Molen Aeolus, Vlaardingen

Vlaardingen, Zuid-Holland
b

korte karakteristiek

naam
Aeolus
modeltype
Ronde molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
herbouwd
1956
bedrijfsvaardigheid
Draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Kortedijk 16
3134 HB Vlaardingen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
03505 l
oude dbnr.
B1122
Meest recente aanpassing
| Geschiedenis
media-bestand
Molen 03505 l Aeolus (Vlaardingen)
Rob Pols (09-11-2022)

locatie

plaats
Vlaardingen
gemeente
Vlaardingen, Zuid-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Vlaardingen, sectie M, nr. 1917
geo positie
X: 83335, Y: 436860
N: 51.91561, O: 4.34556
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
De molen is van groot belang voor Vlaardingen en bepaalt mede het silhouet van de stad.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Kortedijk 16
3134 HB Vlaardingen
molenaar
Peter van der Windt
telefoon
06-21891433
website
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Iedere laatste zaterdag van de maand 11.00 - 16.00 uur en op de Nationale Molendag en de Open Monumentendag. Verder op afspraak via het mailadres (zie verderop).
De winkel is in principe dagelijks geopend. 

toegangsprijzen

gratis

winkelinformatie

Meelproducten en diervoeders

meelverkoop
ja
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Aeolus via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Ronde molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen
kap
Gedekt met gepotdekselde planken en dakleer
inrichting

Twee koppel 16der stenen op windkracht, twee koppel stenen op motorkracht op de begane grond; sleepluiwerk; diverse maalwerktuigen op elektrische kracht.

versieringen

Fraaie blauw geverfde baard met o.a. twee windblazende wolkfiguren en de opschriften '1790' '1956' en 'AEOLUS'. Tussen de koppen van de twee steunders het wapen van de provincie Zuid-Holland.

Twee gevelstenen op het oosten. De eerste met de tekst:

DEN EERSTEN
STEN GELEGT
DOOR ARY
VOOGD JUNIOR
OP DEN 25 MAART
ANNO 1790

en de tweede met:

 

Deze molen is gebouwt
in den jare 1790
als regerende
burgemeesteren waren
Antony Ruiterus
en
Abraham van Rijn

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels; 32 ijzeren rollen. Kruirad.
vlucht
25,90 m.
vang
Vlaamse vang; 5 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel; pal.
overbrenging

Bovenwiel 65 kammen
Bovenschijfloop 34 staven
Spoorwiel 83 kammen
Steenschijflopen 24 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 6,61

hoogte
van de stelling: 15,00 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx ✉︎ 206 buiten 1976 1976 buiten aanw. 25,90
Derckx ✉︎ 207 binnen 1976 1976 binnen aanw. 25,90
Pot ✉︎ ? buiten ? 1956 buiten 1976 25,90
Pot ✉︎ ? binnen ? 1956 binnen 1976 25,90
wiekverbeteringen

Vóór de onttakeling van 1915 moet deze molen enige tijd zelfzwichting hebben gehad.
In 1956 kreeg deze molen geen wiekverbetering, maar werd Oud-Hollands opgehekt.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Enthoven & Co, L.I. ✉︎ ? 1845c 1956 aanw.
Nolet ✉︎ g.n. 1846 1846? 1915? ?
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

molenmaker
Daniël van de Pauwert (ontwerp); Frederik de Man (molenmaker); Cornelis Drogendijk (metselwerk) (1790) Van der Loo, Kethel (1956)
omwentelingen
eigendomshistorie

De Stichting Exploitatie Molen Aeolus (SEMA) is eigenaar sinds 13-09-2009; daarvoor was dat de gemeente Vlaardingen.

geschiedenis

Reeds in 1407 zou ter plekke een molen hebben gestaan, die in 1585 werd aangekocht door het stadsbestuur, welke ook eigenaar blijft van de huidige molen tot 1878. In 1668 wordt door Gerrit Cente Palestijn een stenen molen gebouwd, die op zijn beurt in 1790 vervangen werd door de huidige molen.
Op 8 september 1797 brandde de molen uit en werd vlak daarna hersteld door Jan van der Mey.

De huidige molen had behalve een aantal standerdmolens ook een vergelijkbare molen als voorganger. Deze stellingmolen uit 1688 werd in 1788 gesloopt wegens bouwvalligheid. Aansluitend werd de huidige Aeolus gebouwd.

De molen heeft begin 20ste eeuw korte tijd zelfzwichting op beide roeden gehad. Na een windhoos in 1904 verdween deze van één roede, niet lang daarna ook van de andere. In de 19e eeuw is de molen - evenals een aantal andere industriemolens in Vlaardingen - ook in bedrijf geweest als rijstpelmolen.

Een gedeelte van de begane grond en de eerste verdieping zijn tot in het begin van de twintigste eeuw bewoond geweest. Laatste bewoner was molenaar Terlaak met zijn gezin. Nadat de bliksem was ingeslagen en een aantal personen daarbij gewond geraakt, wilde de vrouw van de molenaar niet langer in de molen wonen.

In 1915 werd de molen geheel onttakeld tot kale romp, in 1956 volgde rehabilitatie met het gaandewerk uit de korenmolen "Windlust" te Wateringen en de bovenas van de in 1953 gesloopte Nieuwe Molen van de polder Berkel. Inmiddels is ook bekend dat de molen al in 1846 een gietijzeren bovenas kreeg, een Nolet. Aan te nemen is dat deze in 1915 is verdwenen.

In de late jaren '90 van de 20ste eeuw werd deze molen door de gemeente verkocht aan de fa. Boekestijn, die de molen reeds gedurende jaren huurde en in bedrijf had. Helaas kwam alles door het veel te vroege overlijden van Niek Boekestijn jr. het maalbedrijf weer tot stilstand. De Aeolus werd vervolgens weer terugverkocht aan de gemeente. Later, 2009, volgde overdracht aan een speciaal voor deze molen opgerichte stichting.

In 2004/05 heeft men ingrijpend herstel aan het metselwerk uitgevoerd. In juli 2005 kon de molen weer draaien. In 2012 werd het Engels kruiwerk grotendeels vernieuwd; dit gold ook de vulstukken rond de bovenas: de oude bleken door ongedierte deels weggevreten!

De molen draait zeer regelmatig en er wordt ook gemalen, dat wil zeggen: de twee koppel elektrisch aangedreven stenen zijn zeer regelmatig in bedrijf. Het maalwerk op windkracht is echter al enige tijd niet meer maalvaardig te noemen, zo zijn enkele molenstenen gebroken. Men ging hier evenwel nadrukkelijk aan de slag om hiervoor fondsen te vinden.
In oktober 2023 won deze molen de Molenprijs, groot € 100.00,-- waarmee de kansen om het maalwerk geheel te herstellen aanzienlijk zijn vergroot. 

 

aanvullingen

toelichting naam

De molen kreeg de naam "Aeolus" officieel op 30 april 1957 tijdens de heropening, hoewel de molen al eind 19e eeuw zo werd genoemd door de toenmalige molenaars. In de volksmond stond de molen destijds bekend als "de Stadskorenmolen".

literatuur

Hoek, Arie van der m.m.v. Matthijs A. Struijs, 'Eeuwen leven van de wind' (Vlaardingen 1990)

trivia

In deze molen bevindt zich dus sinds 1956 vrijwel het gehele gaandewerk van de "Windlust" te Wateringen. Toen in Wateringen die molen werd gerehabiliteerd (1971/72) kreeg deze het binnenwerk van de toen net onttakelde molen "Het Hert" te Rhoon.
Wie dus het originele gaandewerk van Wateringen wil zien, moet naar Vlaardingen. Wie het gaandewerk van Rhoon wil zien, moet naar Wateringen. Wie in Rhoon gaat kijken is veel te laat, want de romp van "Het Hert" is in 1979 geheel gesloopt.

foto's

foto's