Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
Zaterdag 10.00 - 16.00 uur en op afspraak.
Zaterdag van 10-15 uur, als de molen in bedrijf is en op afspraak
Eén koppel 15der blauwe stenen en één koppel 16der kunststenen; regulateur (2014) voor het 15der koppel; sleepluiwerk; afschietwerk (2013). Op de begane grond een elektrisch aangedreven maalvaardig koppel kunststenen.
Aardige baard, donkergroen geverfd met royale bies, met de opschriften "Anno 1853" en daaronder in grote letters "Windlust".
Eenvoudige gevelsteen met het opschrift:
"Den eersten steen gelegd
door
- - - - - - - - -
Oud 4 jaren en 10 maanden
Den 5den September 1853".
(De naam is geheel onleesbaar gemaakt).
Op een plankje, aangebracht op één van de kapspanten staat het jaartal "1845" geschreven. Onduidelijk is vooralsnog hiermee bedoeld is: de molen dateert immers van 1853!
Bovenwiel 57 kammen
Bovenschijfloop 29 staven
Spoorwiel 66 kammen
Steenschijflopen 24 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 5,41
| fabrikant | roenummer | positie bouw | fabricagejaar | jaar gestoken | positie | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Beijk | ✉︎ | 74 | binnen | 2022 | 2023 | binnen | aanw. | 20,70 |
| Beijk | ✉︎ | 75 | buiten | 2022 | 2023 | buiten | aanw. | 20,70 |
Roede 232, Straathof
|
✉︎ | 232 | binnen | 2008 | 2008 | buiten | 2023 | 20,60 |
Roede 231, Straathof
|
✉︎ | 231 | buiten | 2008 | 2008 | binnen | 2023 | 20,70 |
Roede 62, Bremer
|
✉︎ | 62 | binnen | 1963 | 1963? | binnen | 2008 | 20,80 |
Roede 1130, Pot
|
✉︎ | 1130 | buiten | 1879 | buiten | 2008 | 20,80 |
Deze molen heeft nooit een wiekverbetering gekregen.
| fabrikant | asnummer | fabricagejaar | jaar gestoken | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|
As 343, Penn & Bauduin
|
✉︎ | 343 | 1870 | 1870? | aanw. | 04,00 |
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
Na de herindeling in 1984 kwam de nieuwe gemeente Binnenmaas in bezit van de molen; in 1992 volgde overdracht aan de speciaal voor het gemeentelijke molenbezit opgerichte Stichting Behoud Molens Binnenmaas.
Per 6 november 2018 is deze stichting omgevormd tot de Stichting Molens Hoeksche Waard.
Als bouwjaar van de korenmolen Windlust te Westmaas staat boven de toegangsdeur aan de noordzijde van de molen het jaar 1853 vermeld. Eerste molenaar was Pieter de Koning. In 1857 werden Willem Cornelis Heijkoop en zijn vrouw Dirkje van der Jagt eigenaar.
Na een reeks van tegenslagen overleed Willem Cornelis in het najaar van 1863. Zijn weduwe Dirkje besloot vervolgens zélf het molenbedrijf voort te zetten (en is daarmee waarschijnlijk de eerste vrouwelijke molenaar in de Hoekse Waard geweest). Dat nieuwe begin moet voor haar aanleiding zijn geweest om "1864" op de baard te laten schilderen. Dat jaartal is later vervangen maar had dus een historische betekenis!
In 1868 verkocht Dirkje de molen aan de in de Hoeksche Waard bekende molenaarsfamilie Van der Sluis en vertrok naar Brielle.
In 1939 werd de molen verkocht aan de familie Leeuwenburgh, ook een bekend molenaarsgeslacht in de Hoeksche Waard. De Westmaasse Leeuwenburgh had naast de molen/maalderij ook een drogerij en schonerij voor granen aan de Nieuwstraat. Naast Westmaas werd ook de maalderij op de Blaakschedijk en korenmolen "De Lelie" te Puttershoek met aanpandige maalderij door leden van de fam. Leeuwenburgh gerund.
In 1944 werd door molenmakerij Dirkse een nieuwe koningspil gestoken. Het opschrift erop luidt: "29 juli 1944 nieuwe kroonspil, M. Bravenboer, Jo Dorst, Thijs Groeneweg en Frans Leeuwenburgh". Bravenboer was molenmaker bij de fa. Dirkse, Frans Leeuwenburgh de eigenaar en Jo Dorst de knecht. Over Thijs Groeneweg is niet veel bekend.
De windkracht werd tot 1952 benut. In 1961 verkocht C. Leeuwenburgh de molen aan de gemeente Westmaas, die de molen in de jaren 1962/1963 liet restaureren. Tot die restauratie was veel mechanisch aangedreven maalapparatuur aanwezig: een elektrisch aangedreven maalstoel, mengketel, elevator, hamermolen, graanschoner, poetsmachine en graanpletter. Het meeste daarvan verdween later, alleen de elektrisch aangedreven maalstoel op de begane grond is er nog.
In de loop van de jaren werd duidelijk dat deze molen wederom een flinke restauratie nodig had. Op 18 november 2006 werd, vanwege de slechte toestand van stelling en wiekenkruis, voorlopig voor het laatst gedraaid. 19 december 2007 werden de roeden kaalgezet en het bouwvallige stellinghek verwijderd.
In 2008 volgde de eigenlijke restauratie: op 19 mei werden de roeden gestreken. 13 augustus konden de steigers weer worden verwijderd, nadat het herstel van het metselwerk gereed was. 9 oktober werden nieuwe roeden gestoken en meteen opgehekt.
Sindsdien was de molen weer geregeld draaiend te zien waarbij ook vaak werd gemalen.
Vanaf 2014 verrichtten de molenaars in eigen beheer veel werk om het maalwerk te verbeteren en terug te brengen in de vroegere situatie: zo bracht men één van de regulateurs weer aan en keerde het afschietwerk terug. In 2017 en 2018 heeft men deels in eigen beheer, deels met hulp van molenmakers, het tweede koppel kunststenen geheel gereconstrueerd. In november 2018 was dit maalvaardig.
In de loop van 2022, toen overal in Nederland problemen rezen rond molenroeden, stelde men ook in Westmaas vast dat de (op dat moment nog geen 14 jaar oude!) roeden constructiefouten vertoonden. In afwachting van een oplossing zette men de molen stil en bleef alleen met het elektrisch aangedreven koppel op de begane grond in gebruik. Dat was juist in 2022 nog van een geheel nieuwe lagering voorzien, zodat dit prima kon malen.
Enige tijd later viel het besluit, de roeden niet te repareren, maar nieuwe te bestellen. In november 2022 begon men met het verwijderen van de ophekking, dit zal zoveel mogelijk worden hergebruikt.
Op 24 april gingen de oude roeden eruit en de nieuwe erin. Al op 28 april kon de molen, nog zonder borden maar wel al met zeilen, draaien. Niet lang daarna leverde de Restauratie Werkplaats Schiedam deze klus op.
Volgens de toenmalige archivaris van De Hollandsche Molen, Ten Bruggencate, had deze molen in 1926 op de baard de naam "Windlust" en daarnaast het jaartal "1864".
Ab Mulder, Tweede koppel maalstenen voor Windlust in Westmaas, in: Gildebrief 1, maart 2019, pp. 26-27.
