Molen De Windhond, Woerden

Woerden, Utrecht
b

korte karakteristiek

naam
De Windhond
modeltype
Ronde molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan op professionele basis

adres
Wilhelminaweg 1
3441 XB Woerden
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00042
oude dbnr.
B857
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 00042 De Windhond (Woerden)
Jan Vroege (31-8-2018)

locatie

plaats
Woerden
gemeente
Woerden, Utrecht
streek
Groene Hart
kadastrale aanduiding
Gemeente Woerden, sectie C, nr. 1273
geo positie
X: 120454, Y: 455235
N: 52.08431, O: 4.88320
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Zeer groot; bepaalt tezamen met hoge kerktorens het stadsbeeld van Woerden

contact en bezoek

bezoek/postadres
Wilhelminaweg 1
3441 XB Woerden
molenaar
Karel Dolman
telefoon
06-42051066
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
nee
openingstijden

Woensdag 14.00-16.00 uur; vrijdag en zaterdag 10.00-16.00 uur. Eventuele afwijkende openingstijden staan doorgaans op de website. 

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
ja
museuminformatie
gericht op scholen
nee
AKG lid
ja
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Windhond via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Ronde molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen, grotendeels geteerd.
kap
Gedekt met hout
inrichting

Twee koppel 17der kunststenen en een koppel 16der kunststenen, opgegoten op een blauwe steen; sleepluiwerk; afschietwerk; mengketel; koekenbreker, restanten van een pelwerk. Twee maalstoelen op de begane grond, aangedreven door een Crossley gasmotor.
Woning in de molen (1861; geheel vernieuwd in 1984/85).

versieringen

Goed gesneden baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met de opschriften "Anno 1755" en daaronder, omcirkeld, "De Windhond".

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; 45 ijzeren rollen. Kruihaspel.
vlucht
25,20 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel; pal.
overbrenging

Bovenwiel 60 kammen
Bovenschijfloop 31 staven, steek 12,7 cm.
Spoorwiel 96 kammen
Steenschijflopen 28, 28 en 27 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 6,64 resp. 1 : 6,88

hoogte
van de stelling: 9,30 m. Van de berg 5,70 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 198, Straathof
Straathof
✉︎ 198 buiten 2004 2004 buiten aanw. 24,70
media-bestand
Roede 199, Straathof
Straathof
✉︎ 199 binnen 2004 2004 binnen aanw. 24,64
Pot ✉︎ 1920 buiten 1902 1929 buiten 2004 25,16
media-bestand
Roede 1307, Pot
Pot
✉︎ 1307 binnen 1881 binnen 2004 24,58
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Enthoven & Co, L.I. ✉︎ 501 1868 1868? aanw. 05,00
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan op professionele basis

omwentelingen
eigendomshistorie

De gemeente Woerden is eigenaar sinds 1977; daarvoor was dat de fam. Hogendoorn sinds 1876.

geschiedenis

De huidige molen is de opvolger van een standerdmolen die reeds op een plattegrond van 1550 voorkwam. In 1588 stonden er twee standerdmolens op de stadswallen. Plattegronden uit 1632 en 1649 geven deze ook aan. In 1707 werd één hiervan alweer afgebroken.

De familie Hogendoorn kreeg de molen op 1 maart 1876 in bezit en bleef dit tot 1976, dus 100 jaar en vrijwel de gehele tijd bleef de molen in bedrijf. Op 27 januari 1977 werd de gemeente Woerden eigenaar.
Jan Hoogendoorn, de molenaar die hier zeer lang de baas was, bewaarde gedurende zijn leven vrijwel alles wat met de molen te maken had en dat is tot de dag van vandaag te zien: de maalzolder heeft de oude sfeer zeer goed behouden, zelfs de verduisteringsgordijnen uit WO II hangen er nog!
Ooit moet er in de molen ook gepeld zijn, want de twee pelkisten zijn er nog steeds (en in gebruik als opslag) en de pelstenen liggen buiten in het pad om de molen heen.

Na het overlijden van Jan Hogendoorn en het vertrek van diens familieleden uit de woning, vond in 1978 de eerste fase van een ingrijpende restauratie plaats: kap en stelling werden geheel vernieuwd. Beide Potroeden konden na reparatie weer worden gestoken. 
In januari 1984 startte een tweede fase, waarbij diverse zolders en de woning werden aangepakt. Het woongedeelte verkeerde in slechte staat en werd vrijwel geheel uitgesloopt, om vervolgens tot in detail te worden gereconstrueerd. De uit Leiden afkomstige molenmaker en molenaar Wim van Krieken, die al sinds 1979 op De Windhond actief was, werd de nieuwe bewoner.
Wim van Krieken nam in 2011 afscheid van de Windhond. In oktober dat jaar werd Karel Dolman hier tijdelijk molenaar, in de loop der jaren werd het zijn vaste stek. Sinds 2018 bewoont hij de molen ook.

Een zeer opvallend detail in de kap: door een gietfout is de pen van de as niet helemaal rond; om dit op te vangen is het bovenwiel iets a-centrisch rond de vulstukken afgehangen!
Die gietfout heeft als oorzaak dat de gietmal is gaan zakken tijdens het gieten. Zoiets is naar verluidt vaak gebeurd (1 op de 10 keer, wordt gesteld). Hier is het goed zichtbaar maar bij andere molens ook. Doordat de lagervlakken zeer mooi zijn en de as niet warm loopt heeft het feitelijk geen nadelen.

aanvullingen

trivia

Toen in 1978 de nieuwe kap werd geplaatst, bleek de boventap van de koningspil zo'n 10 cm. ónder de ijzerbalk uit te komen. Grote schrik bij de molenmakers! Wat bleek: de oude kap (en daarmee ook de ijzerbalk) was in ruim 200 jaar min of meer meegezakt met andere balken, waaronder de donsbalk. Bij de nieuwe kap zat alles uiteraard helemaal strak dus paste het niet meer. 
Eén ding was duidelijk: men was met deze molen nog niet klaar! 

foto's

foto's