Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
Als de molen draait, meestal vrijdag of zaterdag.
Op afspraak via millfreak@hotmail.com
Eén koppel 16der blauwe en twee koppel 16der kunststenen; sleepluiwerk
Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met de opschriften 'Anno 1727' en "Den Haas"
Fraaie gevelsteen met daarop de afbeelding van een haas en de tekst:
Den Haas
Kornelia Blom en Iakomina De
Kok met haar Tween, Leyden
den Eersten En Tweeden Steen
Den 20 maart Evenals men
1727 Schreven, Willem van
Schelven en Gysbregt Blom
De plooistukken van het bovenwiel zijn blauw geverfd.
Bovenwiel 67 kammen
Bovenschijf 32 staven, steek 11,5 cm.
Spoorwiel 84 kammen
Steenschijven 28 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 6,28
| fabrikant | roenummer | positie bouw | fabricagejaar | jaar gestoken | positie | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Derckx | ✉︎ | 510 | buiten | 1985 | 1986 | buiten | aanw. | 23,90 |
| Derckx | ✉︎ | 511 | binnen | 1985 | 1986 | binnen | aanw. | 23,80 |
| Pot | ✉︎ | 1188 | binnen | 1880 | 1880? | binnen | 1983 | 23,80 |
| Pot | ✉︎ | ? | buiten | ? | buiten | 1983 | 23,80 |
Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.
| fabrikant | asnummer | fabricagejaar | jaar gestoken | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| De Prins van Oranje | ✉︎ | 652 | 1870 | 1870 | aanw. |
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
Rond 1600 werd op het Bolwerk een standerdmolen gebouwd, die in 1723 is gesloopt. In 1726 vroegen de eigenaren van standerdmolen De Flesse, die ook op de wal stond bij de Karnemelksvaart, eveneens toestemming voor sloop om ter plaatse een nieuwe molen te bouwen. Willem van Schelven en Gysbregt Blom werden de eerste eigenaren van de in 1727 gebouwde stenen korenmolen Den Haas.
In 1763 volgde Izak Schelven zijn vader op. Diens zoon Johannis nam de molen in 1799 over en in 1821 diens zoon, wederom een Izak. De uit Goes afkomstige Francois Jan van Schaverbeeke verwierf de molen in 1840 en in 1855 Pieter Luteyn uit Zuidzande. Uit diens nalatenschap kreeg dochter Suzanna de molen, waarop haar echtgenoot Pieter Aalbregtse van 1855 tot 1893 molenaar was. Zoon P. Aalbregtse Jr. verkocht de molen in 1898 aan het echtpaar Elisabeth Snaauw en L. van Oeveren. Haar zoon H. van Dijke Hzn. uit het eerste huwelijk erfde de molen in 1902 en in 1950 diens zoon H.J. van Dijke.
Tot 1953 werd regelmatig gemalen met twee koppel 16der blauwe en kunststenen en een koppel Franse stenen met een diameter van 1,45 m. Op de eerste zolder werden een (in 1967 verwijderde) centrifugaalbuil, mengmachine en graanreiniger aangedreven door een 5 PK elektromotor. Ook de elevator met windaandrijving verdween toen, evenals de bijzondere in ijzer opgetrokken open rosmolen die in de naburige schuur een hakselmachine aandreef. Een 45 PK hulpmotor zorgde bij windstilte voor aandrijving van de machines.
In 1966 verkocht Van Dijke zijn molen aan W.M. Dekker uit Nijmegen, die dit reeds vervallende monument als weekendverblijf ging gebruiken. Aan onderhoud van het buitenwerk werd verder niets meer gedaan. Het gaandewerk werd ook ongemoeid gelaten (en bleef aldus in redelijke toestand bewaard).
In juli 1983 werd de molen, waarvan de toestand inmiddels gevaarlijk voor de omgeving werd, grotendeels onttakeld: de roeden werden doorgeslepen en de staart verwijderd. Een stenen romp met een bouwvallige kap en stelling bleef over.
Onderhandelingen tussen gemeente en eigenaar hadden aanvankelijk geen resultaat. In 1984 ging de eigenaar akkoord met de ƒ 60.000,-- die de gemeente hem voor de molen bood. Direct daarna werd een grote restauratie voorbereid.
Restauratie betekende hier: nieuwe kap, roeden en stelling, terwijl ook het metselwerk grondig werd nagelopen. Bijzonder fraai werd de kap, die eiken schaliën kreeg. Het werk werd opgeleverd in 1986.
Sinds de restauratie is de molen veelvuldig draaiend te zien waarbij soms wordt gemalen.
In juni 2022 begon men met het nakijken van de betimmering van de kap: vele schaliën moesten worden vervangen. Enige tijd later was dit werk gereed.
Vanaf de bouw in 1727 tot de invoering van de grondbelasting in 1870 was de moleneigenaar jaarlijks een cijns van ƒ 9,-- (met een vrijstelling voor de eerste 20 jaar) verschuldigd aan de eigenaar,. Daarna werd tot eind 1963 ƒ 7,20 betaald, welk bedrag in het kader van de herverkaveling is afgekocht.
De molen draagt de naam 'Den Haas' vanaf de bouw in 1727.
Op 27 juni 2022 werd Zierikzee overvallen door een tornado, met onder meer een dodelijk slachtoffer en meerdere gewonden als gevolg. Ook was er hier en daar flinke schade aan gebouwen. Op beelden is te zien dat de tornado de molen, op dat moment in de steigers vanwege het herstel van de kap, rakelings passeert. 'Den Haas' ontsnapte met lichte schade, de steiger rond de molen raakte evenwel ontzet en moest later worden afgekeurd. Van de woning half onder de molen waren de ramen naar binnen gezogen en was het dak verschoven.
Bram Westerink (16-10-2024)
Bram Westerink (16-10-2024)
