- naam
- Jansmole
- modeltype
- Spinnenkop, grondzeiler
- functie
- poldermolen
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig in circuit
- bestemming
Vh. bemalen van de polder Van der Meer, thans buiten bedrijf
- adres
-
Peansterdyk 10B
8497 NL Goëngahuizen - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 06486
- oude dbnr.
- B72
- Meest recente aanpassing
- | Tellerstand
Molen Jansmole, Goëngahuizen/ Goaiïngahuzen
Goëngahuizen/ Goaiïngahuzen, Fryslân
b
locatie
- plaats
-
Goëngahuizen/ Goaiïngahuzen
- gemeente
- Smallingerland, Fryslân
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Boornbergum, sectie D, nr. 723
- geo positie
-
X: 188482, Y: 566331N: 53.08277, O: 5.88689
- biotoopwaarde
- 5 (goed)
- landschappelijke waarde
- Zeer groot
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Peansterdyk 10B
8497 NL Goëngahuizen - molenaar
- Kees Munting / Rudolphus Wagenaar / Rob De Vries / Dick Steenwijk
- telefoon
- 06-33640324
-
- website
- jansmolen.rsinib.nl
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- nee
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- ja
- openingstijden
Als de molen draait en op afspraak
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- meelverkoop
- nee
- museuminformatie
- gericht op scholen
- ja
- informatie voor scholen
Voor een afspraak kunt u kontak op nemen met de molennaar, zie website.
- bijzonderheden
- fietsroute
- fietsroute in de buurt van Jansmole via fietsnetwerk.nl
constructie
- modeltype
- Spinnenkop, grondzeiler
- krachtbron
- wind
- functie
- romp
- Vierkante ondertoren gedekt met dakpannen
- kap
- Bovenhuis gedekt met houten delen
- inrichting
Houten vijzel, helling 22°, L=2,10 m., 3 gangen, D=100 cm., sp.= 84cm.
- plaats bediening
- grondzeiler
- plaats kruiwerk
- middenkruier
- kruiwerk
- Zetelkruiwerk (op onderzetel); kruirad.
- vlucht
- 14,00 m.
- vang
- Hoepelvang (metaal), uitgevoerd als trekvang.
- overbrenging
Bovenwiel 41 kammen
Bovenbonkelaar 23 kammen
Onderwiel 33 kammen
Vijzelwiel 29 kammen
Overbrengingsverhouding 1 : 2,03- hoogte
- wiekvorm
- Oud-Hollands met a-symmetrisch getimmerde achterzomen
- wiekenkruis
-
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Buurma 242 binnen 1990 1990 binnen aanw. 14,00 Buurma 243 buiten 1990 1990 buiten aanw. 14,00 - wiekverbeteringen
Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.
- bovenas
-
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte Bouw 75 g.n. 2011 2011 aanw. Gieterij Hardinxveld 37 1990 1990 2011
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 34001
- inventarisnummer
- FR095
eigendom
- eigenaar
- Stichting De Fryske Mole
- eigendomsvorm
- Stichting
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig in circuit
- bestemming
Vh. bemalen van de polder Van der Meer, thans buiten bedrijf
- molenmaker
- Agricola Bouw (vh. Bouw 75), 2010/11
- omwentelingen
- geschiedenis
-
De Jansmolen bemaalde voorheen de voormalige polder Van der Meer.
Een oorspronkelijk bouwjaar was tot 2019 niet bekend of overgeleverd, al was wel bekend dat al zeer lang op deze plaats een spinnekop heeft gestaan, zo staat de molen in 1832 in het kadaster vermeld.
Inmiddels heeft dendrochronologisch onderzoek (onderzoek naar de leeftijd van het in de molen gebruikte hout) uitgewezen dat deze molen voor Friese begrippen echt heel oud is, sterker nog: dit is voorzover nu bekend de oudste nog bestaande molen in Fryslân. Bepaalde delen van ondertoren en -tafelement zijn vervaardigd uit eiken die in of omstreeks 1726 zijn gekapt. Duidelijk is evenwel ook dat dit alleen de ondertoren geldt: het bovenhuis is al diverse malen geheel vernieuwd.
Deze molen beleefde met enige 'regelmaat' de cyclus van stilstand-verval-herstel (etc.) beleefd. Op foto's uit 1952 (te zien in Allemolens) lijkt deze molen, met zijn buurmolen De Modderige Bol, al buiten bedrijf. In 1957 stond de molen met een gebroken roede, maar daarna moet men toch weer het nodige herstel hebben uitgevoerd, want op foto's van rond 1970 is de toestand redelijk, zij het statisch. Bovendien lijken beide roeden te kort.In 1980 was opnieuw duidelijk sprake van verval en rond 1982 was dat dramatisch te noemen: het bovenhuis was zeer slecht (en provisorisch ondersteund) en het wiekenkruis hing er schots en scheef bij.
In 1990/91 volgde zeer groot herstel, waarbij onder meer een nieuwe gietijzeren bovenas werd gestoken (ter vervanging van de fraai met Franse lelies beschilderde houten as). Maalvaardig maken was er nog niet bij: bij wijze van bovenwiel plaatste men een soort schijf op de as: hiermee kon de molen draaien (en worden gevangen).
In 2010/11 heeft men de molen opnieuw gerestaureerd en nu voorzien van een echt binnenwerk met kamwielen. In december 2011 kreeg de molen een houten vijzel, zodat ook weer gemalen worden, zij het in circuit. De gietijzeren as kwam bij deze gelegenheid te vervallen: de Jansmole kreeg een nieuwe houten bovenas. In het algemeen vindt men in Friesland dat een spinnekop een houten bovenas dient te hebben.
De molen draait zeer regelmatig.
De molen staat op vier poeren en is aan de onderzijde niet dichtgemetseld of -getimmerd.
aanvullingen
- toelichting naam
Deze molen werd, naast "Jansmole", ook wel "De Modden" genoemd. Deze laatste naam gebruikt men inmiddels niet meer.
foto's
- foto's
-
Molen 06486 Jansmole (Goëngahuizen/ Goaiïngahuzen)Edo Werkman (19-12-2008)Molen 06486 Jansmole (Goëngahuizen/ Goaiïngahuzen)Anon. (4-2018)
De helling van as en wiekenkruis is 20 graden. Bij kleinere vierkante spinnekoppen is het zeker 25-30 graden.Molen 06486 Jansmole (Goëngahuizen/ Goaiïngahuzen)Anon. (18-5-2018)Molen 06486 Jansmole (Goëngahuizen/ Goaiïngahuzen)Anon. (28-9-2018)
Bij de camping is een jachthaventje dat vlak bij de Wijde Ee ligt, het meer dat door de Tynje met de Pikmeer is verbonden. Voorbij het jachthaventje vaar je door de Modderige Bol, waar onze zustermolen naar genoemd is. Zo kun je binnendoor op wat kleiner water richting Veenhoop varen en omzeil je het grotere water, de Sitebuurster Ee en een stuk van de zeer bochtige Kromme Ee. Dat zie je op de foto meer in omgekeerde richting gebeuren en hangt van de wind af.Molen 06486 Jansmole (Goëngahuizen/ Goaiïngahuzen)Edo Werkman (19-12-2008)
De Jansmolen, met op de voorgrond De Modderige Bol.Molen 06486 Jansmole (Goëngahuizen/ Goaiïngahuzen)Anon. (23-9-2017)
Doordat die trapbomen zo stevig in die kast verwerkt zitten en ook nog schoren hebben, lijkt die staart alleen nodig om de hangers te steunen.Molen 06486 Jansmole (Goëngahuizen/ Goaiïngahuzen)Anon. (1-9-2018)
De houten vijzel in zijn houten bak.Molen 06486 Jansmole (Goëngahuizen/ Goaiïngahuzen)Anon. (22-4-2017)
Let op de zware trapconstructie. Kruireep, bezetreep, spaaktouwtje alles heeft zijn functie. Twee vangtouwen, één voor het lichten en één voor het belasten van de vang.Molen 06486 Jansmole (Goëngahuizen/ Goaiïngahuzen)Anon. (23-9-2018)
Het typische dwarse plankje (Sipman) tegen de windpeluw van de Noordelijke molens. We noemen dat “It hamstik” of hamstuk.Molen 06486 Jansmole (Goëngahuizen/ Goaiïngahuzen)Anon. (9-9-2017)
Het nieuwe gaande werk.Molen 06486 Jansmole (Goëngahuizen/ Goaiïngahuzen)Anon. (9-9-2017)
Ook een deel van het nieuwe gaande werk.Molen 06486 Jansmole (Goëngahuizen/ Goaiïngahuzen)Anon. (2-10-2017)
De zeiltjes worden steeds binnen gehangen. Als ze nat zijn zoals vanochtend, dan worden ze uiteraard niet opgerold maar uitgehangen. Een goede oude gewoonte.Molen 06486 Jansmole (Goëngahuizen/ Goaiïngahuzen)Anon. (22-6-2018)
De onderste kokerbalken en de spil.Molen 06486 Jansmole (Goëngahuizen/ Goaiïngahuzen)Anon. (22-6-2018)
Volgens kenners moeten die bovenste kokerbalken nog afkomstig zijn van dwars getuigde roeden.Molen 06486 Jansmole (Goëngahuizen/ Goaiïngahuzen)Anon. (zomer 2017)
De spil komt boven in de kast uit de koker. De steenburrie draait om de koker die een geheel is met de toren. Wat een beetje verwarrend kan zijn, is dat men de toren in Friesland “It hûs” - het huis - noemt en het huis de kop. Dat is vermoedelijk de reden dat men in de molenaars cursus voor de kokermolen de overbodige toevoeging onder(toren) en boven(huis) heeft gebruikt en die benamingen bij de spinnekop in de tekst heeft aangehouden.Molen 06486 Jansmole (Goëngahuizen/ Goaiïngahuzen)Anon. (23-9-2018)
De zwaarste balk die van rechtsonder naar linksboven loopt is de in de kast tot in de daklijst doorlopende trapboom.Molen 06486 Jansmole (Goëngahuizen/ Goaiïngahuzen)Anon. (zomer 2017)
Geen rijklamp of rust, slechts een verstelbaar kettinkje.Molen 06486 Jansmole (Goëngahuizen/ Goaiïngahuzen)Foto van tussen 1991 en 2011: bij wijze van bovenwiel is om de gietijzeren bovenas een soort schijf aangebracht, om in ieder geval te kunnen vangen. De koningspil staat los, zonder bovenlager.
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
- foto's
- foto's insturen