Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
€ Van Pasen tot eind oktober dagelijks 10.00 - 17.00 uur. Voor elders in het jaar zie de website van de molen.
Om de molen is een complete brasserie gevestigd. Voor informatie daarover de website van de molen.
Direct bij de molen bevindt zich een giftshop.
Bezoek in de ochtend; afspreken via 0117-461250
Twee koppel 17der kunststenen; regulateur; buil; sleepluiwerk
Aardige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met enige bladmotieven en de opschriften 'Anno 1739' en daaronder 'De Brak'. Temidden hiervan de afbeelding van een hond, onmiskenbaar ontleend aan de gevelsteen
Boven de deur aan de noordzijde is een zeer fraaie gevelsteen aangebracht. In het middelste golvende vlak staat een hond afgebeeld en ANNO 1739 vermeld. In de horizontale band erboven staat: 'Desen eersten steenen molen genaamt, De Brak. heeft laten bouwen Dhr Joh. s Van Weenegem en vrouw Catharina van Uffle.'.
In de onderste golvende band staat: 'Den eersten steen gelegd door Jacob van Weenegem den 3july en den eersten spijker geslagen door Clement Pieter van Affelen july 22'.
Windvaan, in de vorm van een hond (duidelijk geinspireerd op de afbeelding op de gevelsteen).
Bovenwiel 67 kammen
Bovenbonkelaar 43 kammen, steek 12,6 cm.
Spoorwiel 106 kammen
Steenschijflopen 30 staven, steek 9,4 cm.
Overbrengingsverhoudingen 1 : 5,51
| fabrikant | roenummer | positie bouw | fabricagejaar | jaar gestoken | positie | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Vaags | ✉︎ | 178 | buiten | 2008 | 2009 | buiten | aanw. | 23,50 |
| Vaags | ✉︎ | 179 | binnen | 2008 | 2009 | binnen | aanw. | 23,50 |
| Derckx | ✉︎ | 436 | buiten | 1982 | 1982 | buiten | 2009 | 23,50 |
| Derckx | ✉︎ | 437 | binnen | 1982 | 1982 | binnen | 2009 | 23,50 |
| Pot | ✉︎ | ? | binnen | ? | 1950 | binnen | 1982 | 24,08 |
| Pot | ✉︎ | ? | buiten | ? | 1950 | buiten | 1982 | 24,08 |
| Pot | ✉︎ | 2249 | buiten | 1912 | 1912? | buiten | 1944? | 23,50 |
| Steyaert | ✉︎ | g.n. | ? | ? |
In 1939 kreeg deze molen het systeem Van Bussel op beide roeden. Dit werd, bij herstel van de zware oorlogsschade van 1944, in 1950 opnieuw aangebracht.
Bij het vervangen van de roeden in 1983 is wederom gekozen voor het systeem Van Bussel, zij het dat dit bedrieglijk 'Oud-Hollands' is geverfd!
| fabrikant | asnummer | fabricagejaar | jaar gestoken | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| De Prins van Oranje | ✉︎ | 767 | 1871 | 1950 | aanw. | |
| Boddaert & Co. | ✉︎ | g.n. | ? | ? | 1944 |
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
Van de zeven molens die Sluis ooit telde, resteert alleen nog deze zware ronde stenen stellingkorenmolen uit 1739. Het voortbestaan van ook deze molen is, zie hieronder, bepaald niet vanzelfsprekend geweest.
F. Beun verkocht de molen in 1878 aan J. Sanders, waarna nog twee generaties uit deze molenaarsfamilie hier graan maalden. In 1933 volgde stilzetting (waarbij men ook de pelsteen verwijderde).
In 1939 kwam de ommekeer, want de familie Sanders besloot de molen weer in gebruik te nemen en liet hem prompt grondig herstellen: een geheel nieuwe stelling, (Engels) kruiwerk, roede, ijzeren lange en korte spruit en staartbalk, nieuwe korte schoren en de kap gedekt met Icopal. Verder werden Van Bussel stroomlijnwieken aangebracht.
Op dat moment stonden er drie koppel 17der maalstenen, evenals twee mengmachines. Een 40 PK ruwoliemotor dreef, naast twee koppel 16der kunststenen, een buil, een haverpletter en een hamermolen aan.
Helaas kon de familie Sanders maar betrekkelijk kort van deze opleving genieten: het oorlogsgeweld, dat Zeeuws-Vlaanderen zwaar teisterde en Sluis (maar vooral Oostburg) deels met de grond gelijk maakte, trof ook De Brak: op 31 oktober 1944 brandde de molen uit.
In 1950 volgde algeheel herstel, uitgevoerd door de fa. Adriaens uit Weert (welk bedrijf ook had getekend voor de grote beurt van 1939). De molen kreeg, bovenop zijn gele bakstenen romp, een Engels kruiwerk op een betonnen ringbalk. Veel tweedehands materiaal werd toegepast, het meest van de in 1950 gesloopte molen van Reynen te Mill (N.B.). Eén en ander resulteerde in een weer volledig maalvaardige molen.
In het vanouds sterk op Belgische toeristen ingestelde Sluis maakte de mechanische maalderij op de begane grond in 1964 plaats voor een café-restaurant. Van lieverlee werden molen en directe omgeving meer en meer betrokken bij de horeca. De molen bleef evenwel steeds maalvaardig (en van tijd tot tijd werd er daadwerkelijk gemalen).
Dit is tot op heden nog altijd het geval: de molen draait zeer vaak en is dan in de regel dan geopend voor bezoek. Ondertussen kan het bezoek beneden van alles kopen en eten.
Een brak is een snellopend hondenras. Gezien de gevelsteen heeft de molen deze naam vanaf de bouw gehad.
(Dat deze molen snel lopen kan, is ook duidelijk!).
