- naam
- De Broekdijk (of: De Broekdijkmolen)
- modeltype
- Kantige molen, grondzeiler
- functie
- poldermolen
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Bemalen van de polder Broek en Simontjes (resterend gedeelte), thans op vrijwillige basis
- adres
-
Broekpolder 1
2361 PA Warmond - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 12198
- oude dbnr.
- B1128
- Meest recente aanpassing
- | Aanvullingen
Molen De Broekdijk (of: De Broekdijkmolen), Warmond
Warmond, Zuid-Holland
b
locatie
- plaats
-
Warmond
- gemeente
- Teylingen, Zuid-Holland
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Warmond, sectie C, nr. 616
- geo positie
-
X: 95258, Y: 466749N: 52.18564, O: 4.51361
- biotoopwaarde
- 4 (aanvaardbaar)
- landschappelijke waarde
- Tamelijk groot maar wordt met name uit noordelijke richtingen beperkt door beplantingen.
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Broekpolder 1
2361 PA Warmond - molenaar
- Ben Hoogduin / Klaas Wassens
- telefoon
- 06-24216593
-
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- nee
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- ja
- openingstijden
Als de molen draait en op afspraak
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- meelverkoop
- nee
- museuminformatie
- gericht op scholen
- nee
- bijzonderheden
- fietsroute
- fietsroute in de buurt van De Broekdijk (of: De Broekdijkmolen) via fietsnetwerk.nl
constructie
- modeltype
- Kantige molen, grondzeiler
- krachtbron
- wind
- kenmerken
- functie
- romp
- Grenen achtkant, gedekt met riet, op gemetselde voet van 2,30 m.
- kap
- Gedekt met riet
- inrichting
Houten scheprad in de molen Ø 5,15 m.; breed 0,36 m. op gietijzeren wateras.
Geen woning in de molen.- versieringen
Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met tussen de koppen van voeghouten en steunder de jaartallen '1840' en '1862'. Daaronder 'De Broekdijk' en het jaartal '1976'.
Rechts van de noordelijke toegangsdeur een kleine steen met de tekst:
'De eerste steen gelegd
door S.J. Oudshoorn
den 10. july 1840'.
Op het oostelijke veld van de stenen onderbouw een zwart kruis op een witte achtergrond.- plaats bediening
- grondzeiler
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Rollenkruiwerk; 42 houten rollen. Kruirad.
- vlucht
- 23,10 m.
- vang
- Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel.
- overbrenging
Bovenwiel 49 kammen
Bovenschijfloop 25 staven, steek 14,8 cm.
Onderschijfloop 23 staven
Onderwiel 83 kammen, steek 14,4 cm.
Overbrengingsverhouding 1,84 : 1- hoogte
- wiekvorm
- Oud-Hollands
- wiekenkruis
-
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Derckx 149 buiten 1975 1975 buiten aanw. 23,10 Derckx 150 binnen 1975 1975 binnen aanw. 23,10 - wiekverbeteringen
- Bij de herbouw van 1975 kreeg deze molen geen wiekverbetering meer.De verbrande voorganger had op beide roeden het systeem Fauël (fokwieken) met - opmerkelijk - slechts één tussenzoomlat.
- bovenas
-
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte De Prins van Oranje 1382 1891 1975 aanw. 04,45 - wateras
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte onbekend ? ? aanw.
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 38311
- inventarisnummer
- ZH024
eigendom
- eigenaar
- Rijnlandse Molenstichting
- eigendomsvorm
- Stichting
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
-
Stenen onderbouw 1840; achtkant (van elders) 1862. Hier samengevoegd in 1974.
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Bemalen van de polder Broek en Simontjes (resterend gedeelte), thans op vrijwillige basis
- molenmaker
- ?? (1840) Fa. Verbij, Hoogmade (1976)
- afkomstig van
- omwentelingen
- eigendomshistorie
De Rijnlandse Molenstichting is eigenaar sinds 1986; daarvoor was dat het waterschap De Oude Veenen sinds 1979, daarvoor de polder Broek en Simontjes vanaf 1840.
- geschiedenis
-
De polder Broek en Simontjes is gevormd uit de in 1625 gestichte Broekpolder en de al vóór 1625 bestaande Simontjespolder. Wanneer beide polders verenigd werden, is niet duidelijk: in 1640 is er nog sprake van afzonderlijke besturen, later niet meer. Hoewel in consenten van dijkgraaf en hoogheemraden van Rijnland uit 1664 en 1675 nog steeds over de Broekpolder gesproken wordt, mag men aannemen dat beide polders inmiddels verenigd waren.
Tot 1840 werd de polder bemalen door de in 1625 bij de stichting van de Broekpolder geplaatste wipmolen. Deze sloeg het water via een sloot tussen het land van twee ingelanden uit op de Groote Sloot. In de zomer van 1839 werd besloten deze molen, die toen ingrijpend moest worden hersteld, niet meer te repareren maar op een andere plaats een nieuwe molen te bouwen.
In november 1839 werd de bouw van een achtkante houten schepradmolen op een stenen fundament aanbesteed. In december 1840 was het werk klaar: men had een tocht gegraven om het water naar de nieuwe molen toe te kunnen leiden en de oude wipmolen voor afbraak verkocht.
Op 25 oktober 1927 verspeelde die molen as en roeden maar werd direct daarna hersteld door J.W. Dekker, molenmaker te Hazerswoude. Daarna ging het goed, tot de beruchte storm van 12/13 november 1972: de molen sloeg op hol, werd met grote moeite tot stilstand gebracht, maar brandde in de nacht daarop alsnog af, vermoedelijk als gevolg van heetgelopen lagers en vang. Overgebleven waren eigenlijk alleen de veldmuren en de gietijzeren wateras.
De molen werd herbouwd: het huidige achtkant is afkomstig uit de Waarderpolder bij Haarlem; daar kon de in 1862 gebouwde en in 1919 onttakelde molenromp van "De Jonge Willem" vanwege uitbreiding op een industrieterrein niet gehandhaafd blijven. De gemeente Haarlem stelde het achtkant kosteloos beschikbaar; het werd in zijn geheel, mét rietbedekking, per schuit naar Warmond vervoerd en bleek zeer goed op de gemetselde onderbouw van de Broekdijk te passen. Dit laatste vond plaats op 5 augustus 1974.
Nieuwe kap en roeden volgden in 1975, in 1976 werd het gaandewerk aangebracht en de molen maalvaardig gemaak met, opmerkelijk, een houten scheprad. De officiële ingebruikname vond plaats op 28 oktober 1977. De Rijnlandse Molenstichting, toentertijd nog geen eigenaar, heeft deze herbouw administratief en technisch begeleid.
Van de oorspronkelijke polder Broek en Simontjes (destijds ca. 255 ha.) is vanaf ca. 1970 door ontpoldering als gevolg van de Merenwijk, de noordelijkste stadswijk van Leiden, niet veel overgebleven: de te bemalen oppervlakte bedraagt thans ca. 50 ha; de opvoerhoogte is 1,45 m.
De molen is gelegen aan de zuidzijde van de Grote Sloot, ca. 1,5 kilometer ten zuidoosten van Warmond en 'over land' het makkelijkst bereikbaar via het grondgebied van Leiden.
Eind 2017 begon molenmakerij Verbij met een stevige klus: een nieuw houten scheprad met daarbij het geheel verkammen van het onderwiel en nieuwe staven in het onderschijfloop. De wervel onder de koningspil werd verbeterd om de molen snel in en uit het werk te kunnen zetten: in de praktijk is deze molen, vanwege het klein geworden te bemalen oppervlak, snel 'uitgemalen'.
aanvullingen
- literatuur
Andries Veloo, 'Ben Hoogduin en de Broekdijkmolen', in: Molenwereld 187 (2014) 433 - 437.
foto's
- foto's
-
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
- foto's
- foto's insturen