- naam
- D'Orangemolen
- modeltype
- Ronde molen, stellingmolen
- functie
- korenmolen
- bouwjaar
- herbouwd
- 1951
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf; woning
- adres
-
Bovenkade 11
4797 AT Willemstad - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 01864
- oude dbnr.
- B612
- Meest recente aanpassing
- | Streek
Molen D'Orangemolen, Willemstad
Willemstad, Noord-Brabant
b
locatie
- plaats
-
Willemstad
- gemeente
- Moerdijk, Noord-Brabant
- streek
- De Westhoek
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Willemstad, sectie E, nr. 599 en 1041 (ged.)
- geo positie
-
X: 89621, Y: 412072N: 51.69361, O: 4.44159
- biotoopwaarde
- 4 (aanvaardbaar)
- landschappelijke waarde
- Bijzonder groot, uit sommige richtingen van kilometers zichtbaar. Enige hinder op Z-ZO door hoge bomen en op W wat last van bebouwing.
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Bovenkade 11
4797 AT Willemstad - molenaar
- Marijn Kaufman
- telefoon
- 06-41263808
-
D.orangemulder@gmail.com
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- nee
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- ja
- openingstijden
Op afspraak.
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- meelverkoop
- nee
- museuminformatie
- gericht op scholen
- nee
- bijzonderheden
- fietsroute
- fietsroute in de buurt van D'Orangemolen via fietsnetwerk.nl
constructie
- modeltype
- Ronde molen, stellingmolen
- krachtbron
- wind
- functie
- romp
- Ronde stenen molen, gedeeltelijk gepleisterd en gewit
- kap
- Gedekt met dakleer
- inrichting
Eén koppel 17der blauwe en één koppel 17der kunststenen; sleepluiwerk; afschietwerk
- versieringen
Eenvoudige baard, enigszins meegebogen met de molenromp, groen geverfd, wit afgebiesd, en de opschriften 'anno' '1734' en daaronder 'd'Orange molen'
Eenvoudige gevelsteen met het opschrift
d'Orange
molen
1734- plaats bediening
- stellingmolen
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Engels; kruilier
- vlucht
- 25,08 / 25,12 m.
- vang
- Vlaamse vang; 4 deels vaste, deels scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel.
- overbrenging
Bovenwiel 65 kammen
Bovenschijfloop 32 staven, steek 12,0 cm.
Spoorwiel 86 kammen
Steenschijflopen 27 resp. 33 staven, steek 8,9 cm.
Overbrengingsverhouding resp. 1 : 6,47 en 1 : 5,29- hoogte
- van de stelling: 8,00 m.
- wiekvorm
- Oud-Hollands
- wiekenkruis
-
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Straathof 128 buiten 1998 1998 buiten aanw. 25,12 Straathof 129 binnen 1998 1998 binnen aanw. 25,08 Pot 2523 binnen 1923 1951 binnen? 1998 25,06 Pot ? ? 1951 1998 25,06 - wiekverbeteringen
Tussen 1940 en 1944 (of 1945) is deze molen uitgerust geweest met het systeem Van Bussel. Het systeem ging toen verloren, waarschijnlijk als gevolg van een asbreuk. Bij herstel in 1951 is weer Oud-Hollandse ophekking toegepast.
- bovenas
-
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte De Prins van Oranje 1012 1876 1951 aanw. 05,45
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 38950
- inventarisnummer
- NB111
eigendom
- eigenaar
- A. Salim
- eigendomsvorm
- Prive
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf; woning
- molenmaker
- Pieter Jansz. Timmers, Krimpen en Hendrik Roubos, Rotterdam (1734) Fa. Wed. Dirkse, Mijnsheerenland (1951)
- omwentelingen
- eigendomshistorie
Op 15 december 2020 verkocht A.J.J. Bussing de molen na ruim 30 jaar eigenaarschap aan A. Salim.
- geschiedenis
-
De voorganger van de huidige molen, een standerdmolen, werd in 1584 elders in Willemstad gebouwd en vóór 1589 naar deze plaats gebracht. De huidige molen werd in 1734 gebouwd in opdracht van de Nassause Domeinraad ter vervanging van de standerdmolen en op 14 juli 1734 voor ƒ 8000,-- aanbesteed.
In 1584 ontving Willem van Oranje als schenking de provisorische sterkte in de schorrenpolder Ruygenhil, welke later uitgebouwd werd tot het klassieke Hollandse vestingtype. De Heren van Oranje-Nassau oefenden in deze stad de heerlijkheidsrechten uit.
Oorspronkelijk waren er drie koppel maalstenen aanwezig. Twee zijn nog compleet; van het derde koppel zijn nog onderdelen aanwezig o.a. ringhout, steenkuip en steenbus (los opgeslagen op de steenzolder), ijzerbalk en vonderbalk.
Over het functioneren van de molen is weinig bekend. Aan oude afleveringen van 'De Molenaar' is iets te ontlenen: na ongeveer vijf jaar stilstand kreeg d'Orangemolen in 1940 een grondige opknapbeurt, waarbij ook allerlei zaken werden verbeterd: zo werden de voeghouten en windpeluw mooi watervrij gemonteerd. Het achterkeuvelens liet men achteroverhellen, zodat de korte spruit niet kon inwateren. De kap werd met Icopal gedekt, zodat het jaarlijkse teren niet meer hoefde gebeuren. De stelling werd voor de helft vernieuwd en de molen kreeg een nieuw Engels kruiwerk. Ook kwam er een mengketel op windkracht. Tenslotte waren de roeden gestroomlijnd met het systeem Van Bussel.
De Hollandsche Molen had al jaren eigenaar B. van der Linden hiervan trachten te overtuigen, maar toen pas resultaat. Op 7 september 1940 werd de molen in aanwezigheid van talrijke belangstellenden officieel in gebruik genomen.
Enige jaren later heeft deze molen as en roeden verspeeld, alleen is niet duidelijk, wanneer dat precies gebeurd is. 1944 wordt wel genoemd, maar bij de bevrijding van Willemstad, 9 november 1944, was het wiekenkruis nog aanwezig, zo blijkt uit foto's. Hoe dan ook: deze molen stond in de late jaren '40 zonder wieken en met een onbruikbare want kapotte as!
In 1951 heeft molenmakersbedrijf de fa. Wed. H. Dirkse uit Mijnsheerenland (ZH) een andere as en - aan te nemen - tweedehands roeden gestoken. Op 9 november dat jaar werd de molen in bedrijf gesteld door de weduwe van (de in 1950 overleden) molenaar Van der Linden. De zoon van Van der Linden maalde vervolgens nog enkele jaren op windkracht. Bij die restauratie in 1951 was het systeem Van Bussel overigens niet meer aangebracht.
In 1964 volgde een nieuwe restauratie waarbij de molen werd bepleisterd en gewit en de stelling werd vernieuwd.
De molen wordt al jaren permanent bewoond, de staat van onderhoud is uitstekend en wordt er sinds enige jaren ook weer vaak gedraaid. In november 2004 is voor het eerst in vermoedelijk 50 jaar ook weer gemalen: één koppel stenen bleek, ondanks de langdurige onbruik, maalvaardig. Echt malen met deze molen stuit overigens op praktische problemen vanwege de bewoning.
In het midden van 2014 kreeg deze molen een forse onderhoudsbeurt. Belangrijk hierbij was de opzet van het wiekenkruis: nieuwe voorzomen en windborden, met correctie van de veel te diepe zeeg. Om die reden werden ook de borden vlakker gezet. Verder heeft men de stelling en ook de kruilier grotendeels vervangen, één lange schoor en een voeghoutkop aangegoten met epoxy, de romp deels gevoegd en tot slot een complete schilderbeurt. Ook verbeterde intussen de omgeving, doordat ten zuiden van de molen een partij hoge beuken werd gekapt. Al met al duurde het hele project tot in december 2014.
A.J.J. Bussing verkocht de molen eind 2020 maar getuigde van goed eigenaarschap: nog in oktober dat jaar werd de korte spruit vervangen.
Opmerkelijk is het bovenwiel, dat uitgerust is met acht smalle plooistukken in plaats van de gebruikelijke vier.
aanvullingen
- toelichting naam
De molen is vernoemd naar de familie van Oranje-Nassau, die vanouds een sterke band met Willemstad had en heeft.
- literatuur
Ton Meesters, 'Wiekverbeteringen in West-Brabant', in: Meule 67 (2010) 34 - 35
foto's
- foto's
-
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
- foto's
- foto's insturen