Molen Venemansmolen / De Oude Molen, Winterswijk

Winterswijk, Gelderland
b

korte karakteristiek

naam
Venemansmolen / De Oude Molen
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
herbouwd
1994/1997
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Venemansweg 7
7102 ET Winterswijk
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00898
oude dbnr.
B301
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 00898 Venemansmolen / De Oude Molen (Winterswijk)
Bram van Broekhoven (13-6-2009).

locatie

plaats
Winterswijk
gemeente
Winterswijk, Gelderland
streek
Achterhoek
kadastrale aanduiding
Gemeente Winterswijk, sectie H, nr. 11263
geo positie
X: 245402, Y: 442501
N: 51.96357, O: 6.70262
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Venemansweg 7
7102 ET Winterswijk
molenaar
Rene te Selle / Henk van der Graaf
telefoon
0543 –533131 / 06-49970487
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Zaterdag 10:30 - 15:30 uur.
Zondagen in Juni en september: zie de website.

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

Het naastgelegen gebouw De Graansilo is te huur voor allerhande zaken. 
Informatie via de website van de molen. 

fietsroute
fietsroute in de buurt van Venemansmolen / De Oude Molen via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met dakleer, op stenen onderbouw
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Eén koppel 16der blauwe stenen; sleepluiwerk

versieringen

Eenvoudige baard, wit geverfd met dunne rode bies, met de opschriften '1898' '1997' en daaronder 'Venemansmolen'.

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels; 32 ijzeren rollen. Kruirad.
vlucht
22,86 m.
vang
Stutvang; vangbalk met haak; vangtrommel; pal
overbrenging

Bovenwiel 63 kammen
Bovenbonkelaar 27 kammen
Spoorwiel 98 kammen
Steenschijfloop 35 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 6,53

hoogte
van de stelling: 7,40 m.
wiekvorm
Binnenroede systeem Van Bussel met Ten Haveklep; buitenroede systeem Van Bussel
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Vaags ✉︎ 14 buiten 1997 1997 buiten aanw. 22,86
Vaags ✉︎ 15 binnen 1997 1997 binnen aanw. 22,86
wiekverbeteringen

In 1997 werd bij de grote restauratie/reconstructie op de binnenroede het systeem Ten Have aangebracht, beide roeden kregen een stroomlijnneus.
N.B. de meningen over die opzet zijn verdeeld (zie 'Geschiedenis').

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 955, De Prins van Oranje
De Prins van Oranje
✉︎ 955 1875 1898 aanw. 04,60
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

molenmaker
Hendrik ten Have, Aalten (1898) Fa. Vaags, Aalten (1997)
omwentelingen
geschiedenis

Vroeger stond op het huidige erf een standerdmolen die tot 1659 Duits bezit was. Deze verbrandde in 1827. J.D. Venemans kocht de grond met de rechten en de restanten van de standerdmolen en liet een nieuwe molen bouwen. Vijf generaties Venemans oefenden hier vervolgens tot 1992 het molenaarsbedrijf uit, evenwel niet steeds met dezelfde molen: in 1883 brandde namelijk de voor J.D. Venemans gebouwde molen af en toen vestigde men ter plekke een stoommaalderij met olieslagerij. Een windmolen leek op dat moment kennelijk niet nodig.
Maar blijkbaar was er destijds nog emplooi voor windkracht want in 1898, 15 jaar dus na het afbranden van de voorganger, werd op deze plaats, met onderdelen van de in dat jaar in Zaandam gesloopte houtzaagmolen De Gekroonde Hoop gebouwd. Hiermee kocht men een oud achtkant, dat uit tenminste 1681 moet dateren, want in dat jaar wordt 'De Gekroonde Hoop' al genoemd. Het exacte bouwjaar van deze molen is (nog) niet bekend.

In 1931 was het voorlopig voorbij: wiekenkruis, staart en stelling werden verwijderd, maar molenromp (mét kap) en bijgebouwen bleven daarna nog jaren in gebruik als mechanische maalderij.

Dit duurde tot 1992: toen werd het bedrijf beëindigd en het complex voor het symbolische bedrag van ƒ 1,-- overgedragen aan de Stichting Venemansmolen. Op dat moment was al duidelijk dat men streefde naar rehabilitatie van de overgebleven molenromp tot volwaardig windmaalwerktuig. Winterswijk, een gemeente met een opvallend groot aantal incomplete molens, kon in dit opzicht inderdaad wel een positief signaal gebruiken.

In 1994 startte een zeer grote restauratie/reconstructie die in augustus 1997 werd afgesloten. De stenen onderbouw werd eerst enige meters verhoogd en daartoe stond het achtkant geruime tijd op de grond. Op 23 september vond de officiële ingebruikstelling van het complex plaats door Z.K.H. Prins Claus.

Door sommigen is kritisch gereageerd op dit project: technisch is alles zeer goed uitgevoerd, maar de molen ziet er nu, als duidelijk hogere stellingmolen dan oorspronkelijk en bovendien uitgerust met een wieksysteem, ontstaan nadat deze molen al was onttakeld, geheel anders uit dan tussen 1898 en 1931.
Hoe dan ook is hierdoor de discussie over restauratie-ethiek duidelijk aangewakkerd en beïnvloed.

Eigenaren van de molen:
J.D. Venemans (1898 - 1924)
G. Venemans (1924 - 1952)
Firma G. Venemans (1952 - 1992)
Stichting Venemansmolen (1992 - heden).

 

aanvullingen

toelichting naam

De naam "Oude Molen" werd bij gereedkoming van de grote restauratie van 1997 veranderd in "Venemansmolen", naar de familie die hier jarenlang eigenaar was en maalde.
Vanouds had de baard "Oude" als opschrift, ook toen de molen al jaren onttakeld stond.

foto's

foto's