Molen Poldermolen E, Stompetoren

Stompetoren, Noord-Holland
b

korte karakteristiek

naam
Poldermolen E
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
herbouwd
1635
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van Polder E van Waterschap de Schermer, thans op vrijwillige basis

adres
Noordervaart 105
1841 GA Stompetoren
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00151
oude dbnr.
B727
Meest recente aanpassing
| Constructie
media-bestand
Molen 00151 Poldermolen E (Stompetoren)
Willem Jans (4-9-2005)

locatie

plaats
Stompetoren
gemeente
Alkmaar, Noord-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Schermer, sectie O, nr. 499
geo positie
X: 115892, Y: 514517
N: 52.61678, O: 4.80975
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Bijzonder groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Noordervaart 105
1841 GA Stompetoren
molenaar
Arie Butterman
telefoon
072-5039549 of 072-5022423
website
social media
open voor publiek
nee
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Poldermolen E via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Eiken achtkant, gedekt met riet, op lage voet. De onderste ca. 2 meter gedekt met geteerde gepotdekselde planken
kap
Gedekt met riet
inrichting

Houten vijzel Ø 1,85 m. met drie gangen.
Woning in de molen.

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
binnenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; 56 houten rollen. Binnenkruirad.
vlucht
24,90 / 24,92 m.
vang
Stutvang; 3 vaste stukken. Vangbalk met duim, vangstok. Pal.
overbrenging

Bovenwiel 50 kammen
Bovenschijfloop 24 staven, steek 16,8 cm.
Onderbonkelaar 27 kammen
Vijzelwiel 31 kammen, steek 16 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 1,81

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Vaags ✉︎ 576 binnen 2023 2023 binnen aanw. 24,90
Straathof ✉︎ 184 buiten 2003 2003 buiten aanw. 24,92
Bremer ✉︎ 112 binnen 1966 1966? binnen 2023 25,00
Pot ✉︎ 923 buiten 1875 >1886 buiten 2003 25,00
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ 1056 1876 1876? aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van Polder E van Waterschap de Schermer, thans op vrijwillige basis

omwentelingen
eigendomshistorie

De Schermer Molens Stichting is eigenaar sinds 1-01-2014, daarvoor was dat de Stichting Schermer Molens sinds 1964, daarvoor het Waterschap de Schermeer.

geschiedenis

Deze molen werd in 1634 gebouwd als ondermolen van een driegang, die zich bevond tussen Oterleek en Rustenburg, maar kreeg al in 1635 zijn definitieve, huidige, locatie. Ook de andere molens van deze driegang werden in die tijd verplaatst. 
Dit kwam vaak voor: bij droogmakerijen was het zaak, een waterplas zo snel mogelijk leeg te malen. Naarmate de droogmaking vorderde, werden molens vaak weer verplaatst naar diepere gedeelten. Recent onderzoek heeft aangetoond dat in de Schermer tijdens de feitelijke droogmaking vrijwel alle thans nog aanwezige molens eerst elders hebben gefunctioneerd, voordat zij hun huidge plaats kregen. 

Deze molen bemaalde vanaf 1635 de 332 ha. grote polder E van de Schermer op de Noordervaart, die deel uitmaakt van de Schermerbinnenboezem. De molen werd in de tweede helft van de 19e eeuw vervijzeld en in 1929 buiten bedrijf gesteld.

In de jaren erna is de molen als woning in gebruik gebleven. In de loop van de jaren '70 van de 20ste eeuw volgde, onder invloed van vrijwillig molenaarschap het draaivaardig maken. Sindsdien wordt de molen veelvuldig aan het draaien gebracht. 

In het voorjaar van 2002 werd bekend dat een subsidie is toegewezen door de Rijksdienst voor de Monumentenzorg en het VSB-fonds, bestemd voor het restaureren van alle 11 molens van de Schermer. Voor Poldermolen E betekende dit het volgende: een nieuwe houten vijzel, vijzelwiel, wachtdeur, kroosbrug, nieuwe buitenroede, vijf velden nieuw riet, windpeluw vervangen, een hek om de molen geplaatst en de waterlopen gerestaureerd. De vijzelkom is in verband met de verlaagde polderpeil verdiept zodat de vijzel goed in het water staat. Inmiddels is ook de verbinding naar de Noordervaart in ere hersteld, zodat de molen als vanouds op de Schermer-binnenboezem kan uitmalen.

De in april 2003 gestoken nieuwe buitenroede verving een zeer oude Potroede, nr. 923 (ca. 1876), die waarschijnlijk uit de Beemster afkomstig is; in de Beemster hadden de roeden een iets grotere hekafstand dan in de Schermer. Deze oude roede wordt thans bewaard bij de museummolen aan de Noordervaart.

In 2022 bleek ook de binnenroede aan vervanging toe. In april 2023 arriveerde een nieuwe roede bij de molenmaker. Op 26 oktober dat jaar werd de oude roede gestreken en meteen de nieuwe gestoken. Enige weken later was de molen weer maalvaardig. 

aanvullingen

toelichting naam

De molen wordt aangeduid naar de polderafdeling die hij kan bemalen.

foto's

foto's