Molen De Vrijheid, Beesd

Beesd, Gelderland
b

korte karakteristiek

naam
De Vrijheid
modeltype
Ronde molen, grondzeiler
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Molendijk 10
4153 AV Beesd
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00250
oude dbnr.
B183
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 00250 De Vrijheid (Beesd)
Tony Hop (29-12-2015)

locatie

plaats
Beesd
gemeente
West-Betuwe, Gelderland
streek
Tielerwaard
kadastrale aanduiding
Gemeente Beesd, sectie E, nr. 1894
geo positie
X: 142063, Y: 432779
N: 51.88339, O: 5.19931
biotoopwaarde
2 (bedenkelijk)
landschappelijke waarde
Zeer groot maar wordt beperkt door beplantingen en helaas ook door geluidsschermen vanaf de autosnelweg A2.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Molendijk 10
4153 AV Beesd
molenaar
Cees de Jong / Justin van den Heuvel / Eden van Toorn
telefoon
06-34935797
website
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden
zaterdag van 10:00-16:00 uur. Verder als de molen draait en op afspraak. Voor schoolbezoeken of andere bijzonderheden, kan altijd een afspraak worden gemaakt.
toegangsprijzen
winkelinformatie
Zaterdag van 10:00-16:00 uur
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen
https://www.reizenindetijd.nl/bezoeklessen/je-bent-wat-je-eet/ik-hou-van-molens/
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Vrijheid via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Ronde molen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen
kap
Gedekt met riet
inrichting

Eén koppel 17der blauwe stenen (op wind- of elektrische kracht); elektrisch luiwerk; pletter, mengketel; hamermolen; silo's; stofafzuiging.

versieringen

Aardige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met op rode fonds de opschriften 'Anno 1826' en 'De Vrijheid'.

Kleine (en verweerde) gevelsteen met de tekst:
"Franssis
Moot 1826".

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Houten rollen; kruilier
vlucht
25,00 m.
vang
Vlaamse blokvang. Vangbalk met haak; vangstok.
overbrenging

Bovenwiel 76 kammen
Bovenschijfloop 42 staven, steek 10,3 cm.
Spoorwiel 106 kammen
Steenschijfloop 28 staven, steek 9,5 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 6,85

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Bremer ✉︎ 148 binnen 1968 1969 binnen aanw. 25,00
Bremer ✉︎ 149 buiten 1968 1969 buiten aanw. 25,00
Fransen ✉︎ g.n. buiten 1915 1915? buiten 1969 25,60
Fransen ✉︎ g.n. binnen 1915 1915? binnen 1969 25,60
wiekverbeteringen

Op deze molen is nooit een wiekverbetering toegepast.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 380, Penn & Bauduin
Penn & Bauduin
✉︎ 380 1881 aanw. 05,00
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
Het exacte bouwjaar is niet bekend, de molen dateert waarschijnlijk uit de 18e eeuw.
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

omwentelingen
geschiedenis

Het bouwjaar van de huidige molen is niet bekend, maar er zijn sterke aanwijzingen, zoals de wijze van metselen, die erop duiden dat de molen veel ouder dan 1826 moet zijn, het jaartal dat op de baard en een gevelsteentje staat.

Op de plaats van de huidige molen stond reeds in de 14e eeuw een molen, een zgn. dwangmolen, die onder de abdij Mariënweerd bij Beesd viel. Dit moet een standerdmolen zijn geweest.
Veel later, in de 18de eeuw, was de abdij niet langer eigenaar, maar de molen in particulier eigendom (let wel: hier in gedeelten). 

In 1826 kwam de molen in bezit van de Leerdamse molenaar Franciscus Moot, die boven de ingang een gevelsteen liet inmetselen. Hij, en later zijn weduwe, waren tot 1841 eigenaar. 
Vervolgens kwam de molen in handen van Jacobus Pendraat (1841-1856), A.D. van Buuren en diens familie (1856-1938) en daarna J.A. baronesse van Verschuer (1938-1965). Aldus kwam de molen in een laat stadium in adellijke handen.


Vanaf 1938 pachtte de familie Van Beekhuizen de molen. In tegenstelling tot wat wel beweerd wordt, is deze familie nooit eigenaar geweest maar gebruikte de molen intensief voor hun maalbedrijf. 
Tijdens de Tweede Wereldoorlog maalde de molen voor bakkers in de naaste omgeving en 'en passant' gaf men met de wieken seinen aan verzetsstrijders en onderduikers. 

Baronesse Van Verschuer liet in 1965 per testament de molen na aan de kinderen van haar broer. Daarmee kwam de molen weer onder het bezit van de Heerlijkheid Mariënwaerdt / de oude Abdij Mariënweerdt. 

Oorspronkelijk had deze molen twee koppel stenen; later is een hamermolen in de kelder geplaatst en één koppel vervangen door de nu nog in gebruik zijnde silo's. Het luiwerk is vervangen door een elektrisch aangedreven (riem met spanrol), op de kapzolder staat nog een wiel waar dollen in hebben gezeten (mogelijk het oude luiwiel). Op de kapzolder zijn ook de pijpen naar de cyclonen van de hamermolen en de stofafzuiging te vinden. Verder is er nog een mengketel met houten bovendeel. 
Het thans aanwezige koppel stenen kan zowel op windkracht als met een elektromotor worden aangedreven. De verticale motor drijft d.m.v. aan platte riem (met spanrol) via onderaandrijving de steen aan, kortom: in deze molen heerst nog echt de sfeer van een ouderwets veevoederbedrijf. 

Een opvallend detail: het spoorwiel is een omgebouwd bovenwiel, wellicht van de voorgaande standerdmolen. Ook de vangbalk kan uit een standerdmolen afkomstig zijn; deze is achthoekig en was òf een luias òf een koning van de achtermolen.

In 1968/69 heeft men de molen grondig hersteld: zo werden onder meer nieuwe roeden gestoken.
Lange tijd heeft deze molen, hoewel steeds goed onderhouden, weinig of niet gedraaid. Sinds begin 2009 is de molen evenwel weer zeer geregeld draaiend en ook malend te zien.

Zo'n 55 jaar na uitvoerig te zijn hersteld is deze molen wederom aan groot onderhoud toe. Dat geldt met name de kap: die is 'op' en dient grotendeels te worden vernieuwd maar in ieder geval opnieuw in verband gebracht. Men is hiervoor een actie gestart (najaar 2023). 

aanvullingen

toelichting naam

De naam "De Vrijheid" is gegeven in 1968. Daarmee heeft men verwezen naar de herwonnen vrijheid na de Tweede Wereldoorlog.

foto's

foto's