Molen Westveense Molen, Woerdense Verlaat

Woerdense Verlaat, Zuid-Holland
b

korte karakteristiek

naam
Westveense Molen
modeltype
Wipmolen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de polder Westveen, thans op vrijwillige basis. (N.B. In 1960 werden de Noordse Buurter- en de Voordijkse Polder en ook het waterschap Westveen samengevoegd tot het nieuwe waterschap De Noordse Buurt).

adres
Westveensekade 6
3652 MC Woerdense Verlaat
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00021
oude dbnr.
B1139
Meest recente aanpassing
| Geschiedenis
media-bestand
Molen 00021 Westveense Molen (Woerdense Verlaat)
Gerard Sturkenboom (20-5-2011).

locatie

plaats
Woerdense Verlaat
gemeente
Nieuwkoop, Zuid-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Nieuwkoop, sectie C, nr. 794
geo positie
X: 119310, Y: 463646
N: 52.15983, O: 4.86563
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Groot maar wordt beperkt door bomen in de omgeving

contact en bezoek

bezoek/postadres
Westveensekade 6
3652 MC Woerdense Verlaat
molenaar
Maarten van Scheppingen
telefoon
06-4049 8381
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden
op afspraak
toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Westveense Molen via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Wipmolen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ondertoren gedekt met riet
kap
Bovenhuis geheel geteerd; kap gedekt met gepotdekselde planken
inrichting

Gesloten ijzeren scheprad buiten de molen, Ø 5,21 m.; breedte 0,30 m.

plaats bediening
grondzeiler
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
Zetelkruiwerk; kruirad
vlucht
21,60 / 21,70 m.
vang
Vlaamse vang, 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel.
overbrenging

Bovenwiel 48 kammen
Bovenschijfloop 25 staven, steek 13,8 cm.
Onderschijfloop 18 staven
Onderwiel 66 kammen, steek 16,3 cm.
Overbrengingsverhouding 1,92 : 1

N.B. tot 2009 had het bovenschijf 22 staven. De overbrenging is sindsdien dus verlangzaamd.

hoogte
wiekvorm
Systeem Fauël op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Straathof ✉︎ 344 buiten 2021 2021 buiten aanw. 21,70
Derckx ✉︎ 684 binnen 1991 1991 binnen aanw. 21,60
Derckx ✉︎ 683 buiten 1991 1991 buiten 2021 21,70
Pot ✉︎ 1704 buiten 1894 1919 buiten 1991 21,54
Pot ✉︎ 1705 binnen 1894 1919 binnen 1991 21,54
wiekverbeteringen

In 1935 kreeg deze molen op beide roeden het systeem Dekker. In 1963 werd dit vervangen door het systeem Fauël, ofwel fokwieken.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ 1060 1876 1876? aanw. 03,93
wateras
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ 1223 1879 1879 aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de polder Westveen, thans op vrijwillige basis. (N.B. In 1960 werden de Noordse Buurter- en de Voordijkse Polder en ook het waterschap Westveen samengevoegd tot het nieuwe waterschap De Noordse Buurt).

omwentelingen
geschiedenis

De poldermolen bemaalde tussen 1676 en 1975, dus bijna 300 jaar, uitsluitend op windkracht het 145 ha. grote waterschap Westveen; toen werd een overlaat gemaakt naar de (lager gelegen) Noordse Buurter Polder.

Het bouwjaar van deze molen is onderwerp van studie geweest: in een mantelstijl staat het jaartal 167?, hetgeen geïnterpreteerd kan worden als 1674 of 1676, welk laatste jaartal tot op heden als bouwjaar werd aangehouden. Op de kaart van het Hoogheemraadschap van de landen van Woerden van gebr. Vingbooms, uit 1670 staat de molen reeds ingetekend en ook op de kaart van het grondgebied van de proosdij van St. Jan, van D. van Groenouw uit 1665, staat de molen afgebeeld. Geconcludeerd kan worden dat de molen vóór 1665 is gebouwd.
Dankzij archiefonderzoek door de historische kring Woerden en omstreken is gebleken dat er in 1672 ('het Rampjaar') door Franse troepen in deze contreien minstens vijf poldermolens in brand zijn gestoken verbrand en (dus) volkomen verwoest. Het is zeer goed mogelijk dat ook de Westveense Molen dit overkwam; 1676, als jaartal van noodzakelijke herbouw, is dan ook zeer aannemelijk.

Op 21 november 1837 is bij zware storm de koker gebroken en stortte als gevolg het bovenhuis naar beneden. De enorme schade was snel hersteld. In 1858 werd een nieuw onderwiel met eiken velgen aangebracht (welke laatste in 1905 in iepen werden vervangen). In 1919 werden twee gebruikte ijzeren Potroeden gestoken en in 1935 kreeg de molen Dekkerwieken. 

In 1963 was ingrijpend werk nodig aan de fundering: de inmiddels behoorlijk verzakte molen kreeg toen een betonfundering op acht pulspalen. Van de schepradgoot werd het metselwerk vernieuwd en de Dekkerwieken maakten plaats voor fokken.
Na deze grondige restauratie volgden nog herstelbeurten in 1978/1979 en in 1991. Bij die laatste gelegenheid kreeg de molen onder meer nieuwe roeden.

Begin 2009 werd begonnen met een zeer grote restauratie: nadat de roeden waren gestreken ging het complete bovenhuis eraf. De scheefstand, die dus al in 1963 was gecorrigeerd, heeft men toen opnieuw bijgesteld. Verder: kruisarm onderwiel vervangen, koker gerepareerd, nieuwe kruineuten, muurplaat aangescherfd, scheprad en wielbak verdiept en versmald, schepradkast en achterwaterloop vervangen, koningspil aangescherfd, drie nieuwe vangstukken, dak vernieuwd, evenals twee fokken, trapbomen, schoren en treden. Begin 2010 was de molen weer maalvaardig.

In 2021 was de molen opnieuw stevig aan de beurt: op 20 september kreeg de molen een nieuwe buitenroede en heeft men de betimmering van de kap geheel vervangen en van EPDM voorzien. Ook werd, opmerkelijk, de penbalk vervangen.

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen wordt vernoemd naar de polder die hij kan bemalen.

wetenswaardigheden

Deze molen bevindt zich sinds een grenswijziging per 1 januari 1989 in de provincie Zuid-Holland, voordien was dat in de provincie Utrecht. Desondanks is deze molen tot nu toe in Utrechtse handen gebleven.

foto's

foto's