- naam
- De Nieuwe Molen
- modeltype
- Ronde molen, stellingmolen
- functie
- korenmolen
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Tijdelijk niet draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
- bestemming
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
- adres
-
Mulderslaan 5
3905 GA Veenendaal - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 00757
- oude dbnr.
- B849
- Meest recente aanpassing
- | Geschiedenis
Molen De Nieuwe Molen, Veenendaal
Veenendaal, Utrecht
b
locatie
- plaats
-
Veenendaal
- gemeente
- Veenendaal, Utrecht
- streek
- Gelderse Vallei
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Veenendaal, sectie H, nr. 2422
- geo positie
-
X: 166516, Y: 449291N: 52.03184, O: 5.55502
- biotoopwaarde
- 3 (matig)
- landschappelijke waarde
- Zeer groot. Wél is er een groot appartementencomplex op Z en staan er op W nogal wat bomen.
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Mulderslaan 5
3905 GA Veenendaal - molenaar
- Rob Ruitenbeek
- telefoon
- 06-27374864
-
rob.ruitenbeek@hotmail.com
- website
- www.denieuwemolen.nl
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- ja
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- nee
- openingstijden
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- Meelproducten, molenwinkel open op zaterdagen 10.00 - 13.00 uur
- meelverkoop
- ja
- museuminformatie
- gericht op scholen
- nee
- bijzonderheden
- fietsroute
- fietsroute in de buurt van De Nieuwe Molen via fietsnetwerk.nl
constructie
- modeltype
- Ronde molen, stellingmolen
- krachtbron
- wind
- functie
- romp
- Ronde stenen molen
- kap
- Gedekt met dakleer
- inrichting
Eén koppel 17der kunststenen (gatenstenen) en één koppel 16der blauwe stenen; regulateur; sleepluiwerk. Elektrisch aangedreven roggepletter, elevator, mengketel en buil. Op de begane grond een elektrisch aangedreven koppel stenen.
- versieringen
Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met het opschrift 'De Nieuwe Molen' en in heel kleine cijfers het jaartal '19' '85'
Achterop de kap een bijzonder sierlijke windvaan in de vorm van een zeilschip
Hoog op de romp is in grove cijfers het bouwjaar '1911' afgebeeld- plaats bediening
- stellingmolen
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Engels; 42 ijzeren rollen. Kruilier.
- vlucht
- 26,10 / 26,20 m.
- vang
- Vlaamse vang; 5 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel; pal.
- overbrenging
Bovenwiel 61 kammen
Bovenschijfloop 26 staven, steek 13,4 cm.
Spoorwiel 104 kammen
Steenschijflopen 31 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 7,88- hoogte
- van de stelling: 7,10 m.
- wiekvorm
- Oud-Hollands
- wiekenkruis
-
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Straathof 185 buiten 2003 2003 buiten (aanw.) 26,20 Straathof 186 binnen 2003 2003 binnen (aanw.) 26,10 Derckx g.n. binnen 1968 1968 binnen 2002 26,08 Derckx (g.n.) buiten 1968 1968 buiten 2002 26,08 - molen heeft problemen met de roeden
- wiekverbeteringen
Van 1954 tot 1968 had deze molen op beide roeden het systeem Van Bussel met remkleppen.
- bovenas
-
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte Geraedts 1 2003 2003 aanw. 06,15 Enthoven & Co, L.I. 508 1868 1911 2002 06,30
- motor(en)
-
fabrikant motornr type motor brandstof vermogen bouwjaar jaar geplaatst jaar verdwenen Loog Landaal ? onbekend petroleum 20 1897 1897 onbekend
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 36888
- inventarisnummer
- UT027
eigendom
- eigenaar
- Stichting De Utrechtse Molens
- eigendomsvorm
- Stichting
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Tijdelijk niet draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
- bestemming
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
- molenmaker
- Fa. Wijnveen, Voorthuizen (1911) Fa. Verbij, Hoogmade (2003)
- voorganger
- omwentelingen
- geschiedenis
-
Vóór 1911 stond op dezelfde plaats van de huidige stenen stellingmolen een standerdmolen genaamd de Nieuwe Molen. Vanaf ongeveer 1630 is de familie Van Eden daarvan eigenaar geweest.
In volgorde: 1630 Dirk, dan Maas, dan Brand, dan Gijsbert en in 1773 trouwde Jan van Eden met Jannetje Schoonderbeek. De jongste zoon Gerrit (1814-1881) werd eigenaar van de molen. Hij trouwde met Judikje den Dolder. Uit dit gezin werden zeven kinderen geboren van wie de zonen het molenaarsvak leerden. Eén zoon; Jan Jacob, kocht op 3 augustus 1891 molen De Vriendschap van Nicolaas Wolfswinkel uit Amersfoort. Deze molen was gebouwd door Wessel Klomp in 1872, waarschijnlijk molenaar te Stichts Veenendaal. De andere twee zoons, Gerrit en Jacob, bleven met de ongetrouwde zuster Jaantje bij moeder Judikje (overleden 1912) op de molen.
In 1911 besloot Gerrit de oude standerdmolen af te laten breken en een nieuwe grote ronde stenen stellingmolen te bouwen. Het wiekenkruis van de nieuwe molen was zeven meter hoger dan bij de standerdmolen. Om kosten te besparen werden kap en kruivloer van een gesloopte achtkante binnenkruier-poldermolen in Noord Holland gebruikt. Omdat een kap van een binnenkruier doorgaans zeer groot in doorsnede is, moest de gemetselde romp daarop aangepast worden: deze werd dus erg breed. Daarom staat sinds 1911 in Veenendaal een ongekend forse molen, met als onmiskenbaar voordeel dat hier veel meer bedrijfs- en opslagruimte beschikbaar kwam dan gebruikelijk.
Na het overlijden van Gerrit (1924) werd de molen verkocht aan zijn neef Harm van Eden, zoon van Jan Jacob, molenaar op molen De Vriendschap. Harm heeft volop gemalen tot in de Tweede Wereldoorlog. Tijdens de oorlog viel de molen onder de voedselvoorziening, zodat iedereen daar zijn koren kon laten malen.
Eén van de drie koppel stenen werd in 1943 uit de molen verwijderd en in de schuur naast de molen geplaatst, om daar tijdens de laatste oorlogsjaren cokes te malen. Dit was nodig om de weinige auto's die nog konden rijden van brandstof te voorzien.
Na 1945 ging de mengvoederindustrie zich sterk te ontwikkelen: steeds meer grondstoffen moesten worden gebruikt, vaak soorten die moeilijk met stenen te malen waren. In deze molen was dat ook het geval: men plaatste een hamermolen met mengketel en de windkracht kwam buiten gebruik. Rond 1952 was de toestand slecht; zo was de stelling grotendeels verdwenen. Maar al in 1954 volgde een grote herstelbeurt.
De zoon van Harm van Eden bleef niet in het vak en verkocht in 1970 de molen aan de gemeente, welke hem later overdroeg aan de Stichting De Utrechtse Molens. Vrijwillig molenaarschap was in opkomst en deze molen was daar een levend voorbeeld van: er werd veel gemalen, onder meer voor enkele bakkers en andere vaste afnemers in Veenendaal maar ook voor particulieren.
Op zaterdag 9 maart 2002 voltrok zich een drama: de molen kwam in een korte maar hevige bui terecht. Als gevolg brak de bovenas. Resultaat: wiekenkruis totaal vernield, grote schade aan en in de kap en de lange spruit gebroken. De stelling raakte licht beschadigd. Het wiekenkruis kwam bovenop het huisje naast de molen terecht, maar de bewoners - die thuis waren - kwamen met de schrik vrij.
In 2003 werd met herstel begonnen; op 11 december 2003 plaatste men de grotendeels vernieuwde kap en stak nieuwe roeden. Kort daarna was de molen weer maalvaardig.
Vanwege ingrijpend herstel aan de stenen romp moest de molen halverwege 2010 enige tijd stilstaan: de oude fundering werd blootgelegd, om deels vervangen te worden in beton. In maart 2011 was de molen weer maalvaardig.
Tegenwoordig maalt men hier vooral rogge voor enkele bakkers in de omgeving.
Evenwel is, in het late najaar van 2021, deze molen, met vele andere binnen de provincie Utrecht, stilgezet omdat aan de kwaliteit van de roeden werd getwijfeld. Eind 2024 staat de molen met inmiddels kaalgezette roeden te wachten op nieuwe.
De meelverkoop in de molenwinkel hier gaat evenwel gewoon door!
aanvullingen
- toelichting naam
Sinds mensenheugenis hebben in Stichts én Gelders Veenendaal twee molens gestaan: een standerdmolen op de Molenpol (bij de huidige Molenstraat) bekend onder de naam Oude (of Stichtse) Molen op Utrechts gebied en de Nieuwe Molen, een standerdmolen, waar nu de huidige stenen stellingmolen staat, op Gelders gebied. Dus de voorganger van de huidige molen werd ook al "De Nieuwe Molen" genoemd.
- literatuur
Ed van Gerven, 'De Utrechtse familie Van Eden' in: Molens 68 (2002) pp. 8 - 11.
foto's
- foto's
-
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
- foto's
- foto's insturen