Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf
Zondag 14.00 - 16.30 uur en op afspraak
Na afspraak per telefoon of via de mail.
Eén koppel maalstenen; kammenluiwerk
Eenvoudige baard, wit geverfd, rood afgebiesd, met de opschriften 'De Onder neming' en daaronder '18 58'.
In de toog boven één van de inrijpoorten een sluitsteentje met het jaartal '1858'.
Daarboven een gevelsteen met de opschriften:
"J.J. Loots
G.R. Bolt
De Onderneming
Gebouwd 1858"
Bovenwiel 61 kammen
Bovenbonkelaar 35 kammen
Kammenluitafel 25 kammen
Luiaswiel 19 kammen
Spoorwiel 90 kammen
Steenschijf 29 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 5,41
| fabrikant | roenummer | positie bouw | fabricagejaar | jaar gestoken | positie | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bremer/Dunning | ✉︎ | 305 | buiten | 2010 | 2010 | buiten | aanw. | 19,50 |
| Bremer/Dunning | ✉︎ | 306 | binnen | 2010 | 2010 | binnen | aanw. | 19,50 |
| Bremer | ✉︎ | 156 | binnen | 1969 | 1969 | binnen | 2010 | 19,40 |
| Bremer | ✉︎ | 157 | buiten | 1969 | 1969 | buiten | 2010 | 19,40 |
Zeer lang heeft deze molen op beide roeden zelfzwichting met Oud-Hollandse voorzomen gehad. Rond 1958 was dit door het langdurige verval vrijwel verdwenen.
Bij de grote restauratie van 1969 is gekozen voor Oud-Hollandse ophekking met zeilen.
| fabrikant | asnummer | fabricagejaar | jaar gestoken | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|
As 2??, Enthoven & Co, L.I.
|
✉︎ | 2?? | 1860 | 1911 | aanw. | 05,73 |
Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf
De Stichting Het Groninger Landschap is eigenaar sinds 1-1-2007. Daarvoor was dat de Stichting De Vierhuister Molen.
De molen De Onderneming dateert van 1858 en werd gebouwd in opdracht van J.J. Loots. Dit als vervanger van een pas uit 1844 daterende kleine grondzeiler. Die laatste werd afgebroken en verkocht naar Niehove. Kennelijk voldeed die molen al heel snel niet meer en liet Loots een veel grotere en hogere molen bouwen.
In 1952 was De Onderneming, inmiddels al jaren buiten bedrijf, zodanig in verval geraakt dat een sloopvergunning werd verleend. Alleen: de toenmalige eigenaar, net als de bouwheer J.J. Loots genaamd, ging niet tot afbraak over. Een inwoner van Vierhuizen, de heer Knol, oefende zoveel invloed op Loots uit, dat de molen bleef, zij het dus in zeer slechte staat. Knol kocht daartoe de molen zelfs aan!
In 1957 werd de molen eigendom van een speciaal opgerichte vereniging, wat de redding van deze molen betekende. Enige tijd later werden consoliderende maatregelen genomen. Een echt grondige restauratie kon men pas in 1969 realiseren (en kostte het voor die tijd stevige bedrag van ƒ 86.000,--).
Draaien deed de molen vervolgens steeds vaker en, onder invloed van het opkomende vrijwillige molenaarschap, was dit op een zeker moment dé lesmolen voor Groningen en daarbuiten. Bernard Dijk, watermolenaar te Aduard, heeft hier totaan zijn overlijden (2001) zeer veel mensen opgeleid.
In 2010 was het wiekenkruis (roeden plus ophekking) dringend aan vernieuwing toe. Op 7 oktober 2010 werden de oude roeden gestreken en nieuwe gestoken.
Ondertussen was het enig overgebleven koppel stenen van deze molen al een hele tijd niet maalvaardig meer. In 2013 kwam hierin verandering: molensteen-expert Hans Titulaer verbeterde het scherpsel en stelde steenspil en pasbalk opnieuw af. Daarna kon de molen weer echt malen.
Gezien de tekst op de gevelsteen heeft deze molen de naam "De Onderneming" al sinds de bouw in 1858.
Robert Swijghuizen (31-03-2024)
Robert Swijghuizen (31-03-2024)
Robert Swijghuizen (31-03-2024)
Rob Hoving (07-10-2024)
Zicht op de stellingzolder. Voor veel Groninger molenaars een bekende plaats. Hier gaf wijlen Bernard Dijk de molenaarsopleiding.
Rob Hoving (07-10-2024)
Een krijttekening op het schoolbord op de stellingzolder. Men is er erg zuinig op. Gemaakt door wijlen instructeur Bernard Dijk.
