde deze schepradmolen de 830 ha. grote Oostzijdse polder.
Tot 1913 was er voor deze polder een tweede molen aanwezig: deze was gebouwd in 1840 en werd in 1913 verkocht aan de familie Vorderman te Wenum (bij Apeldoorn) om daar te dienen als korenmolen. Die molen is daar nog steeds aanwezig (met de onmiskenbare uitstraling van een fraaie poldermolen!).

In 1952 kwam de in Abcoude achtergebleven molen, inmiddels dus buiten bedrijf, in bezit van de heer Souget uit Parijs, die de molen als vakantieverblijf in gebruik nam en de naam 'Delphine' gaf.
In 1965 is, via de familie Van Bussel, de molen in het bezit gekomen van de huidige eigenaar. De molen werd af en toe in bedrijf gesteld en diende daarnaast als woning. Bekendste onder de toenmalige bewoners is televisiemaker Gied Jaspars geweest: hij woonde hier geruime tijd totaan zijn overlijden in 1996. 

Het malen van de molen werd in de loop der jaren problematisch: door het diverse malen verlaagde polderpeil gaf het scheprad steeds minder water. Omstreeks 2000 kwam de molen stil te staan: de staat van onderhoud was toen matig en de toen slechte financiële situatie van de Stichting de Utrechtse Molens maakte dat een grote restauratie moest wachten. 

In 2006 werd begonnen met een zeer noodzakelijke herstelbeurt. Hierbij is o.m. een roede vervangen en het scheprad zo goed mogelijk aangepast aan het verlaagde polderpeil. Om de molen makkelijker te laten aanlopen heeft men het onderschijfloop verkleind, zodat het scheprad ten opzichte van het wiekenkruis nu zeer langzaam draait: met 2,62 op 1 is het waarschijnlijk het traagste molenscheprad van deze tijd, maar wél is deze molen op deze manier echt maalvaardig. Die restauratie werd in maart 2008 opgeleverd.

Eind 2021 viel de beslissing, een flink aantal molens in de provincie Utrecht tot nader order stil te zetten, omdat de roeden fouten konden bevatten en een draaiende molen mogelijk gevaar op kon leveren. De Oostzijdsch was daar één van. Een nieuwe binnenroede hier is niet eerder dan zeer laat in 2024 of begin 2025 te verwachten. 

Qua vormgeving is dit een bijzonder mooie 19e eeuwse poldermolen.

 

aanvullingen

toelichting naam

In 1952 kwam de molen in bezit van de heer Souget, afkomstig uit Parijs. Hij gaf de molen de naam "Delphine".
Vanaf de jaren '70 is door de Stichting de Utrechtse Molens de naam "Oostzijdsch", als vermelding van het waterschap dat deze molen bemalen kan, toegepast. 

wetenswaardigheden

In de jaren 1905-1908 heeft de later zeer beroemd geworden kunstenaar Piet Mondriaan deze molen enige malen op schilderijen vastgelegd.

foto's

foto's