- naam
- Koningin Wilhelmina
- modeltype
- Ronde molen, stellingmolen
- functie
- korenmolen
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis.
- adres
-
Windmolenweg 14
5102 AJ Dongen - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 00370
- oude dbnr.
- B513
- Meest recente aanpassing
- | Foto molen en roe
Molen Koningin Wilhelmina, Dongen
Dongen, Noord-Brabant
b
locatie
- plaats
-
Dongen
- gemeente
- Dongen, Noord-Brabant
- streek
- De Langstraat
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Dongen, sectie A, nr. 4762
- geo positie
-
X: 123384, Y: 405306N: 51.63571, O: 4.93052
- biotoopwaarde
- 4 (aanvaardbaar)
- landschappelijke waarde
- Groot
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Windmolenweg 14
5102 AJ Dongen - molenaar
- Mark Heutink / Tony Hop / Richard Verbogt / Simon Corstjens / Thijs Verstraaten
- telefoon
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- ja
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- ja
- openingstijden
Zaterdag 9:00 - 15:00 uur, als de molen draait en op afspraak.
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- meelverkoop
- ja
- museuminformatie
- gericht op scholen
- nee
- bijzonderheden
- fietsroute
- fietsroute in de buurt van Koningin Wilhelmina via fietsnetwerk.nl
constructie
- modeltype
- Ronde molen, stellingmolen
- krachtbron
- wind
- functie
- romp
- Ronde stenen molen
- kap
- Gedekt met dakleer
- inrichting
Eén koppel 17der blauwe en één koppel 17der kunststenen (flint); mengketel; buil; pletter; sleepluiwerk. Op de begane grond een koppel stenen, elektrisch aangedreven.
- versieringen
Eenvoudige baard, groen geverfd, wit afgebiesd, met de opschriften: 'Koningin Wilhelmina' en '1893'.
- plaats bediening
- stellingmolen
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Engels; kruilier
- vlucht
- 27,90 m.
- vang
- Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Pal.
- overbrenging
Bovenwiel 65 kammen
Bovenschijfloop 32 staven, steek 14,0 cm.
Spoorwiel 109 kammen
Steenschijflopen 32 staven, 10,2 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 6,92- hoogte
- van de stelling: 7,40 m.
- wiekvorm
- Oud-Hollands
- wiekenkruis
-
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Vaags 621 buiten 2024 2024 buiten aanw. 27,90 Vaags 622 binnen 2024 2024 binnen aanw. 27,90 Derckx 124 binnen 1974 1974 binnen 2024 27,90 Derckx 123 buiten 1974 1974 buiten 2024 27,90 Pot ? binnen ? binnen 1974 27,90 Pot ? buiten ? buiten 1974 27,90 - wiekverbeteringen
In 1943 kreeg deze molen op beide roeden het systeem Van Bussel.
Bij de grote restauratie van 1974, waarbij ook de roeden werden vervangen, is gekozen voor Oud-Hollands.- bovenas
-
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte Sterkman & Zn, wed. A. 144 1861 1893 aanw. 04,35
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 13216
- inventarisnummer
- NB021
eigendom
- eigenaar
- P. Kerkhof
- eigendomsvorm
- Prive
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis.
- omwentelingen
- geschiedenis
-
Het was P. van Riel die in 1893 deze forse molen liet bouwen. Later werd zijn schoonzoon Nicolaas Janssens eigenaar.
Voor de bouw is gebruik gemaakt van onderdelen, in ieder geval de bovenas, van één van de molens van de zgn. Aargang, de laatst overgebleven molengroep van de grote Vierambachtspolder (ZH). Deze viergang kwam per 1 januari 1893 buiten gebruik. Opvallend is ook de penbalk: die was ooit een wateras.
In 1919 kocht Victor van Gorp uit Alphen de molen van Janssens. Hij droeg begin jaren '30 de molen over aan zijn zonen Janus en Frans. Deze firma Gebr. van Gorp verkocht de molen in 1942 aan slager P. de Jong. Die verhuurde op zijn beurt de molen aan de gebr. Jansen-Steenberg.
Er werd toen al niet meer gemalen: in plaats daarvan gingen molen en bijgebouw dienst doen als paardenstal en opslagruimte voor hooi en stro.
Begin jaren '70 stelde de toenmalige eigenaar in overleg met de gemeente een plan op om de molen in oorspronkelijke staat te laten herstellen. Dat was hard nodig: van buiten zag de molen er al niet best meer uit, maar binnen was de toestand ronduit beroerd: van de oorspronkelijke drie koppel maalstenen was slechts één (incompleet) koppel overgebleven en er was al heel lang niets meer bijgehouden.
In 1974 volgde een uitwendige restauratie: de molen werd alleen draaivaardig gemaakt (en draaide inderdaad vervolgens zeer regelmatig) .
Jaren later, 1992, werd de molen weer maalvaardig: er werden een koppel 17der kunst- en een koppel blauwe stenen geplaatst. Dit leidde ook tot nieuwe activiteit: in de jaren '90 werd met deze molen volop voor bakkers in de omgeving gemalen. Nog altijd is dit een van de meest malende molens van Midden- en West-Brabant.
Anno 2024 bleken beide gelaste roeden na 50 jaar aan vervanging toe, waarna nieuwe werden besteld. Op 20 juli maalde de molen voor het laatst met zijn oude tuig; 23 juli werd de zaak kaalgezet. 29 juli gingen de oude roeden eruit en de nieuwe erin. Eind augustus was het nieuwe wiekenkruis geheel gereed en de molen weer maalvaardig.
De bedrijfsruimte onder de molen wordt al een aantal jaren gehuurd door molenmaker Jan Wilten.
aanvullingen
- toelichting naam
Deze molen is vernoemd naar de toen (piep)jonge koningin Wilhelmina. Ten tijde van de bouw van deze molen was zij slechts 13 jaar oud (maar in naam al koningin)!
- unieke eigenschap
Eén van de weinige molens met een grotendeels in ijzer uitgevoerde stelling.
- literatuur
Hans Geerts / Hans Sprangers, Korenmolen Koningin Wilhelmina. Molens van Dongen door de eeuwen heen. (z.p. 2012).
foto's
- foto's
-
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
- foto's
- foto's insturen