- naam
- Stel's Meulen
- modeltype
- Kantige molen, stellingmolen
- functie
- korenmolen
- bouwjaar
- herbouwd
- 1861
- bedrijfsvaardigheid
- Tijdelijk alleen draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
- bestemming
Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf
- adres
-
Hamweg 2a
9617 AS Harkstede - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 00668
- oude dbnr.
- B330
- Meest recente aanpassing
- | Foto
Molen Stel's Meulen, Harkstede
Harkstede, Groningen
b
locatie
- plaats
-
Harkstede
- gemeente
- Midden-Groningen, Groningen
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Slochteren, sectie V, nr. 283
- geo positie
-
X: 242699, Y: 581643N: 53.21434, O: 6.70025
- biotoopwaarde
- 3 (matig)
- landschappelijke waarde
- Tussen W en NO (over N) staan veel hoge bomen; voor het overige is de landschappelijke waarde groot.
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Hamweg 2a
9617 AS Harkstede - molenaar
- Grieto de Vries / Chris West
- telefoon
- 06-20499755
-
- website
- www.slochtermolenstichting.nl
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- nee
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- ja
- openingstijden
- op afspraak
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- meelverkoop
- nee
- museuminformatie
- gericht op scholen
- nee
- bijzonderheden
- fietsroute
- fietsroute in de buurt van Stel's Meulen via fietsnetwerk.nl
constructie
- modeltype
- Kantige molen, stellingmolen
- krachtbron
- wind
- kenmerken
- functie
- romp
- Houten achtkant, gedekt met horizontale delen, met wit bepleisterde stenen tussenstuk op stenen onderbouw.
- kap
- Gedekt met schuin gepotdekselde delen
- inrichting
Eén koppel maalstenen; restanten van een pelwerk; kammenluiwerk
- versieringen
Eenvoudige baard, wit geverfd met rood afgebiesde krullen, met het opschrift "Stel's Meulen".
- plaats bediening
- stellingmolen
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Neutenkruiwerk, kruilier
- vlucht
- 20,60 m.
- vang
- Vlaamse vang; vangbalk met duim; vangstok
- overbrenging
Bovenwiel 60 kammen
Bovenbonkelaar 31 kammen
Kammenluitafel 22 kammen
Luiaswiel 16 kammen
Spoorwiel 75 kammen
Steenschijfloop 25 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 5,80- hoogte
- van de stelling: 5,50 m.
- wiekvorm
- Zelfzwichting met Oud-Hollandse voorzomen op beide roeden
- wiekenkruis
-
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Bremer/Dunning 311 buiten 2014 2014 buiten aanw. 20,50 Bremer/Dunning 310 binnen 2014 2014 binnen aanw. 20,50 Buurma 122 binnen 1982 1982 binnen 2014 20,60 Buurma 123 buiten 1982 1982 buiten 2014 20,60 Pot 2667 binnen 1931 1931? binnen 1982 20,20 - wiekverbeteringen
Zeer lang heeft deze molen op beide roeden zelfzwichting met Oud-Hollandse voorzomen gehad.
In 1949 werd dat licht gewijzigd: de buitenroede kreeg een halve verdekkering en dwarskleppen erbij. Rond 1980 was alles door verval vrijwel verdwenen.
Bij de grote restauratie van 1981/82 zijn beide toen nieuwe roeden voorzien van zelfzwichting met Oud-Hollandse voorzomen.- bovenas
-
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte onbekend ? ? aanw. ?
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 33808
- inventarisnummer
- GR097
eigendom
- eigendomsvorm
- Stichting
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Tijdelijk alleen draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
- bestemming
Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf
- omwentelingen
- eigendomshistorie
Molenstichting Midden- en Oost-Groningen is eigenaar sinds 1-01-2015, daarvoor de Slochter Molenstichting sinds 1971, daarvoor de familie Stel.
- geschiedenis
-
De molen werd in 1851 voor J.G. Tipkers gebouwd als grondzeiler-korenmolen; in 1856 liet Tipkers de molen tevens inrichten tot pelmolen. In 1861 volgde verhoging tot stellingmolen, door de onderbouw met 4,5 meter te verhogen.
Bij die verhoging is de molen inwendig ook grondig verbouwd en dat is nog steeds te zien. Eerst zaten spoorwiel en schijfloop van het koppel maalstenen (en misschien ook al dat van de pelsteen) hoger in het achtkant dan nu, namelijk direct onder het luiwerk.
Bij het toevoegen van de pel inrichting óf de verhoging tot stellingmolen in 1861 werd dit gewijzigd: de koningspil is vervangen door een langere; spoorwiel en beide schijflopen zijn een bintlaag lager in de molen geplaatst, waarbij oude roeden gebruikt zijn, o.a. als donsbalk. Meerdere sporen in de molen wijzen op deze wijziging. Zo is bijvoorbeeld de plaats van de oude donsbalk nog te herkennen door de ingekeepte legeringsbalken. Ook is nog goed te zien dat er gespijkerde balken tegen de achtkantstijlen hebben gezeten, waarop de wervelbalken gelegen hebben. Een veldkruis is uitgehakt om daar een schijfloop te hebben kunnen laten draaien.
In 1949 is de molen hersteld. Toentertijd stond in een afzonderlijk gebouw een koppel stenen, aangedreven door een ruwoliemotor van 18 pk. In de jaren daarna is nog met de molen gemalen, evenwel werd dat in de jaren '60 minder. Vanaf ca. 1970 ging de toestand snel achteruit en rond 1980 was dit dramatisch te noemen.
De Slochter Molenstichting had intussen in oktober 1971 voor het symbolische bedrag van ƒ 1,-- de molen van de firma H.J. Stel & Zn. aangekocht en bereidde een restauratie voor. In 1981/82 vond deze plaats. Hierbij verdween helaas de pelsteen.
In de zomer van 2014 volgde een grote herstelbeurt: zo werden windpeluw, korte spruit, staartbalk en het gehele wiekenkruis, inclusief beide roeden, vervangen. Inmiddels zijn die werkzaamheden achter de rug maar kan de molen vooralsnog alleen draaien, vanwege een defect lager van de koningspil.
Opmerkelijk: de aandrijving van spoorwiel naar steenschijf geschiedt in de 'zuivere' verhouding 1 : 3, hetgeen in de regel als ongunstig wordt aangemerkt, vanwege de grotere kans op slijtage.
aanvullingen
- toelichting naam
De molen wordt aangeduid naar de vroegere eigenaars: de familie Stel.
foto's
- foto's
-
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
- foto's
- foto's insturen