Molen Grutterij op het Lage Westeinde, Den Haag

geschiedenis

toestand

bouwjaar

< 1800

verdwenen

circa 1870

geschiedenis

Deze grutterij had zowel een ingang aan het Lage Westeinde (Wijk B nr 91) als een ingang naar het Slop van de Drie Boeren, een straat die niet langer bestaat, maar die ongeveer lag op de plaats van de huidige Warmoezierstraat (maar zonder de knik).

Zie de plattegronden van H. van der Poth, Beeldbank Haags Gemeentearchief, die de situatie in 1812 en 1832 laten zien.

Bernardus Kaaijmans werd geboren in 1759 in Den Haag en trouwde in 1796 met Geertruida de Bruijn. Het echtpaar kreeg acht kinderen. Geertruida overleed in 1820, waarna de grutterij in financiele problemen kwam. Men werd gedwongen de grutterij te verkopen, zoals blijkt uit de volgende advertentie:

01-12-1823: 's -Gravenhaagsche Courant
"VANWEGE ZIJNE MAJESTEIT DEN KONING EN DE JUSTITIE
VERKOOPING, ter rolle der geregtelijke uitwinningen van de Regtbank van eersten aanleg, zitting houdende te 's Gravenhage, hoofdplaats van de provincie Zuidholland, van een HUIS en ERVE, waarin ene GRUTTERIJ wordt geëxcerceerd, met nog een WAGENHUIS, PAARDENSTALLINGEN en ACHTERHUIS, te voren geweest zijnde twee huizen, met alle de vaste en losse gereedschappen tot de voorz. Grutterij behoorende, staande en gelegen aan de zuidzijde van hec lage Westeinde, Wijk B, nr 91, verpondingsnr 80 en uitkomende in de Warmoesstraat of het Slop van Drie Boeren, in het ressort van het eerste canton van 's Gravenhage, district 's Gravenhage, provincie Zuidholland; strekkende hetzelve aan het eene einde ten noorden aan het lage Westeinde, alwaar het deszelfs hoofdingang heeft, en aan het andere einde ten zuiden aan de huizinge van P. Schryver; belend ten oosten den heer A. J. Boes, en ten westen de heeren W.H. van Geervliet en F. Campbell.
Bewoond wordende door Bernardus Kaaymans, Meester. Grutter, gearresteerd, als onroerend goed, onder voornoemden Bernardus Kaaymans, wonende in het Lage Westeinde, Wijk B, nr 91, zoo voor zich, als in qualiteit van erfgenaam in den nagelatenen boedel van wijle zijne huisvrouw Geertruida de Bruyn, zoo en wanneer hij daarin mogt zijn geintresseerd, en nog in qualiteit en relatie van wettigen Voogd over zijne minderjarige kinderen, met namen Johannes Kaaymans, Bernardus Wilhelmus Kaaymans, Helena Geertruy Kaaymans en Johanna Wilhelmina Kaaymans, allen in huwelijk verwekt bij, en  mede-erfgenamen van zijne overledene huisvrouw de voornoemde Geertruida de Bruyn mitsgaders onder Petrus Johannes Kaaymans, Maria Catharina Kaaymans en Johanna Maria Kaaymans, allen insgelijks onverdeelde erfgenamen van gezegde hunne moeder Geertruida de Bruyn, en wonende allen in 's Gravenhage, ten huize van gemelden hunne vader Bernardus Kaaymans".

De grutterij werd voor fl.1000 aangeboden. De koper was Jan van Bemmel. Hij werd in 1802 geboren in Utrecht. In 1827 trouwde Jan van Bemmel, grutter van beroep, in Den Haag met Sophia Elizabeth van Weezel, dochter van Johannes van Weezel en Elisabeth van Onzelen, beide telgen van molenaarsgeslachten.
In 1828 werd hun dochter Sophia Cornelia Elisabeth geboren. Een maand later overleed haar moeder Sophia Elizabeth in het kraambed.
Jan van Bemmel werkte samen met Willem van Leeuwen, gruttersknecht uit Den Haag, en Pieter van Beek, gruttersleerling uit Zegwaart.
Jan van Bemmel hertrouwde in Den Haag met Elizabeth Catharina van der Gaag in 1830.
Uit dit huwelijk werd Jan Jansz van Bemmel geboren in 1831.
In 1840 werkte hij samen met Johannes Wilhelmus Sleiffers uit Leiden als gruttersknecht.

Jan van Bemmel overleed in 1851, waarna zijn weduwe Elizabeth Catharina van der Gaag en zijn zoon Jan Jansz van Bemmel het bedrijf voortzette, voor een korte periode geassisteert door de grutter Anton Hugo Kraan.
Elisabeth Catharina van der Gaag overleed als "Fabrikant van Meel" in 1869.

Jan Janszoon van Bemmel was tevens ouderling van het Nederduitsch Hervormde kerkgenootschap en regent van de Diakonie Oude Vrouwen- en Kinder-huis op het Spui in Den Haag.
Tussen 1861 en 1879 verhuisde Jan van Bemmel naar het adres Bierstraat 18 Den Haag