- naam
- Vrouwgeestmolen
- modeltype
- Kantige molen, grondzeiler
- functie
- poldermolen
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Bemalen van de polder Vrouwgeest, thans op vrijwillige basis.
- adres
-
Heimansbuurt 1
2401 LV Alphen aan den Rijn - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 00056
- oude dbnr.
- B948
- Meest recente aanpassing
- | Aanvullingen
Molen Vrouwgeestmolen, Alphen aan den Rijn
Alphen aan den Rijn, Zuid-Holland
b
locatie
- plaats
-
Alphen aan den Rijn
- gemeente
- Alphen aan den Rijn, Zuid-Holland
- plaats(en) voorheen
- Oudshoorn
- streek
- Rijnland
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Oudshoorn, sectie A, nr. 1315
- geo positie
-
X: 104068, Y: 463172N: 52.15437, O: 4.64296
- biotoopwaarde
- 3 (matig)
- landschappelijke waarde
- Bijzonder groot vanuit westelijke richtingen; een woonwijk, industrie en een bomenlaan oostelijk van de molen, aan de overzijde van de Heimanswetering, zijn echter niet fraai en verstoren het beeld uit sommige hoeken behoorlijk.
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Heimansbuurt 1
2401 LV Alphen aan den Rijn - molenaar
- Hans Vrolijk
- telefoon
- 0172-785291
-
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- nee
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- ja
- openingstijden
Op afspraak.
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- meelverkoop
- nee
- museuminformatie
- gericht op scholen
- nee
- bijzonderheden
- fietsroute
- fietsroute in de buurt van Vrouwgeestmolen via fietsnetwerk.nl
constructie
- modeltype
- Kantige molen, grondzeiler
- krachtbron
- wind
- kenmerken
- functie
- romp
- Houten achtkant, gedekt met riet, op gemetselde voet van 2,35 m.
- kap
- Gedekt met riet
- inrichting
Stalen vijzel, Ø 1,35 m.
Woning in de molen.- versieringen
Aardige baard, donkergroen geverfd, met witte krullen versierd en de opschriften '1797' '1954'. Daaronder in een wit ovaal de initialen HKD.
(die letters verwijzen ongetwijfeld naar de maker, Hendrik Koperdraat).
De steen in de toog van de vijzelgoot vermeldt:
Anno 1909
Het is Carel Piek geweest
Voorzitter van de Vrouwgeest
Die deze spil voorheen een eiken paal
Vervangen liet door een staal- plaats bediening
- grondzeiler
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Rollenkruiwerk; 47 houten rollen. Kruirad.
- vlucht
- 27,00 / 27,10 m.
- vang
- Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel; pal.
- overbrenging
Bovenwiel 68 kammen
Bovenschijfloop 35 staven, steek 13,2 cm.
Onderwiel 41 kammen
Vijzelwiel 33 kammen
Overbrengingsverhouding 1 : 2,41- hoogte
- wiekvorm
- Systeem Fauël op beide roeden; de binnenroede met automatische remkleppen, de buitenroede met steekborden.
- wiekenkruis
-
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Straathof 190 buiten 2004 2004 buiten aanw. 27,10 Straathof 191 binnen 2004 2004 binnen aanw. 27,00 Pot 1823 binnen 1899 1931 binnen 2004 27,25 Pot 1724 buiten 1894 1931 buiten 2004 27,25 - wiekverbeteringen
In 1931 werden beide roeden voorzien van het systeem Dekker.
In 1954 werd dit vervangen door de 'Prinsenmolenwiek', een stroomlijnneus, ontwikkeld door Ir. Havinga en voor het eerst toegepast op 'De Prinsenmolen' te Hillegersberg. Dit systeem werd hier geen succes: alleen met vol zeil liep het goed; als er gezwicht moest worden ontwikkelde het wiekenkruis te weinig trekkracht; zonder zeil ging het helemaal niet. Op de binnenroede werd het daarom al na drie jaar vervangen door het systeem Fauël (fokwieken) met automatische remkleppen.
In 1982 kreeg ook de buitenroede fokwieken, waarmee het systeem Havinga vermoedelijk voorgoed uit de molenwereld verdween.- bovenas
-
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte Sterkman & Zn, wed. A. 153 1862 1862? aanw. 06,00
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 7537
- inventarisnummer
- ZH045
eigendom
- eigenaar
- Rijnlandse Molenstichting
- eigendomsvorm
- Stichting
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Bemalen van de polder Vrouwgeest, thans op vrijwillige basis.
- molenmaker
- Hendrik Koperdraat, Alfen (1797)
- omwentelingen
- eigendomshistorie
In 1970 verkocht de polder de molen aan de Rijnlandse Molenstichting.
- geschiedenis
-
De polder Vrouwgeest werd ca. 1634 gesticht. In verband met vervening en droogmaking waren deze polder en een gedeelte van de polder Gnephoek van 1756 tot 1813 samengevoegd onder de benaming Veen- en Droogmaking in de Gecombineerde Gnephoek- en Vrouwgeestpolder. Het consent tot vervenen, bedijken en droogmaken werd op 4 oktober 1756 door hoogheemraden van Rijnland verleend.
Na de uitvening is de polder tussen 1797 en 1799 drooggemaakt door de toen nieuw gebouwde Vrouwgeestmolen. Een wipmolen, die de polder voor de volledige uitvening bemaalde, moet rond die tijd zijn afgebroken.
Tot 1968 werd de polder Vrouwgeest (ca. 150 ha.; opvoerhoogte 4,20 m.) aldus bemalen. Vanwege de samenvoeging met de polder Oudendijk tot één bemalingseenheid kwam de molen in dat jaar officieel buiten bedrijf. Op vrijwillige basis werd er evenwel nog wel gemalen.
In 1981/'82 werd bij een grote restauratie de kap vrijwel geheel vernieuwd; in 2004 kreeg de molen nieuwe roeden en in het late voorjaar van 2009 een nieuw rietdek.
In het najaar van 2014 verving men de fokken: de binnenroede behield de remkleppen, op de buitenroede bleef het bij steekborden. Ook kreeg de molen een nieuwe korte spruit.
Begin 2020 gebeurde iets opmerkelijks: het gemaal dat de polder drooghield bleek defect en wel in die mate, dat het Hoogheemraadschap van Rijnland in eerste instantie koos voor de bouw van een nieuw gemaal. Als gevolg heeft de molen toen een tijdlang als vanouds de polder moeten bemalen. Uiteindelijk heeft men toch het gemaal gerepareerd en geen nieuw gebouwd.
Vervolgens was de molen aan de beurt: van 9 juni tot 14 juli werden voorwaterloop en kruiwerk grondig nagekeken.
Sinds de oplevering, Kerstmis 1797, maalt de familie Vrolijk hier van vader op zoon:
Cornelis Vrolijk (1797 - 1829)
Jan Vrolijk (1829 - 1873)
Art Vrolijk (1873 - 1915)
Cornelis Willem Vrolijk (1915 - 1950)
Karel Vrolijk (1950 - 2008)
Hans Vrolijk (2008 - )
aanvullingen
- toelichting naam
Deze molen wordt vernoemd naar de polder die hij kan bemalen. Er wordt ter plaatse ook wel gesproken over 'de molen van Vrolijk'.
- literatuur
Andries Veloo, 'Karel Vrolijk en de Vrouwgeestmolen', in: Molenwereld 113 (2008) 108 - 112.
Peter van der Molen, 'Vrouwgeestmolen biedt zes generaties Vrolijk onderdak', in: De Nieuwe Molenwereld 14 (2024), pp. 19 - 21.
foto's
- foto's
-
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
- foto's
- foto's insturen