Molen A / Twuyvermolen, Sint Pancras

Sint Pancras, Noord-Holland
b

korte karakteristiek

naam
Molen A / Twuyvermolen
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig in circuit
bestemming

Vh. bemalen van de polder Geestmerambacht, thans buiten bedrijf; woning. 

adres
Oosterdijk 1
1834 AB Sint Pancras
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00788
oude dbnr.
B721
Meest recente aanpassing
| Constructie
media-bestand
Molen 00788 Molen A / Twuyvermolen (Sint Pancras)
Harmannus Noot (25-10-2020)

locatie

plaats
Sint Pancras
gemeente
Dijk en Waard, Noord-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Sint Pancras, sectie H, nr. 5
geo positie
X: 115208, Y: 519799
N: 52.66420, O: 4.79902
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Zeer groot maar wordt verminderd door beplantingen

contact en bezoek

bezoek/postadres
Oosterdijk 1
1834 AB Sint Pancras
molenaar
Rob Basten / Suzanne Jong
telefoon
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Op wisselende dagen. Zie website/facebook/instagram

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen

Op afspraak.

bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Molen A / Twuyvermolen via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Eiken achtkant, gedekt met riet, op lage voet. De onderste ca. 2 meter gedekt met geverfde gepotdekselde planken.
kap
Gedekt met riet
inrichting

Houten vijzel Ø 2,10 m. met licht en zwaar werk.
Woning in de molen.

versieringen

Aardige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd en voorzien van een rode kwast in het midden, met in sierlijke opschriften 'Anno' '1663' en daaronder ‘A'.

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
binnenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; 69 ijzeren en nylon rollen. Kruilier.
vlucht
26,30 m.
vang
Vlaamse vang mét stut; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met duim; vangstok. Pal (ijzer).
overbrenging

Bovenwiel 49 kammen, steek 17,2 cm.
Bovenschijfloop 23 staven
Onderbonkelaar 26 / 36 kammen, conisch
Vijzelwiel 35 kammen, conisch
Overbrengingsverhoudingen 1 : 1,58 (licht werk) en 1 : 2,19 (zwaar werk)

hoogte
wiekvorm
Systeem Fauël met steekborden op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx ✉︎ 103 buiten 1973 1973 buiten aanw. 26,30
Derckx ✉︎ 104 binnen 1973 1973 binnen aanw. 26,30
wiekverbeteringen

Sinds 2001, toen beide roeden met één hek werden verlengd, is de molen op beide roeden voorzien van het systeem Fauël (fokwieken). Daarvoor was de molen steeds Oud-Hollands opgehekt.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ 537 1868 1888c. aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig in circuit
bestemming

Vh. bemalen van de polder Geestmerambacht, thans buiten bedrijf; woning. 

omwentelingen
eigendomshistorie

Suzanne Jong is eigenaar sinds november 2014, daarvoor was dat jarenlang Jac. Kriek.

geschiedenis

Molen A van de polder Geestmerambacht is een in 1663 gebouwde achtkante binnenkruier.
Met nog 10 molens bemaalde hij de ca. 5560 ha grote polder op de Raaksmaatsboezem, thans op de Schermerboezem.

Molen A was de laatste die voor deze polder ter vergroting van de bemalingscapaciteit werd gebouwd. Het besluit om deze bij Sint Pancras te bouwen hield verband met de lage ligging van de daar gelegen gronden in de Achtergeest, het gebied bezuiden de Twuijverweg, tussen de Oosterdijk en het dorp Sint Pancras.
Besloten werd om een deel ervan af te kaden tot een onderbemaling, de Beverkoog genaamd, en deze door de nieuwe molen te laten bemalen. Hierdoor ontstond een dubbelfunctie, want hij moest nu zowel de polder Geestmerambacht als de onderbemaling de Beverkoog afmalen op de Raaksmaatsboezem, waartoe de wateraanvoer met afsluitbare duikers kon worden geregeld. De (onder)bemaling van de Beverkoog kon echter pas plaatsvinden als de molen voor de polder Geestmerambacht niet meer in bedrijf hoefde te zijn.
De dubbelfunctie is mogelijk vervuld tot 1871. In dat jaar hebben de eigenaars van de landen in de Beverkoog en van een aantal door kleine molentjes bemalen percelen laag gelegen land zich verenigd tot de nieuwe polder Westbeverkoog. De vergrote onderbemaling maalde sindsdien op de polder Geestmerambacht met een achtkante vijzelmolen die in 1926 door een windmotor werd vervangen. Als gevolg van een ruilverkaveling heeft de Westbever nu geen afzonderlijke bemaling meer nodig.

Molen A werd in 1926 buiten bedrijf gesteld en later verdween vrijwel het hele gaandewerk, maar de molen zelf bleef en is later verkocht aan een particulier. In 1974 werd het wiekenkruis vernieuwd en daarna was de molen af en toe draaiend te zien.

In latere jaren kwamen er concrete plannen om de molen weer maalvaardig te maken. In het kader daarvan werden beide roeden gerepareerd en met één hek verlengd. Ook kwam er in 2010 een grotendeels nieuw gaandewerk en later werd een houten vijzel geplaatst (die al een tijd bij de molenmaker klaar lag).
Helaas bleef er één zeer groot probleem: de molen zou, eenmaal maalvaardig, zijn water niet kwijt kunnen: de uitwatering naar de boezem was lang geleden gedicht en heropenen was kennelijk onbespreekbaar.

Eind 2014 volgde verkoop aan een nieuwe particuliere eigenaar. Deze gaf kort daarna opdracht tot het uitvoeren van heel veel werk. Zo werd het rietdek geheel vervangen en ging de molenmaker vervolgens aan de slag. Het ondertafelement is deels vernieuwd, er kwamen lassen aan de onderzijde van de meeste stijlen en nieuwe potdekseling.
Min of meer tegelijk werd het oude interieur geheel uitgebroken, dit kon omdat dit nagenoeg geen historische elementen bevatte. Vervolgens werd een nieuwe woning in moderne stijl, met toepassing van veel glas, ingericht.

In februari 2018 is de molen alsnog maalvaardig gemaakt, dat wil zeggen: via een buizenconstructie is een circuit gerealiseerd, zodat de molen het opgemalen water in ieder geval kwijt kan. Voor dit doel is zeer veel grond vergraven en delen van de waterlopen zijn uitgevoerd in beton (en daarna voorzien van een laag baksteen).
Bijzonder veel werk is verricht om deze molen in ere te herstellen!

aanvullingen

toelichting naam

De molen werd, ter onderscheiding van de andere molens in dezelfde polder, aangeduid met een letter. De benaming 'Twuyvermolen' is evenwel ook in gebruik. 

foto's

foto's