In Leens stond de zaagmolen van Rietema, zaag- en sinds 1871 tevens oliemolen De Fortuin.
Houtgedekte achtkante stellingmolen op een houten (hor.pl.) tussenstuk en een houten onderstuk.
In 1831 was de molen met riet gedekt, de kap was met hout gedekt.
Op 18 november 1828 brandde de voorganger af waarbij ook 80 mudden koolzaad, 18 amen olie, 3000 koeken en alle gereedschappen verloren gingen.
In 1829 liet Jan Jacobs Rietema op diezelfde locatie voor ƒ 22.000 een nieuwe molen bouwen, die eveneens De Fortuin werd genoemd.
Zijn kleinzoon Lammert Rietema, koopman van beroep, nam in 1861 de molen en hout-handel over; sindsdien bleef het bedrijf steeds in bezit van de familie Rietema.
In 1871 tevens oliemolen door aankoop van de oliemolen van Harke Glas (vdV 71)
Sinds 1897 werkte het bedrijf ook met stoomkracht.
Eigenaar: tot 1855 Jan Jacobs Rietema, 1855 J. Rietema (overl. 1857), 1858 Lammert Simon Rietema, in 1903 verkoopt de wed L. Rietema Szn. de molen aan L. Rietema Lzn.
Onttakeld voor 1925 (in 1926/27 zonder roeden), in 1934 werd de ontwiekte romp afgebroken.
Sinds 1934 een machinale houtzagerij, de olieslagerij was toen vervallen (sinds 1928).
Bronnen:
- informatie van W.O. Bakker in De Utskoat nr. 6, april 1977.
- "De Zelfzwichter" nr. 60. Verzameling H. van der Kaay
- W. Jans
- G. Nienhuis
-----
In deel 1 van het in 1991 te Leens (in twee delen) uitgegeven “Gedenkboek Nijverheid 1991”, staande hoofdstuk “Windmolens in de Marne” geschreven door dhr. W.O. Bakker staat op blz 383 dat de eigenaar, de houthandelaar Jan Jans Rietema, van de op 18 november 1828 verbrande De Fortuin, op dezelfde plaats in 1829 een geheel nieuwe zaagmolen liet bouwen. Deze zaagmolen noemde hij (weer) De Fortuin. Als bouwjaar van deze 2e De Fortuin is derhalve 1829 te beschouwen. De olieslagerij-functie werd er door Jan Jans' kleinzoon Lammert Simons Rietema in 1871 bij aangebouwd. De molen die tot ca. 1925 het zuidelijke aanzien van Leens bepaalde, maar toen van haar kap werd ontdaan, bleef steeds van de fam. Rietema.
Geert L. Nienhuis, 28 juli 2022.
Ansichtkaart, coll. J. Broere