Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
Martin E. van Doornik (09-03-2024)
Vrijwel iedere vrijdag 10:00 - 16.30 uur, als de molen draait of op afspraak.
Eén koppel 17der blauwe en één koppel 16der kunststenen; steenkraan; sleepluiwerk. Restanten van een pelwerk.
Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met de opschriften 'Anno' '1750' en daaronder 'De Keet'.
N.B. De herkomst van dat jaartal is niet duidelijk. De baard is in 2021 door de molenaars grondig hersteld en opnieuw geschilderd.
Bovenwiel 60 kammen
Bovenbonkelaar 34 kammen, steek 12,0 cm.
Spoorwiel 99 kammen
Steenschijflopen 28 en 30 staven, steek 9,0 cm.
Overbrengingsverhoudingen 1 : 6,24 en 1 : 5,82
| fabrikant | roenummer | positie bouw | fabricagejaar | jaar gestoken | positie | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Buurma | ✉︎ | 69 | binnen | 1976 | 1977 | binnen | aanw. | 24,00 |
| Buurma | ✉︎ | 70 | buiten | 1976 | 1977 | buiten | aanw. | 24,00 |
| Fransen | ✉︎ | g.n. | binnen | 1922 | 1922 | binnen | 1975? | 25,00 |
Hoewel oudere foto's suggereren dat er ooit het systeem Dekker op deze molen heeft gezeten, gezien de enkele tussenzoomlat en de merkwaardige breedte van het hekwerk, lijkt dit niet waar. Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan, maar is enige tijd uitgerust geweest met een ophekking met ultra-smalle windborden (waarvan men zich af kan vragen of die wel enige trekkracht konden ontwikkelen).
| fabrikant | asnummer | fabricagejaar | jaar gestoken | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|
As 1479, De Prins van Oranje
|
✉︎ | 1479 | 1896 | aanw. | 04,90 |
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
De molen werd in opdracht van de familie Van de Craats gebouwd als stellingmolen met een houten achtkant gedekt met riet. Het exacte bouwjaar van deze molen is niet met zekerheid te zeggen. '1750' wordt wel genoemd (en staat ook op de baard) maar of dit juist is, is niet duidelijk.
Op 12 juli 1865 verbrandde de houten bovenbouw door blikseminslag. De Arnhemsche Courant van 14 juli vermeldt dat het houtwerk van de "wind-koorn-oliemolen van de weduwe C. van der Craats" spoedig vernield was, maar dat men erin slaagde, de naastgelegen woning te behouden. De molen was evenwel ook verzekerd en wel bij de "Arnhemsche brandwaarborgmaatschappij".
Bij de herbouw voltrok zich iets merkwaardigs: de molen is niet herbouwd als stellingmolen, maar men bouwde op de resterende stenen onderbouw een stenen achtkant en voorzag die van een berg. Aldus ontstond een merkwaardige (en tot de dag van vandaag unieke) achtkante gemetselde beltmolen.
Aan te nemen is dat deze molen begin 1866 in gebruik is genomen. Naast gemalen moet er in deze molen ook zijn gepeld, gezien de nog altijd aanwezige restanten van een pelwerk. Niet duidelijk is, wat er met de oliemolen is gebeurd.
De Edese graanfamilie Van der Craats was behalve van de Keetmolen ook eigenaar van de Doesburger molen (halverwege Ede en Lunteren) en de Concordia (in het centrum). De molenaars hier werkten in dienst van de familie.
In het najaar van 1944 zaten na de Slag om Arnhem een tijdje acht Engelse soldaten ín deze molen ondergedoken.
In de jaren '50 kwam een einde aan het maalbedrijf en raakte de molen langzaam maar zeker in verval. Ondertussen verboste de omgeving aanzienlijk.
In augustus 1971 kwam de molen in eigendom van de gemeente Ede. In 1977 volgde, op initiatief van de plaatselijke Junior Kamer, een flinke restauratie en sindsdien is de Keetmolen geregeld in werking.
Opmerkelijk is, dat de buitenroede vóór de restauratie van 1977 nog van hout was; de stalen binnenroede was vermoedelijk een Fransen.
Eigenaren van deze molen:
C. v.d. Craats Jansz. (1860 - 1884)
J.D. v.d. Craats (1884 - 1899)
J.W. v.d. Craats (1899 - 1910)
J.W. en H. v.d. Craats (1910 - 1948)
H. v.d. Craats (1948 - 1950)
V.d. Craats C.V. (1950 - 1971)
Gemeente Ede (1971 - heden).
De naam van de molen is ontstaan tijdens de aanleg destijds van de spoorlijnen Arnhem - Utrecht en Ede - Barneveld. Nabij de molen stond toen een keet, die gebruikt werd door de arbeiders die daarbij werkzaam waren. Spoorwegmaatschappijen namen vervolgens die keten nogal eens in gebruik als voorlopig stationsgebouw.
De enige historische molen in Nederland met een achtkante stenen bovenbouw.
