Twee maanden na de brand in de gesloten standerdmolen werd de de molen “de Koopman” uit Zaandam aangekocht. Deze was daar als pelmolen gebouwd in 1693. Op 20 oktober van dat jaar werd de molen ten name van Jacob Pietersz. Braeck opgenomen in een assurantiecontract. De windbrief werd pas in 1695 afgegeven, de molen was al lang in bedrijf. Dit kwam vroeger wel meer voor. De molen stond aan de oostkant van de Zaan, op de noordzijde van het schiereiland Hemmes aan de Poel. In deze buurt stonden tientallen molens vlak bij elkaar. Het was even ten Zuiden van de Zaanse Schans. De schuur en de onderbouw van “de Koopman” hebben nog lang op de Hemmes gestaan maar zijn inmiddels verdwenen
Barneveldse aannemers bouwden de stenen onderbouw waar het achtkant weer bovenop gezet kon worden. Op 1 november 1894 kon de stellingmolen die “de Twee Gebroeders” was gedoopt, in gebruik genomen worden. In de stoommeelfabriek zat men ook niet stil, daar werd in 1909 een zuiggasmotor geplaatst en in 1914 werd de fabriek uitgebreid door de zolder te vervangen door een opgebouwde verdieping. Hierdoor onstond binnen meer werkruimte en kon de plaatsing van reinigingsmachines verbeterd worden. In 1916 kreeg de familie Knottenberg toestemming om een spoorlijntje te mogen aanleggen langs de Wilhelminastraat naar de N.C.S. lijn Ede – Nijkerk. De 57 gezinnen die langs het toekomstig lijntje woonden maakten hiertegen groot bezwaar. De lijn kruiste de straat tweemaal en men zag hierin groot gevaar vooral voor de fietsers die dan met de wielen in de aldaar verzonken aangebrachte rails terecht konden komen. Toch werd de vergunning verleend en op 1 juni 1921 verzocht de firma Knottenbelt aan het gemeente bestuur van Barneveld om wijziging van de concessiewaarden tot het leggen van de rails in een gedeelte van de Oude Arnhemseweg, zoals toen nog de Wilhelminastraat heette, zodat het mogelijk zou worden om de wagons voortaan door een locomotief van en naar de fabriek te laten brengen. Als motief voor dit verzoek werd aangevoerd dat het halen en terugbrengen van de wagons door mensen en/of paarden veel gevaarlijker was dan het transport door een locomotief. Gedurende de hele periode dat er wagons over deze lijn van of naar de fabriek gebracht werden liep er een spoorwegbeambte met een rode vlag voor de locomotief uit.
Ook rondom de molen verrezen de nodige pakhuizen. De molen die tot het einde toe nog duidelijk als een Zaanse molen te herkennen was verbrandde op 30 april 1941 door onbekende oorzaak. Na deze brand werd ook de meelfabriek buiten bedrijf gesteld en ging de “Gebroeders Knottenbelt n.v.” verder als een grossierbedrijf in bakkerijgrondstoffen en later nog levensmiddelen. In de jaren tachtig is ook dit bedrijf opgeheven en thans is er niets meer terug te vinden van al deze eeuwen maalgeschiedenis.
-- stichting Vrienden van de Geldersche Molen --
*Grad, de molenaar maalde op het moment dat de molen in brand raakte, niet met de windmolen. Dat was Piet, de tweede molenaar, Grad maalde bijna altijd met de gasmotor met twee koppels stenen, hij kon goed met die gasmotor opschieten en dat was wel nodig want het kwam allemaal heel precies. Voor die gasmotor werd zelf gas gefabriceerd, en het afval daarvan (cokes) was een welkome brandstof voor de keukenkachel van het gezin van Grad de Molenaar dat in het aangrenzende huis woonde en ook dat moesten ze na de brand missen.
De brandende molen is door Graddus van Drie omgekruid, hij heeft hier mede een ramp voorkomen want hierdoor viel de 3 ton zware as met het wiekenkruis in de tuin achter de molen en niet op de straat en op de huizen aan de overkant van de straat.
Informatie van Aart van Drie (zoon van Graddus van Drie) , 15 oktober 2010
Foto: collectie Aart van Drie
Voorganger was een gesloten standerdmolen, verbrand op 24-3-1894.
De huidige molen werd gebouwd met gebruikmaking van het achtkant van molen De Koopman, een pelmolen uit Zaandam-Oost op de Hemmes (windbrief 10-6-1695), gesloopt 1894. De molen brandde om circa 15.30 uur op 30 april 1941 af. De brandweer van Amersfoort bood hierbij nog hulp bij het blussen.
.-.-.-.
De brand is waarschijnlijk ontstaan door het warmlopen van een lager. De molen met daaronder gelegen pakhuis, een houten schuur en 3 grote naast gelegen pakhuizen zijn geheel verwoest. Door de hevige wind sloeg het vuur over naar de naastgelegen gebouwen en huizen. Enkele tientallen mensen, onder wie enkele Duitse militairen hielpen bij de ontruiming. Het vuur was zo hevig, dat de Barneveldse brandweer onmiddelijk de hulp inriep van de brandweer uit Amersfoort en Voorthuisen. Laatst genoemde kwam zojuist terug van een boerderij brand in Terschuur, en kon meteen door naar de molen in Barneveld. Om vier uur stortte de molen met donderend geraas ineen, waarbij brandende stukken hout door de wind werden verspreid. Hierdoor ontstond ook brand bij enkele woningen aan de Lunterense weg achter de molen. Op een gegeven moment stonden de molen, 3 pakhuizen en een naastgelegen schuur in brand, en maakte de intense hitte het bluswerk onmogelijk.
Informatie van A. Nbbelink, 2 januari 2006
Uit: Het Vaderland 1 mei 1941
-----
Op dinsdag 5 juni 1928 kreeg een nieuwe korte spruit, de lange spruit volgde daarna.
