Molen De Slokop, Spaarndam

Spaarndam, Noord-Holland
b

korte karakteristiek

naam
De Slokop
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Draaivaardig
bestemming

Vh. bemalen van de Vereenigde Binnenpolder, thans buiten bedrijf; woning

adres
Lagedijk 13
2064 KV Spaarndam
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00012
oude dbnr.
B723
Meest recente aanpassing
| Constructie
media-bestand
Molen 00012 De Slokop (Spaarndam)
Piet Glasbergen (12-5-2013).

locatie

plaats
Spaarndam
plaatsaanduiding
Spaarndam-Oost
gemeente
Haarlemmermeer, Noord-Holland
streek
Zuid-Kennemerland
kadastrale aanduiding
Gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude, sectie H, nr. 848
geo positie
X: 106936, Y: 491279
N: 52.40723, O: 4.68087
biotoopwaarde
3 (matig)
landschappelijke waarde
Groot, de molen staat fraai aan open water (al staat er aan de oever hier en daar behoorlijk wat begroeiing).

contact en bezoek

bezoek/postadres
Lagedijk 13
2064 KV Spaarndam
molenaar
J. van Run
telefoon
023-5372771 (molenaar)
e-mail

website
social media
open voor publiek
nee
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Slokop via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Grenen achtkant, gedekt met riet, op gemetselde voet van ca. 2,30 m. hoog
kap
Gedekt met riet
inrichting

Gaandewerk, op bovenwiel na, geheel uitgebroken.
Vh. houten vijzel Ø 1,90 m.
Woning in de molen

versieringen

Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd met enige versieringen en de opschriften "1877" en "de Slokop".

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; 48 houten rollen. Kruirad.
vlucht
26,20 / 26,30 m.
vang
Vlaamse vang; 5 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel; pal.
overbrenging

Bovenwiel 69 kammen, steek 13,5 cm.
Rest gaandewerk niet meer aanwezig.

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Vaags ✉︎ 146 buiten 2007 2007 buiten aanw. 26,30
Vaags ✉︎ 147 binnen 2007 2007 binnen aanw. 26,20
Schuitema ✉︎ g.n. buiten 1964 1964 buiten 2007 26,05
Schuitema ✉︎ g.n. binnen 1964 1964 binnen 2007 26,30
Pot ✉︎ 2301 buiten 1913 1914 buiten 1964 26,30
Pot ✉︎ 2261 buiten 1913 1913 binnen 1964 26,30
wiekverbeteringen

Op deze molen is nooit een wiekverbetering toegepast.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ 940 1874 1877 aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Draaivaardig
bestemming

Vh. bemalen van de Vereenigde Binnenpolder, thans buiten bedrijf; woning

omwentelingen
eigendomshistorie

Stadsherstel Amsterdam is eigenaar sinds 1 augustus 2016. Daarvoor was dit sinds 1974 Vereniging De Hollandsche Molen; daarvoor de gemeente Haarlemmerliede c.a. sinds 1962; daarvoor de Verenigde Binnenpolder vanaf 1877 (ook van de voorganger).

geschiedenis

De Slokop bemaalde tot 1951 de 705 ha. grote Vereenigde Binnenpolder onder Haarlemmerliede en Spaarnwoude op Rijnlands boezem. De molen is gelegen aan de Mooie Nel (vroeger: 'Mooie Hel' of 'Moeijen Hel' genoemd; dit stuk water was soms kennelijk moeilijk bevaarbaar).

Vóór 1877 stond hier een schepradmolen. Deze verkeerde in 1875 in dusdanige staat, dat een zeer grote opknapbeurt nodig was. Eenmaal begonnen bleek de molen slechter dan gedacht, waarna men besloot tot de bouw van een geheel nieuwe molen.
Deze heeft men meteen als vijzelmolen ingericht, dus ook de fundering zal ingrijpend zijn herzien. Niet duidelijk is, of de huidige, uit 1874 daterende, bovenas in de oude molen heeft gezeten; het lijkt waarschijnlijker dat deze as klaarlag maar pas in de nieuwe molen is gestoken.

De Vereenigde Binnenpolder werd tot 1927 uitsluitend met windkracht droog gehouden en niet alleen door De Slokop: er was nog een andere molen, aangeduid als de Liedemolen. Hoewel duidelijk kleiner dan de Slokop en vermoedelijk ook minder gunstig gelegen, was de Liedemolen wel de eerste die in het zeil ging als het polderpeil dat vereiste; de Slokopmolen werd pas in tweede instantie ingezet. 

In 1913 gebeurde hier iets merkwaardigs: de firma Pot leverde roede nr. 2261 af, een buitenroede, maar noteerde op het werkbriefje meteen: "Hier weer Buitenroede bij maken daar ze deze Buiten roe binnen gestoken hebben". Inderdaad volgde direct daarna nóg een buitenroede, de 2301.
Had molenmaker Kwantes zich vergist of waren beide oude roeden van deze molen even slecht,  zodat zij in de praktijk vrijwel tegelijk zijn vervangen? Waren die oude roeden nog van hout (en/of afkomstig van de voorganger)? 

Met de Liedemolen, de hoofdmolen van deze polder dus, ging het op 3 november 1927 goed mis: een roedebreuk met veel vervolgschade leidde tot de beslissing, deze molen te slopen en te vervangen door een vijzelgemaal, aan te drijven door een ruwoliemotor. Vanaf 1928, toen dat gemaal in gebruik werd genomen, was De Slokop alleen nog hulpgemaal en bleef dat tot 1951, waarna stilstand volgde. 

Vanaf 1951 was de molen verhuurd als woning en kwam uitwendig tenslotte in verval. Na verkoop aan de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude volgde in 1964 evenwel een forse uitwendige restauratie, waarbij onder meer nieuwe gelaste roeden werden gestoken. Wél werd de molen toen voor bemaling geheel ongeschikt gemaakt: vrijwel al het gaandewerk is toen verwijderd. De buitenwaterloop was al eerder, 1953, kort na de ramp in Zeeland, gedicht. Wat van het binnenwerk overbleef was het enorme conische bovenwiel met zes plooistukken.

In 1974 volgde verkoop aan vereniging De Hollandsche Molen te Amsterdam.
Na jaren van stilstand, waarbij de molen overigens steeds behoorlijk werd onderhouden, slaagde de jonge Stichting Molens Zuid-Kennemerland er in 1984 in, de molen vanwege het 550-jarig bestaan van de Vereenigde Binnenpolder weer te laten draaien. Vanaf dat moment is de molen door zijn bewoner zo nu en dan in beweging gezet.

In 2003 kwam hieraan, door de slechte staat van de roeden, een voorlopig einde. Nieuwe roeden werden in het najaar van 2007 gestoken. Sindsdien is de molen weer draaivaardig en draait af en toe.
In de zomer van 2014 volgde stilzetting vanwege de slechte staat van de staartbalk. Vroeg in 2015 is een nieuwe balk aangebracht.

Vereniging de Hollandsche Molen besloot in 2011 om zich te concentreren op haar kerntaken: belangenbehartiging en draagvlakverbreding. Dit betekende ook dat het eigen molenbezit zoveel mogelijk aan andere, competente, instanties werd overgedragen.
In 2016 vond DHM in Stadsherstel Amsterdam een goede partij om zowel De Slokop te Spaarndam als De Zwaan te Ouderkerk aan de Amstel over te nemen. Beide molens hebben gemeen dat zij al decennialang wel draai- maar niet meer maalvaardig zijn en voor bewoning verhuurd. Dat is na 1 augustus 2016 zo gebleven.

Molenaars van de Slokop waren:
Bastiaan van Geldorp, 1859 - 1896 (dus ook van de voorganger)
Petrus van Geldorp, 1896 - 1915
Johannes van der Aar, 1916 - 1951
Na 1951 werd de molen verhuurd aan de familie De Raaf, van wie nazaten nog steeds de molen bewonen.

aanvullingen

toelichting naam

Vanouds is dit een poldermolen met een naam geweest. Ook de voorganger werd al betiteld als 'de Slokopmolen'. Vermoedelijk had dit met de speciale functie te maken: hij werd pas ingezet bij veel wind en was dus vanouds eerder bij- dan hoofdbemaling.

foto's

foto's