- naam
- De Zuidmolen
- modeltype
- Ronde molen, beltmolen
- functie
- korenmolen
- bouwjaar
- herbouwd
- 1949
- bedrijfsvaardigheid
- In herstel (zie 'Geschiedenis')
- bestemming
Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf.
- adres
-
Herwendaalseweg 1
6562 AG Groesbeek - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 00276
- oude dbnr.
- B217
- Meest recente aanpassing
- | Geschiedenis
Molen De Zuidmolen, Groesbeek
Groesbeek, Gelderland
b
locatie
- plaats
-
Groesbeek
- gemeente
- Berg en Dal, Gelderland
- streek
- Rijk van Nijmegen
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Groesbeek, sectie L, nr. 4083
- geo positie
-
X: 192715, Y: 420647N: 51.77322, O: 5.93365
- biotoopwaarde
- 4 (aanvaardbaar)
- landschappelijke waarde
- Niet onbelangrijk maar de molen staat behoorlijk ingesloten door allerhande bebouwing
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Herwendaalseweg 1
6562 AG Groesbeek - molenaar
- Hans Jochijms / Gerard Rikken
- telefoon
- 06-52689083
- website
- www.stichtingzuidmolen.nl
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- ja
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- ja
- openingstijden
In de regel zaterdag.
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- meelverkoop
- ja
- museuminformatie
- gericht op scholen
- nee
- bijzonderheden
- fietsroute
- fietsroute in de buurt van De Zuidmolen via fietsnetwerk.nl
constructie
- modeltype
- Ronde molen, beltmolen
- krachtbron
- wind
- functie
- romp
- Ronde stenen molen; belt deels afgegraven en vervangen door pakhuis
- kap
- Gedekt met dakleer
- inrichting
Eén koppel 16der kunststenen en één koppel ?der stenen; graanreiniger; elevator; duwregulateur; elektrisch gedreven maalstoel; silo's; sleepluiwerk (met autoband)
- versieringen
Aardige baard met drie wolkvormige rondbogen, groen geverfd met witte rand en in witte blokletters "DE ZUIDMOLEN".
Aardige achterbaard met drie rondbogen, groen met witte rand. In grote cijfers/letters "18 ANNO 57"- plaats bediening
- beltmolen
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Engels; kruilier (elektrisch aangedreven) met rondgaande ketting
- vlucht
- 25,00 m.
- vang
- Vlaamse vang (vangbalk boven het voeghout); vangbalk met haak; vangtrommel
- overbrenging
Bovenwiel 69 kammen
Bovenschijfloop 37 staven, steek 13 cm.
Spoorwiel 84 kammen, steek 11 cm.
Steenschijfloop 26 staven
Overbrengingsverhouding: 1 : 6,02- hoogte
- van de belt: 2,60 m.
- wiekvorm
- Systeem Fauël met Ten Havekleppen en neusremkleppen op beide roeden
- wiekenkruis
-
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Groot Wesseldijk 8 buiten 1984 1984 buiten aanw. 25,00 Groot Wesseldijk 9 binnen 1984 1984 binnen aanw. 25,00 Pot ? binnen ? 1949 binnen 1984 25,00 Pot ? buiten ? 1949 buiten 1984 25,00 - wiekverbeteringen
In 1937 is deze molen op beide roeden voorzien van het systeem Van Bussel met remkleppen; dit werd in 1949 wederom aangebracht.
In 1984 werd op beide roeden het systeem Fauël (fokwieken) aangebracht, hier met - hoogst uitzonderlijk - ook op alle vier de enden een Ten Haveklep. Daarnaast hebben de vier enden ook neusremkleppen.- bovenas
-
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte NSBM Fyenoord g.n. ? 1949? aanw. 04,40
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 18170
- inventarisnummer
- GL076
eigendom
- eigenaar
- Stichting De Zuidmolen
- eigendomsvorm
- Stichting
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- wederopbouw
- Ingrijpend herstel na zware stormschade.
- bedrijfsvaardigheid
- In herstel (zie 'Geschiedenis')
- bestemming
Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf.
- molenmaker
- J. Heyne (1857) Fa. Adriaens, Weert (1949)
- omwentelingen
- geschiedenis
-
Deze molen is gebouwd op initiatief van Johan Heyne, op dat moment bakker en tapper. Een eerdere poging om in Groesbeek een molen te bouwen had hij in 1842 gedwarsboomd gezien door de plaatselijke instanties. In 1857 probeerde hij het opnieuw en toen gaven de Groesbeekse notabelen hem met tegenzin toestemming: Heyne had toen namelijk eerst bij Gedeputeerde Staten zijn recht gekregen en toen kon het niet worden geweigerd.
De aanloopproblemen naar de oprichting van een molen hangen waarschijnlijk samen met de al aanwezige plaatselijke molenaar Jacobs, met wie Heyne al eerder problemen had gekregen.
Heyne bleef ongehuwd en heeft zijn molen later verkocht aan zijn neef Coenraad Bodenstaff. Deze vertrok later naar Duitsland, vermoedelijk omdat hij gedwongen was, zijn bezittingen te verkopen omdat hij borg had gestaan voor een onderneming van een Duitsland wonende broer.
Zo kwam de molen in 1894 in bezit van de familie Jochijms.
Nadat in 1937 een houten roede gebroken was, liet Jochijms de molen direct herstellen. Toen kreeg de molen ook het systeem Van Bussel.
De molen overleefde de Tweede Wereldoorlog zonder al teveel schade, opmerkelijk in een streek waar in de laatste fase sprake was van veel oorlogsgeweld en van sommige andere molens vrijwel niets overeind bleef. Deze molen kon in die periode de bevolking dan ook grote diensten bewijzen.
In 1947 voltrok zich alsnog een ramp: door een windhoos raakte de molen zwaar beschadigd. Met kunst- en vliegwerk werd alles door de fa. Adriaens uit Weert weer maalvaardig gemaakt. Op 29 oktober 1949 werd de herstelde molen feestelijk in gebruik genomen en bleef daarna steeds in bedrijf.
De molen werd in 1976 en in 1983/84 gerestaureerd; bij die laatste gelegenheid werd de as doorboord en de molen, als eerste en tot nu toe enige in Nederland, op beide roeden voorzien van Ten Have-kleppen. De fokken en Ten Havekleppen bleven hier op advies van de molenmaker onbehandeld. Na bijna 30 jaar verkeerde dit nog steeds in goede staat en het heeft al veel kostbare schilderbeurten bespaard!
Na lang als bedrijfsmolen te hebben gefungeerd, werd in latere jaren de molen alleen nog gebruikt om meel van elders te mengen en te verpakken. Daar was de molen zelf niet meer voor nodig en draaien was er ook steeds minder bij.
In oktober 2023 maakte de eigenaar een start met het weer op de kaart zetten van de molen: na een grondige schoonmaakbeurt door vrijwilligers draaide de molen voor het eerst weer op 4 november 2023, de Gelderse Molendag. Intussen werd gewerkt aan een plan om de molen weer geheel draai- en maalvaardig te krijgen maar snel werd duidelijk dat daar meer voor nodig was.
Eind 2024 staat de stenen romp geheel in de steigers en daartoe is ook de staart, op de spruiten na, verwijderd.
Technische bijzonderheden:
De staartbalk en lange spruit zijn van geklonken ijzer gemaakt; de korte spruit is gelast. Eén steenschijf is voorzien van nylon staven.
De molen is vanouds uitgerust geweest met een vangtrommel; die trommel is hier zo aangebracht dat het vangtouw toch achter de molen moet worden bediend. Een opmerkelijk detail: de vanghaak beweegt niet in lijn met de vangbalk, maar zwaait naar rechts uit.
Eigenaren van de molen:
Johan Heijne (1857 - 1885)
Coenraad F.J. Bodenstaff (1885 - 1894)
Jacobus Jochijms (1894 - 1926)
Piet Jochijms Jac.zn (1926 - 1954)
Fa. P. Jochijms (Piet Jochijms met zijn zonen Jsn en Wim) (1954 - 1969)
Jan Jochijms Pzn. (1969 - 1989)
Jan Kersten (1989 - 1993)
Ludwig v.d. Grinten (1993 - 2000)
Stichting De Zuidmolen (2000 - heden).
aanvullingen
- unieke eigenschap
De enige molen in Nederland met op beide roeden Ten Havekleppen.
- literatuur
G. Driessen (ed.), De Groesbeekse korenwindmolens en hun mulders, deel 2. De Zuidmolen, 1857 – 2007. 150 jaar molen- en dorpsgeschiedenis (Groesbeek 2007).
foto's
- foto's
-
Molen 00276 De Zuidmolen (Groesbeek)Marcel van Nies (8-4-2017)Molen 00276 De Zuidmolen (Groesbeek)De omgeving van De Zuidmolen is niet bepaald fraai! !
Dick Bunskoeke (18-5-2007)Molen 00276 De Zuidmolen (Groesbeek)Jan van der Molen (25-4-2004)
Molen 00276 De Zuidmolen (Groesbeek)Louis Kleijberg (9-9-2012)Molen 00276 De Zuidmolen (Groesbeek)Louis Kleijberg (9-9-2012)Molen 00276 De Zuidmolen (Groesbeek)Marcel van Nies (8-4-2017)Molen 00276 De Zuidmolen (Groesbeek)Marcel van Nies (8-4-2017)Molen 00276 De Zuidmolen (Groesbeek)Marcel van Nies (8-4-2017)Molen 00276 De Zuidmolen (Groesbeek)Marcel van Nies (8-4-2017)Molen 00276 De Zuidmolen (Groesbeek)Marcel van Nies (8-4-2017)Molen 00276 De Zuidmolen (Groesbeek)Marcel van Nies (8-4-2017)
Rechtboven de penbalk, die vrij ver naar voren ligt. De ketting om het wiel gaat naar buiten, via de staart naar beneden. Daar kan de molenaar er meer/minder gewichten aan hangen, om de Ten Havekleppen te regelen.Molen 00276 De Zuidmolen (Groesbeek)Marcel van Nies (8-4-2017)
Bovenwiel, met een doorboorde as. Rechtsonder in beeld de stang die door de as steekt, om de Ten Havekleppen te regelen. Achter, boven de penbalk, de vangbalk.
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
- foto's
- foto's insturen