Molen De Vriendschap, Scheemda

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1841

verdwenen

1953

1921 onttakeld 1953 gesloopt

geschiedenis

Scheemda houtzaagmolen "De Vriendschap".

De molen werd gebouwd in 1841 en was eigendom van de familie Crol.
Het geheel, bestaande uit twee woonhuizen, enkele schuren en de molen, stond aan het eind van de Wijkstraat en de Zaaagmolenlaan.
De laatste ontleent zijn naam nog aan de molen.
Houthandelaar Crol had naast de molen ook nog een houtopslagplaats in de Torenstraat.
Links van de zaagmolen liep vanaf het Winschoterdiep een watergang die uitmondde in de kolk achter de molen.
Hierdoor konden boomstammen, die in de vorm van houtvlotten via het diep werden aangevoerd de kolk bereiken.
Na een periode van inwateren werden de stammen de zagerij binnengetrokken en gezaagd, waarna de verkregen planken in droogschuren werden gedroogd.
Op 17 november 1880 kocht Abel Lemminga, een ondernemende Eexter die reeds als kapitein met verschillende zeilschepen de wereldzeeën had bevaren "De Vriendschap".
Lemminga kocht zelf voornamelijk iepenbomen voor de verwerking tot stelmakershout, terwijl bovendien in opdracht werd gezaagd.
Zo konden boeren of wagenmakers die één of meerdere bomen gezaagd wilden hebben bij de molen terecht. Na verloop van tijd konden de planken worden afgehaald en alleen het zaagloon werd dan betaald.
Behalve met drie zaagramen was de molen uitgerust met twee koppel stenen. Hiermee werd gerst en maïs gemalen als veevoer in de omtrek verkocht.
In 1917 overleed Abel Lemminga en nam zijn zoon Ameling Siepko de molen over.
De komst van elektriciteit betekende het einde van de aandrijving op windkracht. In het begin van de jaren twintig werden wieken verwijderd en plaatste men een elektromotor in de molen.
Terzelfder tijd werden ook de beide witte houten schuren afgebroken en verrezen er twee hoge schuren van steen. Door de toenemende vraag naar veevoer was de opslagruimte ontoereikend.
Men vond de oplossing in het bouwen van twee grote stenen schuren aan de voor- en achterzijde van de molen.
Op elk van de twee zolders kon 50 ton graan worden opgeslagen.
Na verloop van tijd werd de verwerking van hout steeds meer afgestemd op gangbaar timmerhout.
Lemminga kocht daartoe allerlei houtbewerkingsapparatuur.
Voornamelijk werden deuren en kozijnen gemaakt.
In 1954 werden de huizen en de molen afgebroken om plaats te maken voor het nieuwe Winschoterdiep en verdween een schitterend monument uit het dorpsbeeld.
Een zoon van Ameling Lemminga is nog steeds actief op molen De Dellen in Nieuw-Scheemda en laat de molen wekelijks draaien.
Van april tot oktober is de molen iedere maandagavond draaiende of malende te bewonderen.
Ook draait de molenaar zijn hand er niet voor om om op de molen van Noordbroek een paar zakken tarwe te malen.
Roelof Popko Lemminga was tot zijn overlijden in 2006 actief molenaar op De Dellen te Nieuw Scheemda; hij was met zijn 91 jaar de oudste vrijwillig molenaar van Nederland.

Informatie ingezonden door Anja Hoogduin.

Bovenstaand verhaal is door Anja Hoogduin opgetekend uit de mond van Roelof Lemminga.

Hans Tiddens, de huidige molenaar op De Dellen te Nieuw Scheemda heeft vanaf 1989 nog samen met Roelof Lemminga op De Dellen gedraaid.
"Tot zijn 90e jaar heeft Roelof alle handelingen op de molen zelfstandig gedaan, hij klom de hekken nog in om een zeil voor te leggen als dat nodig was. In 2006 namen zijn krachten af en ging hij niet meer naar boven in de kap. Toch liet hij de molen De Dellen nog draaien tot 3 maanden voor zijn dood. Hij werd 91 1/2 jaar precies. Hij was een molenaar in hart en nieren."