Molen Den Haas, Zierikzee

Zierikzee, Zeeland
b

korte karakteristiek

naam
Den Haas
modeltype
Ronde molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Bolwerk 1
4301 AP Zierikzee
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van Den Haas via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
01877
oude dbnr.
B930
Meest recente aanpassing
| Tellerstand
media-bestand
Molen 01877 Den Haas (Zierikzee)
Jeroen van Dijke (Juni 2012).

locatie

plaats
Zierikzee
plaatsaanduiding
gemeente
Schouwen-Duiveland, Zeeland
streek
Schouwen
kadastrale aanduiding
Gemeente Zierikzee, sectie F, nr. 1202
geo positie
X: 53293, Y: 407470
N: 51.64683, O: 3.91764
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Zeer groot, van verre al zichtbaar

contact en bezoek

bezoek/postadres
Bolwerk 1
4301 AP Zierikzee
molenaar
Jeroen van Dijke
telefoon
06-20884716
website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
nee
openingstijden

Als de molen draait, meestal vrijdag of zaterdag.

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen

Op afspraak via millfreak@hotmail.com

bijzonderheden

constructie

modeltype
Ronde molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen
kap
Gedekt met eiken schaliën
inrichting

Eén koppel 16der blauwe en twee koppel 16der kunststenen; sleepluiwerk

versieringen

Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met de opschriften 'Anno 1727' en "Den Haas"

Fraaie gevelsteen met daarop de afbeelding van een haas en de tekst:
Den Haas
Kornelia Blom en Iakomina De
Kok met haar Tween, Leyden
den Eersten En Tweeden Steen
Den 20 maart Evenals men
1727 Schreven, Willem van
Schelven en Gysbregt Blom

De plooistukken van het bovenwiel zijn blauw geverfd.

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; ijzeren rollen. Kruirad.
vlucht
23,80 / 23,90 m.
vang
Vlaamse vang; 5 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Pal.
overbrenging

Bovenwiel 67 kammen
Bovenschijf 32 staven, steek 11,5 cm.
Spoorwiel 84 kammen
Steenschijven 28 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 6,28

hoogte
van de stelling: 4,85 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx ✉︎ 510 buiten 1985 1986 buiten aanw. 23,90
Derckx ✉︎ 511 binnen 1985 1986 binnen aanw. 23,80
Pot ✉︎ 1188 binnen 1880 1880? binnen 1983 23,80
Pot ✉︎ ? buiten ? buiten 1983 23,80
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ 652 1870 1870 aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

molenmaker
Hubrecht Kooijman, Brouwershaven (metselwerk, 1727) J.J. Bos, Almkerk (1986)
omwentelingen
geschiedenis

Rond 1600 werd op het Bolwerk een standerdmolen gebouwd, die in 1723 is gesloopt. In 1726 vroegen de eigenaren van standerdmolen De Flesse, die ook op de wal stond bij de Karnemelksvaart, eveneens toestemming voor sloop om ter plaatse een nieuwe molen te bouwen. Willem van Schelven en Gysbregt Blom werden de eerste eigenaren van de in 1727 gebouwde stenen korenmolen Den Haas.

In 1763 volgde Izak Schelven zijn vader op. Diens zoon Johannis nam de molen in 1799 over en in 1821 diens zoon, wederom een Izak. De uit Goes afkomstige Francois Jan van Schaverbeeke verwierf de molen in 1840 en in 1855 Pieter Luteyn uit Zuidzande. Uit diens nalatenschap kreeg dochter Suzanna de molen, waarop haar echtgenoot Pieter Aalbregtse van 1855 tot 1893 molenaar was. Zoon P. Aalbregtse Jr. verkocht de molen in 1898 aan het echtpaar Elisabeth Snaauw en L. van Oeveren. Haar zoon H. van Dijke Hzn. uit het eerste huwelijk erfde de molen in 1902 en in 1950 diens zoon H.J. van Dijke.

Tot 1953 werd regelmatig gemalen met twee koppel 16der blauwe en kunststenen en een koppel Franse stenen met een diameter van 1,45 m. Op de eerste zolder werden een (in 1967 verwijderde) centrifugaalbuil, mengmachine en graanreiniger aangedreven door een 5 PK elektromotor. Ook de elevator met windaandrijving verdween toen, evenals de bijzondere in ijzer opgetrokken open rosmolen die in de naburige schuur een hakselmachine aandreef. Een 45 PK hulpmotor zorgde bij windstilte voor aandrijving van de machines.

In 1966 verkocht Van Dijke zijn molen aan W.M. Dekker uit Nijmegen, die dit reeds vervallende monument als weekendverblijf ging gebruiken. Aan onderhoud van het buitenwerk werd verder niets meer gedaan. Het gaandewerk werd ook ongemoeid gelaten (en bleef aldus in redelijke toestand bewaard).

In juli 1983 werd de molen, waarvan de toestand inmiddels gevaarlijk voor de omgeving werd, grotendeels onttakeld: de roeden werden doorgeslepen en de staart verwijderd. Een stenen romp met een bouwvallige kap en stelling bleef over.
Onderhandelingen tussen gemeente en eigenaar hadden aanvankelijk geen resultaat. In 1984 ging de eigenaar akkoord met de ƒ 60.000,-- die de gemeente hem voor de molen bood. Direct daarna werd een grote restauratie voorbereid.

Restauratie betekende hier: nieuwe kap, roeden en stelling, terwijl ook het metselwerk grondig werd nagelopen. Bijzonder fraai werd de kap, die eiken schaliën kreeg. Het werk werd opgeleverd in 1986. 
Sinds de restauratie is de molen veelvuldig draaiend te zien waarbij soms wordt gemalen.

In juni 2022 begon men met het nakijken van de betimmering van de kap: vele schaliën moesten worden vervangen. Enige tijd later was dit werk gereed.

Vanaf de bouw in 1727 tot de invoering van de grondbelasting in 1870 was de moleneigenaar jaarlijks een cijns van ƒ 9,-- (met een vrijstelling voor de eerste 20 jaar) verschuldigd aan de eigenaar,. Daarna werd tot eind 1963 ƒ 7,20 betaald, welk bedrag in het kader van de herverkaveling is afgekocht.

aanvullingen

toelichting naam

De molen draagt de naam 'Den Haas' vanaf de bouw in 1727.

trivia

Op 27 juni 2022 werd Zierikzee overvallen door een tornado, met onder meer een dodelijk slachtoffer en meerdere gewonden als gevolg. Ook was er hier en daar flinke schade aan gebouwen. Op beelden is te zien dat de tornado de molen, op dat moment in de steigers vanwege het herstel van de kap, rakelings passeert. 'Den Haas' ontsnapte met lichte schade, de steiger rond de molen raakte evenwel ontzet en moest later worden afgekeurd. Van de woning half onder de molen waren de ramen naar binnen gezogen en was het dak verschoven.

foto's

foto's