Molen Bronkhorstermolen, Steenderen

Steenderen, Gelderland
b

korte karakteristiek

naam
Bronkhorstermolen
modeltype
Ronde molen, beltmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Spaensweertweg 1
7221 LB Steenderen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00392
oude dbnr.
B192
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 00392 Bronkhorstermolen (Steenderen)
Frank Hendriks (23-10-2021)

locatie

plaats
Steenderen
gemeente
Bronckhorst, Gelderland
streek
Achterhoek
kadastrale aanduiding
Gemeente Steenderen, sectie U, nr. 139
geo positie
X: 209274, Y: 453830
N: 52.07009, O: 6.17879
biotoopwaarde
2 (bedenkelijk)
landschappelijke waarde
Zeer groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Spaensweertweg 1
7221 LB Steenderen
molenaar
Geert Buys / Joop Rutten / Rieks Eggens
telefoon
0575-452734 / 0575-451330 / 0575-451936
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Maart t/m september zaterdag 10.00 - 16.00 uur; oktober t/m februari zaterdag 10.00 - 15.30 uur en op afspraak. 

toegangsprijzen
winkelinformatie

Diverse meelproducten

meelverkoop
ja
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Bronkhorstermolen via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Ronde molen, beltmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen
kap
Gedekt met riet
inrichting

Eén koppel 16der blauwe en één koppel 16der kunststenen; steenkraan; sleepluiwerk.
Er is nog een derde koppel stenen aanwezig, ooit aangedreven door een (inmiddels verdwenen) dieselmotor.

versieringen

Aardige baard, wit geverfd, rood afgebiesd, met de opschriften '1844 1989' en daaronder 'Bronkhorstermolen'.

Gevelsteen met nadere informatie over de stichting van deze stenen beltmolen
(zie foto hieronder).

plaats bediening
beltmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels, kruihaspel
vlucht
23,50 m
vang
Vlaamse vang, vangbalk met haak, vangtrommel
overbrenging

Bovenwiel 60 kammen
Bovenbonkelaar 31 kammen, steek 12,2 cm.
Spoorwiel 72 kammen
Steenschijflopen 22 staven, steek 11,4 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 6,33

hoogte
van de belt: 3,30 m
wiekvorm
Binnenroede systeem Van Bussel met Ten Haveklep; buitenroede systeem Van Bussel
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Groot Wesseldijk ✉︎ 31 buiten 1989 1989 buiten aanw. 23,50
Groot Wesseldijk ✉︎ 32 binnen 1989 1989 binnen aanw. 23,50
Pot ✉︎ ? binnen ? binnen 1989 23,50
Pot ✉︎ ? buiten ? buiten 1989 23,50
wiekverbeteringen

Lang geleden had deze molen op één roede zelfzwichting. Maar dat is later weer vervangen door Oud-Hollands met zeilen.
In 1960 kreeg de molen op beide roeden stroomlijnneuzen met daarbij op de binnenroede een Ten Haveklep. Deze situatie bestaat nog steeds.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Enthoven & Co, L.I. ✉︎ 574 1870 1960 aanw. 05,75
onbekend ✉︎ g.n. ? 1960
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

omwentelingen
geschiedenis

Tot 1795 behoorde tot de rechten van de eigenaren van de heerlijkheid Bronkhorst het recht op gebruik van de wind. Daartoe bezat men een molen; de inwoners van Bronkhorst waren verplicht hier hun koren te laten malen, het zgn. recht van molendwang.

Tot 1844 stond op het huidige molenerf een standerdmolen, die dat jaar in de nacht van 17 op 18 mei afbrandde. Vervolgens werd de huidige ronde stenen beltmolen gebouwd.
In 1803 had F.A. Graaf van Limburg Stirum zijn molen, toen nog de standerdmolen, aan Jan Breukink verkocht. Diens zoon Christiaan en zijn echtgenote Wendelina Hermina Kets lieten de huidige molen als opvolger van de verbrande molen bouwen. Na Breukinks overlijden op 48-jarige leeftijd (10 juli 1850) was zijn weduwe tot 1860 eigenaresse. De molen bleef nog heel lang in de familie Breukink.

Tot vlak na de Tweede Wereldoorlog was de molen als maalwerktuig in bedrijf. Ooit moet er ook zijn gepeld: er zijn nog sporen van een pelwerk terug te vinden. Mogelijk is het sleepwiel op de luias hiervan afkomstig.

In 1958 zamelde een comité geld in om de molen deels te laten restaureren, wat in 1960 zijn beslag kreeg. Als eerste molen in Nederland kreeg de molen toen draaipremies en een teller voor de draaiuren. Hierdoor betaalde de overheid mee aan de exploitatie van de molen (die wel in particuliere handen bleef). Deze constructie gaf echter aanleiding tot een conflict, waarna de molen weer stil kwam te staan.
Om aan de impasse een eind te maken kocht ir. W. ten Duis de molen, om hem vervolgens onder te brengen in een stichting. Die wist allerlei geldbronnen aan te boren, waardoor de molen weer in bedrijf gebracht kon worden.

In 1989 volgde een zeer grote herstelbeurt. Hierbij werd onder meer de gehele kap vernieuwd en twee nieuwe roeden gestoken.

Eigenaren van de molen:
Christiaan Breukink (1844 - 1850)
Wendelina Harmina Breukink - Kets (1850 - 1860)
G.J. Breukink (1860 - 1902)
N. Breukink-Schieven (1902 - 1905)
Chr. Breukink (1905 - 1914)
A.J. Breukink (1914 - 1941)
G.H. Breukink (1941 - 1955)
H.J.E. Breukink (1955 - 1980)

foto's

foto's