Museumstuk (dynamisch)
Als de molen draait, tijdens museumopenstelling (zie hiervoor de website van het NOM)
Zie website museum
Eén koppel 16der blauwe stenen boven de standerd; tweede koppel blauwe stenen (niet aangesloten); kammenluiwerk
Bovenwiel (tandkrans trapzijde) 73 kammen
Steenschijfloop 14 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 5,21
Bovenwiel (tandkrans borstzijde) 68 kammen
Rest gaandewerk niet meer aanwezig
| fabrikant | roenummer | positie bouw | fabricagejaar | jaar gestoken | positie | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Verbij | ✉︎ | g.n. | buiten | 2021 | 2021 | buiten | aanw. | 22,20 |
| Berkhof | ✉︎ | 1 | binnen | 2016 | 2016 | binnen | aanw. | 22,28 |
| Groot Roessink | ✉︎ | g.n. | buiten | 2008 | 2008 | buiten | 2021 | 22,00 |
| De Ruiter | ✉︎ | g.n. | binnen | 1976 | 1976 | binnen | 2016 | 22,20 |
| De Ruiter | ✉︎ | g.n. | buiten | 1976 | 1976 | buiten | 2008 | 22,20 |
Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.
Museumstuk (dynamisch)
Deze molen is sinds 1916 eigendom van de Stichting Nederlands Openlucht Museum te Arnhem.
Deze standerdmolen stond oorspronkelijk in Huizen (NH). Daar moet hij ergens in de 17e eeuw zijn gebouwd (1665 wordt als bouwjaar wel genoemd).
In 1916 heeft men deze molen als één van de eerste gebouwen naar het toen nieuwe Nederlands Openluchtmuseum overgeplaatst. Het werd daar een open standerdmolen, dit in tegenstelling tot de uitvoering in Huizen.
In 1949 is deze molen hersteld met onderdelen van de in 1943 in Mussel (bij Onstwedde, Groningen) afgebroken, uit 1827 daterende open standerdmolen. De onderbouw werd óf bij die gelegenheid óf in 1952 gedekt met riet en zo werd het (weer) een gesloten standerdmolen.
Vervolgens stond de molen jarenlang als statisch monument op het museumterrein. Gaandeweg werd de toestand slechter en tenslotte greep men drastisch in: in 1975/76 voerde molenmaker De Ruiter (Elspeet) een bijzonder grote restauratie uit, die feitelijk neerkwam op herbouw. Als enig oude onderdeel bleef de eiken standerd over. De molen werd hersteld met een houten bovenas en ook houten roeden.
Niet onbelangrijk: de molen kreeg ook zeilen. Na deze restauratie wordt weer geregeld met de molen gedraaid, in principe is de molen ook maalvaardig.
Het antieke bovenwiel, afkomstig van Mussel, heeft men in 1976 niet opnieuw gebruikt maar wordt sindsdien bij de molen onder een afdak bewaard. Opvallend is het fraaie opschrift: "Roelof Popkes mulder anno 1827 en 1 July" (Roelf Popkes Mulder (1764-1857) was afkomstig uit Assen).
In 2011 werd de molen stilgezet: de houten bovenas was aan vervanging toe en één van beide houten roeden vertoonde een scheur.
In maart 2012 is, nadat de roeden waren gestreken, de gehele kast van de standerd getild, waarna begonnen werd met een flinke herstelbeurt.
Begin 2013 werd de gehele kast weer op de standerd gehesen, waarna in snel tempo de molen werd gecompleteerd. Op 26 januari was de molen, in het kader van de ontmoetingsdag van het Gilde van Vrijwillige Molenaars, alweer draaivaardig.
De molen kreeg een geheel nieuwe houten bovenas, verder zijn de kruisplaten en daarnaast enkele steekbanden en zonneblokken vervangen. De nog uit Huizen afkomstige standerd zelf bleef wederom gehandhaafd. Aan het gevlucht zijn deze keer alleen heklatten en voorzomen etc. vernieuwd; de houten roeden zijn opnieuw gestoken, de scheur in de binnenroede werd kennelijk toch niet als te problematisch ervaren. In 2016 werd de binnenroede alsnog vervangen.
Eind 2020 moest men ingrijpen: de nog vrij nieuwe bovenas bleek aangetast door zwamvorming. De molenaars van het NOM hebben nog enige tijd beperkt doorgedraaid maar in april 2021 ging deze as er alweer uit en werd door een nieuwe, eveneens houten, bovenas vervangen. Ook kreeg de molen toen een nieuwe houten buitenroede (wederom uit één stuk).
In juni 2022 was men bezig met het vernieuwen van de betimmering van de kap. De potdekseling is geheel vervangen en beplakt met EPDM.
Technische bijzonderheden:
De staartconstructie van deze standerdmolen is zodanig uitgevoerd, dat de uitlopende trapbomen tevens als schoren fungeren. Dit was op veel Noord-Hollandse standerd- en wipmolens het geval.
Al wordt dit vrijwel niet opgemerkt of onderkend: deze molen heeft drie zolders. Al is de hel (onderste zolder) slechts een 'kruipruimte' van 1 meter hoog: hij loopt wel onder de gehele vloer door!
Deze molen heeft geen echte naam, maar wordt, naar de plaats van herkomst, wel "de Huizer molen" genoemd.
Deze molen is in 1941 opgemeten en getekend door Anton Sipman. In de befaamde map "Molentekeningen" is dit te vinden onder de nrs. 1, 2 en 3.
Zo langzamerhand uniek voor een molen van deze grootte zijn de geheel houten bovenas en roeden (geen borstroeden!).
L.H. Boot, 'De Standerdmolen uit Huizen in het Openluchtmuseum in Arnhem', in: Molenwereld 191 (2015) 158 - 166.
