- naam
- De Paiser Meul
- modeltype
- Kantige molen, stellingmolen
- functie
- korenmolen
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
- adres
-
Molenpad 1
9321 CA Peize - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 04264
- oude dbnr.
- B25
- Meest recente aanpassing
- | Geschiedenis
Molen De Paiser Meul, Peize
Peize, Drenthe
b
locatie
- plaats
-
Peize
- gemeente
- Noordenveld, Drenthe
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Peize, sectie G, nr. 356
- geo positie
-
X: 228921, Y: 574075N: 53.14831, O: 6.49209
- biotoopwaarde
- 5 (goed)
- landschappelijke waarde
- Groot
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Molenpad 1
9321 CA Peize - molenaar
- Roelant van Eijk / Thijs Duursma
- telefoon
- 06-38905030
-
info@depaisermeul.nl
- website
- www.depaisermeul.nl
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- ja
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- ja
- openingstijden
Molen: vrijdag en zaterdag 13:00 -16:00 uur en op afspraak.
Winkel: dinsdag t/m zaterdag 9.30 - 16.30 uur.- toegangsprijzen
- winkelinformatie
Verkoop van allerhande meelproducten en broodsoorten.
- meelverkoop
- ja
- museuminformatie
- gericht op scholen
- ja
- informatie voor scholen
Op afspraak.
- bijzonderheden
- fietsroute
- fietsroute in de buurt van De Paiser Meul via fietsnetwerk.nl
constructie
- modeltype
- Kantige molen, stellingmolen
- krachtbron
- wind
- kenmerken
- functie
- romp
- Houten achtkant, gedekt met riet, op stenen onderbouw
- kap
- Gedekt met dakleer
- inrichting
Twee koppel maalstenen; kammenluiwerk
- versieringen
Eenvoudige baard, wit geverfd, rood afgebiesd, zonder opschrift
- plaats bediening
- stellingmolen
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Neutenkruiwerk; kruilier met rondgaande ketting
- vlucht
- 21,40 m.
- vang
- Vlaamse vang; 5 vaste stukken. Vangbalk met duim; vangstok. Pal.
- overbrenging
Bovenwiel 65 kammen
Bovenbonkelaar 42 kammen
Spoorwiel 102 kammen
Steenschijflopen 24 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 6,58
N.B. Bovenwiel en -bonkelaar zijn conisch werkend- hoogte
- van de stelling: 8,90 m.
- wiekvorm
- Oud-Hollands met zeilen (t.). Normaliter zelfzwichting met Oud-Hollandse voorzomen op beide roeden; buitenroede bovendien met remkleppen
- wiekenkruis
-
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Brunia 58 binnen 1972 1973 binnen aanw. 21,40 Brunia 59 buiten 1972 1973 buiten aanw. 21,40 Fransen g.n. buiten 1923 1923? buiten 1971? 21,50 - wiekverbeteringen
Vóór 1927 heeft de molen op beide roeden zelfzwichting gekregen. Nadat in 1929 de binnenroede was gebroken is de vervangende roede als zeilroede uitgevoerd.
In 1936 werden de roeden voorzien van het systeem Dekker, wederom met zelfzwichting en nu ook dwarskleppen.
Bij de grote restauratie van 1972/73 werd op de nieuwe roeden Oud-Hollandse ophekking (met zeilen) aangebracht. In 1980 werd de zelfzwichting (met Oud-Hollandse voorzomen) in ere hersteld.
In maart 2022 heeft men de kleppen van de zelfzwichting tijdelijk verwijderd en een Oud-Hollandse ophekking (met zeilen!) gerealiseerd. Dit omdat eerst beide nu ruim 50 jaar oude roeden dienen te worden vervangen. Als de nieuwe roeden er zijn zal de molen opnieuw zelfzwichting krijgen.- bovenas
-
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte Koning ? ? aanw.
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 32145
- inventarisnummer
- DR019
eigendom
- eigenaar
- Stichting het Drentse Landschap
- eigendomsvorm
- Stichting
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
- molenmaker
- Chr. Bremer, Middelstum (1898)
- afkomstig van
- voorganger
- omwentelingen
- eigendomshistorie
Op 12 mei 2016 droeg de gemeente Noordenveld deze molen, met nog twee andere molens binnen die gemeente, over aan de Stichting het Drentse Landschap.
- geschiedenis
-
De geschiedenis van deze molen begint iets later dan tot 2007 werd aangenomen: niet in 1893 (zoals vaak is aangenomen en doorverteld, maar pas sinds 1898 staat deze molen in Peize. In april dat jaar vroegen de heren Kornelis de Jonge, bakker, Jan Staal, Henderikus Douwes, Jan Luinge Zan., landbouwers en Roelof Staal, bakker de gemeenteraad van Peize toestemming om een molen te mogen oprichten. De vergunning werd reeds op 11 mei verleend. Christiaan Bremer bouwde vervolgens de molen.
Het achtkant was niet nieuw, maar afkomstig uit Enumatil en had daar gediend als pel- en oliemolen.
In 1927 had de molen zelfzwichting op beide roeden. In 1929 brak tijdens het malen de binnenroede. De vervangende roede werd niet weer van zelfzwichting voorzien, wellicht vanwege gebrek aan kapitaal.
Nadat in 1936 molenaar Mulder overleed, werd de molen overgenomen door de plaatselijke "Coöp. zuivelfabriek en graanmaalderij De Goede Verwachting". Nog in datzelfde jaar werd de molen door Bremer gemoderniseerd: er kwamen onder meer stortkaren en een jacobsladder voor het verwerken van grote partijen graan. Ook werd de molen verdekkerd, waarbij de binnenroede weer zelfzwichtend werd.
Helaas: de coöperatie beschikte inmiddels over een grote en efficiënt ingerichte motormaalderij, waardoor de molen in de praktijk toch betrekkelijk weinig gebruikt werd. In 1955 volgde stilstand en raakte de molen in verval.
In 1961 kwam er wel een nieuwe stelling maar daar bleef het bij: de molen kwam niet meer in bedrijf. De kleppen van de zelfzwichting werden verwijderd en zo stond de molen een tijdlang doelloos. In 1967 kocht de toenmalige gemeente Peize de molen aan. Inmiddels was de toestand behoorlijk slecht.
In 1971/1972 restaureerde molenmaker Alserda uit Doezum, opvolger van de bekende molenmaker Dijk uit Leek, de molen; daarna werd al snel weer volop gemalen door Bart Schokker, lang molenaarsknecht geweest op de molen van Snijders te Norg (die met de Bilaukleppen). De molen werd toen geëxploiteerd door bakker Piet Koning.
In Peize viel die restauratie wat karig uit: de typisch Groninger houten bekleding op de romp werd vervangen door een rietdek (waarmee ook de kroonlijst langs het boventafelement verdween). Zelfzwichting of Dekkerwieken keerden evenmin terug: er kwam Oud-Hollandse ophekking met zeilen.
In 1980 keerde de zelfzwichting terug met op de buitenroede remkleppen in de voorzoom. Ook werd toen de kruilier vervangen door één met een rondgaande ketting.
Vijftig jaar na de grote restauratie was deze nog steeds geregeld malende molen aan herstel toe: de kleppen van de zelfzwichting waren slecht geworden en heeft men toen verwijderd. Nieuwe kleppen waren evenwel nog niet aan de orde, omdat ook beide 50 jaar oude Brunia-roeden dienden te worden vervangen. In afwachting van dat laatst, bedacht men een wat curieuze oplossing: 'Peize' kreeg een tijdelijke Oud-Hollandse ophekking, compleet met zeilen!
Dit is, najaar 2024, nog steeds het geval. De Paiser Meul wacht op vervanging van de roeden en herstel van de zelfzwichting maar maalt intussen gewoon verder!
aanvullingen
- toelichting naam
De naam van deze molen is in de praktijk ontstaan en feitelijk niet meer dan een aanduiding.
foto's
- foto's
-
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
- foto's
- foto's insturen