Molen De Eendragt, Kaatsheuvel

Kaatsheuvel, Noord-Brabant
b

korte karakteristiek

naam
De Eendragt
modeltype
Ronde molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
herbouwd
1905
bedrijfsvaardigheid
Niet draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
bestemming

Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf. Onderdeel van een groter complex.

adres
Zuidhollandsedijk 185
5171 TM Kaatsheuvel
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00373
oude dbnr.
B541
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 00373 De Eendragt (Kaatsheuvel)
Pieter Zuijkerbuijk (28-1-2019)
Begin 2019 verkeert de molen in erbarmelijke staat. Zie verder 'Gechiedenis'.

locatie

plaats
Kaatsheuvel
gemeente
Loon op Zand, Noord-Brabant
streek
De Langstraat
kadastrale aanduiding
Gemeente Loon op Zand, sectie A, nr. 3284
geo positie
X: 127883, Y: 409654
N: 51.67503, O: 4.99516
biotoopwaarde
3 (matig)
landschappelijke waarde
Groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Zuidhollandsedijk 185
5171 TM Kaatsheuvel
molenaar
-
telefoon
06-51633998
e-mail

website
social media
open voor publiek
nee
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Eendragt via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Ronde molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Het bovenwiel is zonder kammen aanwezig, het bovenschijf ligt los op de kapzolder, daarnaast zijn koningspil en spoorwiel nog op hun plaats.
Verder ingericht als woning en feestzaal (niet meer in gebruik).

versieringen

Sierlijke baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met enig lofwerk en de opschriften 'ANNO 1779' en daaronder 'De Eendragt'.

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels. Kruilier.
vlucht
24,80 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangtrommel. Pal.
overbrenging

Bovenwiel ca. 67 kamgaten
Bovenschijfloop 26 staven
Spoorwiel ca. 112 kammen
Rest niet meer bekend.

hoogte
van de stelling: 8,00 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx ✉︎ 541 buiten 1986 1986 buiten aanw. 24,90
Derckx ✉︎ 542 binnen 1986 1986 binnen aanw. 24,90
Pot ✉︎ 2013 binnen 1905 1905 binnen 1986? 25,48
Pot ✉︎ 2014 buiten 1905 1905 buiten 1986? 25,58
wiekverbeteringen

Deze molen heeft, aan te nemen vanaf of na 1905, op de binnenroede zelfzwichting gehad. Dit was begin jaren '30 nog aanwezig. Later is dat vervangen door het systeem Van Bussel (met zeilen) op beide roeden.
Bij de grote restauratie van 1987/88 is weer Oud-Hollandse ophekking aangebracht.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Penn & Comp, F.J. ✉︎ 5 1848 1905? aanw. 04,95
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Niet draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
bestemming

Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf. Onderdeel van een groter complex.

omwentelingen
eigendomshistorie

De molen is in 2018 aangekocht door John van Pas uit Waspik.

geschiedenis

Van deze molen is het bouwjaar niet geheel duidelijk. In de romp is een gevelsteen aanwezig met de tekst De Eendragt 1779, andere bronnen spreken weer van 1870. Dat laatste lijkt het meest geloofwaardig.

Op 30 mei 1905 werd de straat waar de molen staat getroffen werd door een enorme brand. De Zierikzeesche Nieuwsbode van 3 juni meldt de verwoesting van "16 huizen, door 20 gezinnen bewoond, 10 groote en 8 kleine schuren, 1 molen en 1 houtloods en veel hooi. Rieten daken, in verband met het ontbreken van water, zijn oorzaak van den grooten omvang van den brand".
Naar verluidt is de molen bij herstel iets meer richting de straat verplaatst. In dat geval kan het niet anders of de huidige stenen romp dateert uit 1905. De kans is aanwezig dat bij het herstel de gevelsteen is aangebracht, die van een andere molen kwam die bij de herbouw gebruikt zijn.
Waarschijnlijk is dat toen ook op een roede zelfzwichting is aangebracht. In de dertiger jaren was de molen voorzien van Van Busselwieken.

Tot 1952 heeft de molenaarsfamilie Dekkers op windkracht gemalen, daarna werd, zij het maar tot 1954, met een dieselmotor gewerkt. Bij de molen hoorde ook een kruidenierswinkel.

In 1967 werd de molen verkocht aan dhr. Versteegh die er een winkel in antiek en curiosa in huisvestte. Later werden er ook feesten gehouden. Nog later werd de molen onderdeel van een gigantisch party-complex. Vanwege de 'historiserende' bouwstijl hiervan deed dit nog niet eens veel afbreuk aan de molen.

De molen zelf bood intussen, na ruim 20 jaar stilstand, een troosteloze aanblik. Wiekenkruis en staart waren slecht, maar ronduit dramatisch was het verval van de stenen romp, waaruit inmiddels vele bakstenen naar beneden waren gevallen.
In de jaren '70 werd het verval van de molen dusdanig dat om veiligheidsredenen het wiekenkruis verwijderd moest worden.

In 1987 keerde echter het tij toen molenmakerij Adriaens uit Weert de molen weer draaivaardig maakte. Vervolgens werd een aantal jaren regelmatig gedraaid tot dit langzamerhand minder werd. In 2003 waren stelling en gevlucht alweer zodanig slecht dat draaien niet verantwoord meer was.

In het najaar van 2008 werd de stelling vernieuwd en waren er nog meer plannen. Maar van die laatste kwam het niet dus bleef de molen stilstaan, mét een nieuwe stelling.
Eind 2009 ging het partycentrum rond de molen failliet. In december dat jaar werd begonnen met de verkoop van de inboedel. Terrein en gebouwencomplex (met daarbij ook de molen) stonden te koop voor € 1.950.000,--.
Het liep evenwel anders: een zeer grote brand op de avond van zaterdag 6 februari 2010 verwoestte het (inmiddels leegstaande) partycentrum voor een flink deel. De molen liep daarbij, evenals een nabijgelegen woning en boerderij, geen verdere schade op.
In het voorjaar van 2011 werden molen en de restanten van het party-complex verkocht aan een nieuwe particuliere eigenaar. Evenwel ging die in april 2014 ook failliet en werd de toekomst van molen en directe omgeving wederom onzeker.
In 2018 gloorde er weer enige hoop, nadat het gehele complex door John van Pas, ondernemer te Waspik, werd aangekocht. Herstel van de molen is voorzien voor 2020: men wil een draaivaardige restauratie en vervolgens de molen inderdaad weer geregeld laten draaien.

Zover is het nog lang niet en er moet, net als ruim 30 jaar geleden, enorm veel gebeuren. Aan de buitenzijde is zijn gevlucht, stelling en staart voor een groot deel door weersinvloeden aangetast en ramen en deuren verrot.
De binnenzijde is echter een stuk minder bloot gesteld geweest aan de elementen: de meeste balken, constructiepunten en vloerdelen zien er op het oog nog goed uit. Van het gaandewerk is het nodige verdwenen, zo zijn er geen maalstenen, steenspillen en rondsels meer aanwezig. Ook ontbreken bonkelaar en luitafel. De koningspil is nog aanwezig, maar staat zo'n 5 tot 7 centimeter uit het lood. Het nog aanwezige spoorwiel is enigszins naar de rechterkant afgezakt. Het bovenwiel is, ontdaan van al zijn kammen, nog in goede staat.
De molen is dus voor een groot deel leeggehaald, mede omdat hij ook bewoond is geweest. Zo zijn onderin een keukenblok, badkuip en toiletgroep aanwezig.

bronnen

Veel recent nieuws over deze molen is verzameld door Pieter Zuijkerbuijk, zeer actief als fotograaf voor deze database.

foto's

foto's