Molen De Eendracht, Gieterveen

Gieterveen, Drenthe
b

korte karakteristiek

naam
De Eendracht
modeltype
Ronde molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
herbouwd
1904 / 2007
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Broek 62
9511 PV Gieterveen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Eendracht via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
04419
oude dbnr.
B13
Meest recente aanpassing
| Geschiedenis
media-bestand
Molen 04419 De Eendracht (Gieterveen)
Matthieu Hoogduin (28-8-2010).

locatie

plaats
Gieterveen
plaatsaanduiding
gemeente
Aa en Hunze, Drenthe
kadastrale aanduiding
Gemeente Gieten, sectie I, nr. 274
geo positie
X: 252665, Y: 561084
N: 53.02780, O: 6.84297
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Niet onbelangrijk maar wordt verminderd door beplantingen.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Broek 62
9511 PV Gieterveen
molenaar
Herman Durenkamp / Fred Bisschop / Hindrik Roossien
telefoon
0599-481157
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
ja
op afspraak
ja
openingstijden

Als de molen draait, in de regel zondag vanaf 13.00 uur en op afspraak.

toegangsprijzen

Gratis. Een vrije gift wordt op prijs gesteld

winkelinformatie

Pannenkoekmeel

meelverkoop
ja
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Ronde molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen op achtkante stenen onderbouw
kap
Gedekt met dakleer
inrichting
Twee koppel maalstenen; regulateur; kammenluiwerk; op de begane grond een koppel elektrisch aangedreven stenen.
versieringen

Eenvoudige baard, wit geverfd, met tussen de koppen van de voeghouten de jaartallen '1877' en '1904' en daaronder "De Eendracht". 

Boven de ingangsdeuren een gevelsteen:
OP DEN 5 MAART 1877
IS DE EERSTE STEEN GELEGD
AAN DEZE MOLEN
DOOR DEN WELEDEERW. HEER
J. SCHUMMELKETEL
BURGEM. DER GEM. GIETEN

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Voeghoutenkruiwerk. Kruilier.
vlucht
19,25 m.
vang
Hoepelvang (metaal). Vangbalk met duim; vangstok.
overbrenging

Bovenwiel 55 kammen
Bovenbonkelaar 27 kammen
Spoorwiel 73 kammen
Steenschijf 22 staven.
Overbrengingsverhoudingen 1 : 6,76

hoogte
van de stelling: 5,00 m.
wiekvorm
Binnenroede zelfzwichting met Oud-Hollandse voorzomen; buitenroede Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Buurma ✉︎ 56 buiten 1975 1976 buiten aanw. 19,25
Buurma ✉︎ 57 binnen 1975 1976 binnen aanw. 19,25
Pot ✉︎ 2614 buiten 1928 1939 buiten 1975 19,25
wiekverbeteringen

Zeer lang heeft deze molen op één roede zelfzwichting gehad. In 1975, toen beide roeden werden vervangen, maakte de zelfzwichting plaats voor zeilen.
Bij de ingrijpende restauratie van 2007/08 keerde de zelfzwichting op de binnenroede terug.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Muinck Keizer, J.M. de ✉︎ 123 1904 1904 aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
Onderbouw oorspronkelijk 1877, in 2007 is deze geheel vernieuwd.
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

molenmaker
H. Wiertsema, Scheemda (1877) Chr. Bremer, Middelstum (1904) Fa. Dunning, Adorp (2007)
omwentelingen
eigendomshistorie

De Stichting Het Drentse Landschap is eigenaar sinds 2010; daarvoor was dat de Molenstichting Drenthe sinds 2004; daarvoor J. Mulder. 

geschiedenis

Vóór 1877 stond deze molen te Nieuw-Buinen. In dat jaar werd hij door molenmaker H. Wiertsema uit Scheemda op de huidige plaats gebouwd voor enige boeren, die hem verhuurden. Huurders waren Egbert Luichjes, Lucas Oldenkamp, Vink en Vredevoogd. Een gevelsteentje herinnert aan de bouw.

In april 1904 brandde de achtkante bovenbouw af; Christiaan Bremer herbouwde de molen vervolgens op de bestaande onderbouw als ronde stenen molen . Eigenaar was toen G. Ketelaar.
Die bleef dat evenwel niet voor lang: in 'De Molenaar' van 27 september 1905 bood hij zijn vrijwel nieuwe molen te koop aan. De editie van 18 oktober 1905 van dit blad vermeldt dat de molen op 14 oktober voor ƒ 4425,-- was verkocht aan R.J. Mulder.

In 1939 werd een houten roede (met zelfzwichting) vervangen door een tweedehands Potroede en in 1951 een nieuwe windpeluw aangebracht. De houten roede kwam van de poldermolen te Leutingewolde, de ijzeren uit Meedhuizen. 
De Eendracht werd in 1958 door Chris Bremer uit Adorp gerestaureerd, waarna de molen weer vele jaren in gebruik was. In 1975 werden nieuwe roeden gestoken.

Tenslotte werd er niet meer gemalen, mede als gevolg van de slechter wordende gezondheid van molenaar-eigenaar Johannes Mulder. Na diens dood op 6 maart 2004 erfde de Molenstichting Drenthe deze molen.

In het voorjaar van 2005 volgde zeer noodzakelijk werk aan de kap: nieuwe windpeluw, penbalk, middelbalk en lange schoren. De molen werd daarmee voorlopig draaivaardig gemaakt, maar toen was al duidelijk dat nog veel werkzaamheden nodig waren.

In april 2007 werd de kap afgenomen, als begin van uitvoerig herstel. De achtkante stenen onderbouw had men toen al dermate slecht bevonden, dat deze geheel diende te worden vernieuwd. Tijdens dit ingrijpende werk bleef de stenen bovenbouw op zijn plaats, ondersteund door een stalen korset. Nadat dit werk voltooid was, bracht men een nieuwe stelling aan. Op 29 oktober 2007 werd de geheel herstelde kap herplaatst, de staart aangebracht en de roeden gestoken. Op de binnenroede werd de zelfzwichting, die in 1975 was 'weggerestaureerd', in ere hersteld.

Begin 2016 kregen bovenwiel en -bonkelaar geheel nieuwe kammen.

 

aanvullingen

literatuur

Roelof Kooiker, Kap op molen Gieterveen, in: Molenwereld 111 (2008), pp. 14-15.
Roelof Kooiker, Mulders glorie in Gieterveen, in: Molenwereld 119 (2008), pp. 402 - 405.
Jannes Tigelaar, Restauratie van De Eendracht in Gieterveen voltooid, in: Molenwereld 118 (2008), pp. 340 - 343.

foto's

foto's