Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
Zaterdag 12.30 - 16.30 uur. Groepen op afspraak.
Eén koppel 16der blauwe en één koppel 16der kunststenen; kleine silo boven het koppel blauwe stenen (buiten gebruik); sleepluiwerk (conisch).
N.B. Sporen van twee vroegere koppel stenen zijn nog duidelijk aanwezig.
Aardige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met de opschriften 'ANNO 1723' en 'De Zand weg'
Boven de toegangspoort een gevelsteen met het wapen van Charlois en de tekst:
"Den eersten steen is geleyt so men seyt door Dirck Gerrets Buisert op den 18 april anno 1723 - ADW / CDW."
Bovenwiel 76 kammen
Bovenschijfloop 34 staven, steek 10,5 cm.
Spoorwiel 93 kammen
Steenschijflopen 36 staven, steek 8,1 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 5,77
| fabrikant | roenummer | positie bouw | fabricagejaar | jaar gestoken | positie | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Roede 457, Vaags
|
✉︎ | 457 | binnen | 2019 | 2019 | binnen | aanw. | 22,85 |
Roede 458, Vaags
|
✉︎ | 458 | buiten | 2019 | 2019 | buiten | aanw. | 22,90 |
| Derckx | ✉︎ | 396 | buiten | 1981 | 1981 | buiten | 2019 | 22,90 |
| Derckx | ✉︎ | 397 | binnen | 1981 | 1981 | binnen | 2019 | 22,90 |
| Pot | ✉︎ | 2452 | binnen | 1920 | 1920? | binnen | 1981 | 22,85 |
| Pot | ✉︎ | ? | buiten | 1920 | buiten | 1981 | 22,75 |
Bij de restauratie van 1960/62 kreeg de molen op beide roeden het systeem Fauël (fokwieken).
Bij het vervangen van beide roeden in 1981 is dit weer vervangen door Oud-Hollands.
| fabrikant | asnummer | fabricagejaar | jaar gestoken | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|
As g.n., NSBM Fyenoord
|
✉︎ | g.n. | 1846 | 1846? | aanw. | 04,60 |
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
De Stichting Erfgoed Rotterdamse Molens is eigenaar sinds 21-12-2016, daarvoor was dat de gemeente Rotterdam sinds 1959.
De geschiedenis van deze molen als malend werktuig is nogal duister. Al aan het begin van de 20ste eeuw raakte 'De Zandweg' buiten bedrijf en kwam in verval. Toen de gemeente Rotterdam de molen in 1959 aankocht verkeerde deze in desolate toestand.
De restauratie begon in 1960 en werd voltooid in 1962. Het was een flinke klus, want na al die jaren van verwaarlozing moesten o.a. balie (stelling), kap en wiekenkruis geheel vernieuwd worden. Bij deze gelegenheid werd helaas het maalderijgebouw/pakhuis dat tegen de molen aan gebouwd was, gesloopt. De molen kwam ook niet meer in bedrijf, hoewel dat wél de bedoeling was geweest: men had beide roeden voorzien van fokken.
Deze restauratie werd betaald uit de verzekeringsgelden van de in 1954 afgebrande Rotterdamse molen De Noord (op het Oostplein) waarvan de afwikkeling geruime tijd in beslag had genomen.
Beneden staat een koppel stenen opgesteld met het zgn. gatenscherpsel; hiermee werd lang geleden ook gemalen. Ook bevinden zich in de molen diverse oude onderdelen van verschillende molens uit de regio. Deze zijn op de tweede zolder uitgestald. Het winkeltje onderin de molen bevindt was lange tijd buiten gebruik maar sinds enige tijd worden er weer meelproducten verkocht.
De molen is één van de weinige in Nederland die geheel van een sprinklerinstallatie is voorzien.
In februari 2019 zette men de molen stil, nadat gebleken was dat beide roeden in minder goede staat verkeerden. In september 2019 kreeg deze molen twee nieuwe gelaste roeden en was daarmee weer maalvaardig.
Opmerkelijk hier is het gietijzeren kruiwerk. Het kwam in zuidelijk Zuid-Holland vaker voor, onder meer in 't Vliegend Hert te 's -Gravendeel, De Lelie te Puttershoek, de Ons Genoegen te Alblasserdam (in brons) en de Nieuwe Molen te Mijnsheerenland. In de regel gold dit als 'niet te kruien', maar er zijn ook bronnen die melden dat dit kruiwerk, mits goed afgesteld, soms zonder problemen werkte. Bij De Zandweg is dat helaas niet het geval (geweest), vandaar de elektromotor op de kruilier.
De molen is vermoedelijk vernoemd naar de weg waaraan hij is gelegen.
Jesse in 't Veld (25-08-2024)
Overzicht van molen en molenaarshuis vanuit het westen.
